Albert Baantjer - Een Rus in de Jordaan

‘Nee, waarschijnlijk niet. Natuurlijk heb ik erover nagedacht, maar ik kom niet veel verder. We hebben het er pas geleden nog over gehad, dat we nog te weinig wisten om een motief te kunnen vaststellen.’

Jacob peinsde. ‘We kunnen wel op een rijtje zetten wie er een motief zou kúnnen hebben.’

Peter van Opperdoes stond op en sjokte naar de oude houten kast die aan de muur stond. Jacob zag een klein stapeltje boeken, een beeldje van een olifant, en iets wat op een aardappel leek.

‘Wat is dat nou?’

Peter van Opperdoes grinnikte. ‘Kreeg ik van mijn collega’s toen ik een moord had opgelost. Een gouden aardappel, een Opperdoezer-ronde. Zo noemden ze me ook wel, “De Ronde”.’

Jacob grinnikte. ‘Ik dacht dat ze je daar Schuimpie noemden?’

Peter van Opperdoes bukte en mompelde: ‘Dat deed Johnny Barendse alleen. Alle anderen noemden me Ronde.’

Hij trok onder in de kast een lade open, haalde daar een kladblok van a4-formaat uit, ging weer zitten en maakte een schets van twee rondjes in het midden van de pagina, met daaromheen een aantal namen, verbonden met pijlen.

Jacob lachte toen hij zijn oude collega zo bezig zag.

‘Zit je me uit te lachen?’ bromde Peter van Opperdoes.

Jacob liep naar zijn jas en haalde een paar velletjes papier uit zijn binnenzak. Daarop stond, keurig geprint, eenzelfde schema als Peter van Opperdoes nu aan het maken was.

‘Daar hebben we tegenwoordig heel handige computerprogramma’s voor. Ik heb het hele schema al gemaakt.’

Peter van Opperdoes zag dezelfde opzet die hij net aan het schetsen was: Loesje de Vries en Maurits Lepelaar, de beide slachtoffers, prominent in het midden. Tussen Loesje en Maurits een lijn, met daarboven geschreven ‘vriend/pooier’.

Van en naar deze twee namen diverse lijnen naar Gabriëlle Ibramovic, de vader, Cas Dodewaard en Igor de Verschrikkelijke — en er liep een stippellijn naar beneden, waar Johnny Barendse genoemd stond, die weer met een lijn verbonden was met Cas Dodewaard.

Zo was in een keer zichtbaar wie met wie verbonden was, en waarom.

Peter van Opperdoes schoof zijn kladblok terzijde.

‘Het idiote is dat ik voor iedereen wel iets zou kunnen verzinnen, maar niks zeker weet. Het motief kan van alles zijn. Geld, macht. Dat zijn de twee meest voorkomende motieven.’

‘Er zijn twee vrouwen in het spel. Loesje en haar zusje Gabriëlle. Jaloezie… wat dacht je daarvan?’

Peter van Opperdoes staarde naar het schema. ‘Uit jaloezie ontstaat van alles… afgunst is een sluimerend kwaad dat mensen uiteindelijk tot razernij kan drijven. Zou Gabriëlle in staat zijn haar zuster te vermoorden? Of te laten vermoorden?’

Jacob knikte bedachtzaam. ‘Iedereen is in staat tot moord. Als de nood maar hoog genoeg is… of de opbrengst.’

‘Een waar woord, Jacob… een zeer waar woord. Voor geld doen mensen alles. Het hangt er alleen maar van af hoe hoog het bedrag is waar het om gaat.’

Peter van Opperdoes liet alle personen in dit rare onderzoek door zijn hoofd dwalen. Een vader, twee dochters, een pooier en tevens vriend, een dode Russische crimineel, een foute ex-rechercheur die advocaat was geworden. En dan… misschien wel het belangrijkste… was er nog een man die zich Kanjer noemde. De man met wie alles begonnen was. De man met de Nagant 7.62.

Peter van Opperdoes sloeg de deken terug en wilde net zijn bed in stappen, toen zijn telefoon ging. Door zijn jarenlange ervaring had hij afgeleerd te schrikken van een rinkelende telefoon op een onmogelijk tijdstip. Meestal was het de wachtcommandant van het bureau, die hem waarschuwde dat er ergens een lijk gevonden was en zijn komst daardoor dringend gewenst was.

‘Peter van Opperdoes.’

‘Hé, lekkere Opperdoezer…’

Peter van Opperdoes glimlachte. Die wat hese stem en de joviale begroeting herkende hij meteen.

