Albert Baantjer - De Cock en de dode tempeliers

Bijna aan het einde van de gang ontdekte hij een smalle lichtstraal onder een gesloten deur. Hij beduidde Vledder aan de andere zijde van de deur te gaan staan. Daarna duwde hij de kruk voorzichtig naar beneden. Met een ferme trap schopte hij deur met een knal open en stormde het vertrek binnen. Vledder volgde.

Bij een halfopen kastdeur stond een man in een lang grijs gewaad. Met verschrikte ogen staarde hij naar de rechercheurs die op hem toestormden. In een reflex bracht hij zijn beide armen omhoog.

De Cock bleef voor de man staan.

’Doe uw armen maar naar beneden,’ sprak hij rustig. De man liet met een zucht zijn armen zakken.

De oude rechercheur keek hem observerend aan. Hij schatte de man op achter in de zestig. Hij had lang golvend zilverkleurig haar en een volle baard. Het grijze gewaad dat hij droeg, had zwartfluwelen randen aan wijde mouwen. Ook de zoom was van zwart fluweel.

De Cock spreidde zijn handen in een hulpeloos gebaar. ’Wie bent u, wat doet u hier?’

De man glimlachte.

’Ik zou die vraag ook aan u kunnen stellen.’

De oude rechercheur knikte.

’U hebt gelijk. Mijn naam is De Cock, met ceeooceekaa.’ Hij duimde over zijn schouder. ’En dat is mijn collega Vledder. Wij zijn als rechercheur verbonden aan het politiebureau in de Warmoesstraat.’

De man glimlachte opnieuw.

’Rechercheurs,’ sprak hij begrijpend ’geïnteresseerd in de moord op mijn tempelier De Lavaterne.’

’Uw tempelier?’

De man strekte zijn rug en knikte.

’Ik ben François Eugène Vidocq, grootmeester van de Broederschap van het Kruis.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

’Grootmeester?’ vroeg hij verbaasd.

François Eugène Vidocq knikte.

’Hoogste waardigheidsbekleder van onze Broederschap,’ sprak hij met enige pathos. ’Verantwoordelijk voor het leven en welzijn van allen die tot de Broederschap van het Kruis behoren.’

De Cock liet zijn blik langs de kleding van de grootmeester glijden.

’Opereert u altijd in dit gewaad?’

In zijn stem vibreerde verbazing.

François Eugène Vidocq schudde zijn hoofd.

’Dit is mijn ambtsgewaad. Ik draag dit alleen wanneer ik in de hoedanigheid van grootmeester, grootmeester van de Broederschap van het Kruis, optreed.’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus.

’En dat doe u nu?’

’Inderdaad.’

De Cock keek hem schuins aan.

’Hoe bent u hier binnengekomen?’

François Eugène Vidocq tastte in een zijzak van zijn gewaad en hield een sleutel omhoog.

’Geleend van broeder Theodorus Termunten, een van mijn twee nog levende tempeliers. Dit huis aan de Herengracht was tot aan de dood van broeder Gajus de Koning een dependance van onze tempel aan de Vrijheidslaan. Al mijn tempeliers hadden een sleutel van dit pand.’

Grootmeester Vidocq zweeg even. Hij strekte zijn wijsvinger naar De Cock uit.

’Hoe komt u hier binnen?’

De oude rechercheur trok zijn gezicht strak.

’Een sleutel,’ antwoordde hij kalm, ’geleend van de hier in dit pand zo gewelddadig om het leven gebrachte tempelier Antonie de Lavaterne.’

Grootmeester Vidocq glimlachte.

’Geleend,’ sprak hij smalend, ’lijkt mij niet het juiste woord. Ik neem aan dat u de sleutel in de kleding van Antonie de Lavaterne hebt aangetroffen en dat u daarvan nu onbevoegd gebruikmaakt.’

De Cock negeerde het woord ’onbevoegd’. Hij wees voor zich uit. ’Als ik het goed begrijp, gelet op het fraaie gewaad dat u draagt, bent u hier nu in de hoedanigheid van grootmeester van de broederschap.’

’Dat zei ik.’

’Met welk doel?’

François Eugène Vidocq gebaarde naar de halfopen kastdeur achter zich.

’De plotselinge gewelddadige dood van twee van mijn voornaamste tempeliers heeft mij uiteraard geschokt, diep geschokt. En dat niet alleen. Mijn gedachten verdiepen zich in de oorzaken en gevolgen. Wat was het motief? Om welke reden werden zij om het leven gebracht?’

