Albert Baantjer - De Cock en de wortel van het kwaad

“Heeft Felix de Waard een zoon?” vroeg Vledder. De Cock beet even op zijn onderlip.

“Felix de Waard had een zoon.”

“Had?”

De Cock knikte.

“Hij pleegde zelfmoord.”

“Hoe ben je daar achter gekomen?”

“Dat vertelde Julius Spencer mij. Over de zelfmoord van de zoon van Felix de Waard kende hij geen bijzonderheden. Wel herinnerde hij zich dat De Waard onmiddellijk na de dood van zijn zoon zijn lidmaatschap van de Stichting Gouden Harten had opgezegd.”

De Cock zweeg even om een slokje van zijn cognac te nemen.

“In een impuls,” ging hij verder, “kreeg ik belangstelling voor die zelfmoord. Ik vroeg Julius Spencer of ik zijn woning even als kantoor mocht gebruiken. Ik kreeg van hem alle medewerking. Eerst belde ik met het bevolkingsregister. Die gaven me de exacte sterfdag van de zoon van Felix de Waard. Daarna belde ik onze administratie. Zelfmoord is volgens de wet een gewelddadige dood. Er moest dus een proces-verbaal van overlijden van de zelfmoord zijn. Dat hadden ze snel gevonden. Het bleek dat de zestienjarige jongen zich thuis had opgehangen. Volgens het proces-verbaal was er bij de zelfmoord geen afscheidsbrief gevonden.”

De Cock glimlachte wrang.

“In mij kroop de lust om een kijkje te nemen in de woning van Felix de Waard. Maar Felix de Waard zelf wilde ik daarbij niet in mijn buurt hebben. Ik belde met de zedenpolitie en sprak met de rechercheur die de bestanden uit de computer van het eerste slachtoffer, Jean-Baptiste de Boyer, onderzocht. Ik vroeg hem om Felix de Waard voor een onmiddellijk verhoor bij de zedenpolitie te ontbieden en hem minstens een uurtje bezig te houden.”

Vledder keek De Cock gespannen aan.

“Lukte dat?”

“Al na een halfuurtje kreeg ik een telefoontje dat de heer De Waard bij de zedenpolitie was gearriveerd. Julius Spencer heeft mij toen heel attent met zijn wagen naar de Keizersgracht gereden.”

Vledder grijnsde.

“En daar, bij de woning van Felix de Waard pakte jij het apparaatje van Handige Henkie.”

“Precies.”

“Toch niet waar die Spencer bij was?”

De Cock lachte.

“Ik ben niet gek. Ik heb bij mijn wandaden als rechercheur geen getuigen nodig. Ik heb Spencer op een parkeerplaats zo’n vijftig meter van die woning op mij laten wachten.”

“Jij ging naar binnen,” zei Vledder ongeduldig, “en toen?”

“Daar, in de hal, maakte mijn hart het eerste luchtsprongetje. Aan de kapstok hing een zwarte cape met capuchon.”

Appie Keizer stak zijn hand op.

“Was dat belangrijk?”

Het was Vledder die het antwoord gaf.

“Twee interieurverzorgsters hadden aan mij verklaard dat zij kort voordat ze het lichaam van het tweede slachtoffer hadden gevonden, een man met een zwarte cape uit het gebouw van de stichting aan de Brouwersgracht hadden zien komen.”

Appie Keizer knikte begrijpend.

“Het was dus een belangrijke ontdekking.”

De Cock ging verder.

“De tweede ontdekking deed ik in de woonkamer. Aan de wand, achter glas, in een zwarte lijst, hing een afscheidsbrief van de zoon van Felix de Waard. Ik heb de tekst van die verklarende afscheidsbrief woordelijk overgenomen in mijn zakboekje.”

De Cock liet zijn hoofd even zakken.

“Het was een aangrijpend relaas. De jonge Felix schreef in een wat beverig handschrift dat hij door Jean-Baptiste de Boyer, Richard Verhoeven en Edward van Ravensburg voortdurend werd gedwongen om zich met hen en ook met andere vreemde mannen af te zonderen. Hij schreef dat hij het niet langer kon verdragen dat die mannen hem op allerlei manieren misbruikten en vroeg aan zijn vader vergiffenis voor zijn daad, maar — zo eindigde hij — ik zie de dood als mijn enige uitweg .”

Fred Prins leunde naar voren.

“Allemachtig.”

Ook de anderen waren onder de indruk.