‘Neel… wat is er? Waarom bel jij op dit onzalige tijdstip?’

Een klaterende lach klonk door de telefoon. ‘Het is een onzalig tijdstip voor jou misschien, maar voor mij is het hier spitsuur. Luister, mooie man. Ik ben bij dat meisje geweest.’

Peter van Opperdoes was meteen vol aandacht. ‘En?’

‘Het is een opvallende schoonheid, zoals ik al zei. Ze heeft het dan ook razend druk. Het blijkt dat ze alleen op afspraak werkt, in een besloten omgeving.’

‘Dus ze staat niet achter het raam?’

‘Ze heeft een kleine woonruimte in een van de straatjes. Niets opvallends, maar erg populair onder de klanten.’

Precies zoals Loesje de Vries, bedacht Peter van Opperdoes, maar dan op de Wallen.

‘En wat zei ze?’

‘Ze schrok natuurlijk, maar wil wel meewerken. Als ze maar geen risico loopt.’

Peter van Opperdoes reageerde opgetogen. ‘Kende ze een Kanjer?’

‘Ik zei je al: er zijn veel mannen die zichzelf een bijnaam geven. En je snapt toch ook wel dat ze zichzelf dan niet Pielemuisje of Pinkie of zoiets dergelijks noemen.’

‘Dus…’

‘Morgenavond krijgt Roos… wat haar werknaam is… maar liefst drie klanten op bezoek die zichzelf Kanjer noemen.’

Roos, die in haar gewone leven Els bleek te heten, schuifelde nerveus heen en weer en draaide met haar vingers lokken in haar lange blonde haar. ‘Is het gevaarlijk?’

Peter van Opperdoes en Jacob keken elkaar even aan voordat de oude rechercheur geruststellend zijn hoofd schudde.

‘Hij is niet van plan om je iets aan te doen. Hij komt voor jouw… diensten… en daarna gaat hij weer weg.’

‘Maar hij heeft een meisje vermoord, vertelde Zwarte Neel me.’

Jacob stelde haar gerust. ‘Dat is waar, maar dat had een persoonlijke reden. Dat had niets te maken met het feit dat het meisje een prostituee was.’

Roos moest grinniken. ‘Prostituee, zo’n maf woord vind ik dat…’ Plotseling klonk ze als een klein meisje. Het was de oude rechercheur nog steeds een raadsel waarom dit soort meisjes voor dit bestaan kozen.

‘Als je je niet zeker voelt of niet veilig, moet je het niet doen.’

Ze weifelde even, stak een reepje kauwgum in haar mond en kauwde daar bedachtzaam op. ‘Wie van de drie Kanjers moeten jullie hebben?’ vroeg ze toen.

Peter van Opperdoes haalde zijn schouders op. ‘Dat weten we niet. We weten niet eens of degene die wij zoeken wel een van jouw drie klanten is. Als zoveel mensen zich Kanjer noemen dan is de kans niet groot dat hij ertussen zit.’

Ze grijnsde, bijna verlegen. ‘Mensen… het zijn alleen de mannen die dat zeggen, hoor. Maar de kans is er wel degelijk, want dat meisje dat vermoord is, leek op mij, hoorde ik. Hij valt op blond… en mooi.’

Zoals ze daar stond, zou je haar eerder als een studente typeren, dacht Jacob. En misschien is ze dat ook nog wel. In ieder geval is ze bijdehand.

Ze vervolgde. ‘Jullie weten dus niet hoe hij eruitziet. En ik weet alleen maar dat er in de loop van de dag drie mannen komen die zich Kanjer noemen…’

Ze aarzelde even en Peter van Opperdoes knikte bemoedigend.

‘Jullie kunnen niet bij mij binnen zitten om hem op te pakken, dat vind ik te gevaarlijk. Bovendien is het daar veel te klein.’

Jacob haastte zich om haar gerust te stellen. ‘Maar dat doen we ook niet. We wachten hem buiten op.’

Ze schudde haar hoofd en haar blonde haar danste heen en weer. ‘Maar dan moet je wel weten wie Kanjer is. Er komen meer klanten morgenavond. Ik zie niet graag dat iedereen die bij me weggaat door de politie opgepakt wordt. Dat staat een beetje slordig…’

Peter van Opperdoes kuchte. ‘Dat klopt.’

‘Ik geef de drie Kanjers iets mee… zodat jullie ze kunnen herkennen.’

Ze keek Jacob doordringend aan met haar felgroene ogen en een milde glimlach speelde om haar welgevormde lippen.

Jacob reageerde niet. ‘Wat geef je ze mee?’