’Hebt u het antwoord?’

Grootmeester Vidocq negeerde de vraag.

’De eerste moord,’ ging hij kalm verder, ’de moord op mijn tempelier Antonie de Lavaterne, vond in dit pand plaats. Voor dat u beiden mij met uw komst, ik mag wel zeggen, ergerlijk stoorden, was ik bezig te controleren of er mogelijk uit de annalen van onze broederschap belangrijke stukken waren verdwenen.’ ’Waardevol?’

Grootmeester Vidocq knikte nadrukkelijk.

’Voor ons, absoluut. De Broederschap van het Kruis kent een rijke geschiedenis. Al eeuwen beijveren wij ons om de grote betekenis van het kruis van Christus uit te dragen. Wij menen dat de kerken te weinig nadruk leggen op het kruis als symbool van de verlossing, het kruis als symbool van een leven na de dood. Als Onze-Lieve-Heer een andere dood dan de kruisdood was gestorven, had het christendom nooit zo’n grote vlucht genomen. Het was juist het kruis dat de mensen imponeerde.’ De Cock liet de lofzang op het kruis gelaten over zich heen gaan. ’Kan men delen van die annalen te gelde maken,’ vroeg hij voorzichtig. ’Zijn ze verhandelbaar?’

Grootmeester Vidocq tuitte zijn lippen.

’Niet openlijk. Men kan er niet mee naar een bank stappen of ze in een veiling aanbieden. Maar ze bevatten geheimen, vertrouwelijkheden die, wanneer ze openbaar worden gemaakt, voor bepaalde nog levende leden van onze samenleving uiterst pijnlijk zouden zijn.’

’Een middel tot chantage?’

Grootmeester Vidocq knikte.

’In verkeerde handen, zeker.’

’Wie kent de inhoud van de annalen?’

’Ik.’

’Niemand anders?’

’Officieel niet.’

’Hoe moet ik dat opvatten?’

Grootmeester Vidocq antwoordde niet direct.

’De Orde van de Tempelieren beschikte in het verleden over een uitgebreid spionagenet. Toen de Broederschap van het Kruis werd gesticht, is besloten om die traditie voort te zetten. Elke tempelier heeft zijn eigen informanten en kent dat deel van de geheimen die hij aan mij heeft geopenbaard en die ik in de annalen heb verwerkt.’

’Waarom spionage?’

’Het is altijd goed wanneer men de gedachtewereld van zijn vijanden kent.’

’Heeft de Broederschap van het Kruis vijanden?’

Grootmeester Vidocq knikte.

’Absoluut. Elke gemeenschap kent groeperingen die elkaar vijandig zijn gezind. Vooral wanneer ze hetzelfde doel nastreven. Denkt u maar eens aan de vele godsdienstige richtingen in ons land.’

De Cock liet het onderwerp rusten. Hij wees langs de grootmeester heen naar de kast.

’Daarin worden de annalen bewaard?’

François Eugène Vidocq knikte.

’Ik ben de enige die een sleutel heeft. De kast heeft een geheim sluitingsmechanisme. Ik ben ook de enige die de werking van dat mechanisme kent. Alleen aan mijn toekomstige opvolger zal ik dat geheim prijsgeven.’

De Cock knikte begrijpend.

’Hoe was de verstandhouding tussen de tempeliers onderling?’ ’Broederlijk.’

De Cock glimlachte.

’Dat mag men in een broederschap verwachten. Ik bedoel: wisselden zij ook onderling geheimen uit?’

Grootmeester Vidocq schudde zijn hoofd.

’Dat is streng verboden.’

’Ik heb begrepen dat de verhouding tussen Antonie de Lavaterne en Henry Cooperbrander nogal gespannen was. Volgens de vrouw van Antonie de Lavaterne werd haar man door Henry Cooperbrander gehaat. Als oorzaak van de tweedracht gold een oude geldaffaire.’

Grootmeester Vidocq maakte een afwerend gebaar. ’Mij niets van bekend.’

De Cock veranderde van onderwerp.

’Wanneer u nu of later ontdekt dat er na de moord op uw beide tempeliers bescheiden of annalen zijn verdwenen die mogelijk voor sommige lieden een belastende inhoud hebben, bent u bereid dat aan mij te melden?’