De Cock leunde achterover en zweeg. De lange uiteenzetting had hem wat vermoeid. Vledder gebaarde in zijn richting.

“Ik ben nog niet tevreden. Hoe kreeg je Felix de Waard zover dat hij naar het gebouw van de Stichting Gouden Harten aan de Brouwersgracht kwam?”

De Cock nam nog een slok van zijn cognac.

“Puur recherchetechnisch gesproken, had ik die ingelijste afscheidsbrief in beslag moeten nemen. Die brief vormde een bijna absolute bewijslast. Ik liet hem hangen. Onaangeroerd. Ook die zwarte cape met capuchon heb ik laten hangen. In mijn hoofd rijpte een ander plan. Ik sloot de woning van Felix de Waard slotvast af en ging terug naar Julius Spencer en zijn auto. Hij vroeg mij waar ik heen wilde. Ik zei dat ik terug wilde naar zijn huis en ik vroeg hem iets voor mij te doen.”

Vledder keek hem peinzend aan.

“En dat was?”

De Cock zuchtte.

“Ik liet hem een brief aan Felix de Waard schrijven, waarin hij stelde dat Jean-Baptiste de Boyer, Richard Verhoeven, Edward van Ravensburg en hij nooit de zielenroerselen van zijn zoon hebben begrepen…dat zijn zoon altijd vrijwillig en blijmoedig zijn medewerking had verleend en daaraan zelfs plezier beleefde.”

Vledder fronste zijn wenkbrauwen.

“Schunnig.”

De Cock knikte.

“Dat is waar, maar mijn doel was dat Felix de Waard door de brief razend zou worden en op de uitnodiging zou ingaan. Ik liet Spencer zijn brief eindigen met het verzoek om naar het gebouw van de Stichting Gouden Harten te komen om te onderhandelen over een geldelijke beloning voor het verlies van zijn zoon.”

Vledder schudde zijn hoofd.

“Verschrikkelijk. De Cock, jij liet Felix de Waard denken dat ook Julius Spencer pedofiel was en dat ook hij zijn zoon had misbruikt. Die geldelijke beloning voor de dood van zijn zoon, die je hem in het vooruitzicht stelde, vind ik absoluut gruwelijk.”

De jonge rechercheur zweeg even en ademde diep.

“Weet je, De Cock, jij hebt iets van de duivel in je.”

De Cock knikte gelaten.

“Iets van de duivel schuilt in ons allen…misschien is dat wel de wortel van het kwaad.”

Fred Prins lachte om de bezwaren van Vledder.

“Voor mij, De Cock, heb je gelijk. Felix de Waard kwam naar de Brouwersgracht om ook Julius Spencer te vermoorden. Een duidelijker bewijs voor zijn moordlust was niet te leveren.”

De Cock spreidde zijn handen.

“Dat heeft hij mij ook in zijn verhoor bekend.”

De grijze speurder keek rond.

“Heeft iemand nog vragen?”

Toen niemand antwoordde, schonk hij nog eens in.

Mevrouw De Cock repte zich naar de keuken en kwam terug met schalen vol lekkernijen en liep presenterend rond. De oude rechercheur placht op strikt vertrouwelijke momenten wel eens te onthullen dat hij zijn lange en gelukkige huwelijksleven mede dankte aan de culinaire gaven van zijn vrouw.

Het was al vrij laat toen de laatste gasten vertrokken. De Cock liet zich onderuitzakken in zijn fauteuil en nam zijn derde glas cognac. Zijn vrouw schoof een poel bij en ging tegenover hem zitten.

“Weet je wat ik vreemd vind,” sprak ze liefjes, “dat vanavond niemand heeft gevraagd waarom Felix de Waard die afscheidsbrief niet heeft gegeven aan de rechercheur die de zelfmoord van zijn zoon behandelde.”

De Cock keek haar onderzoekend aan.

“Heb jij enig vermoeden waarom Felix de Waard die brief achterhield?”

Mevrouw De Cock knikte.

“Ja.”

“En?”

“Felix de Waard was al onmiddellijk nadat hij de zelfmoord van zijn zoon had ontdekt en de afscheidsbrief had gelezen, van plan om zich te wreken op de mannen die in die brief waren genoemd.”

De Cock glimlachte.

“Je bent een slimme tante. Felix de Waard had geen vertrouwen in het gebruikelijke recht en besloot zelf tot executie over te gaan.”

Martelingen om verdachten en getuigen tot spreken te dwingen.