Albert Baantjer - De Cock en de geur van rottend hout

De Cock knikte begrijpend.

'Hebben ze beiden wel eens transacties gedaan die het daglicht niet konden velen… transacties, die mensen hebben gedupeerd?'

'Niet dat ik weet.'

De Cock boog zich iets naar voren.

'En als er dergelijke transacties waren geweest, dan had u dat geweten?'

Annette knikte nadrukkelijk.

'Alles liep via mij. Ik heb een gedegen handelsopleiding genoten.

Ik was hun vertrouwelinge, hun raadgeefster, hun financieel expert. Ze hadden zelf nergens enig begrip van.'

De Cock keek haar secondenlang aan.

'Toch bent u nooit verder gekomen dan… eh, dan secretaresse… een vrouw in loondienst. Heeft men u nooit een compagnonschap aangeboden?'

Het gezicht van Annette van Heeteren versomberde. Ze trok haar kin iets op. Rond haar mond plooide een harde trek.

'Ik had dat wel verdiend… dacht ik. Zonder mij was de zaak nooit van de grond gekomen. Ik heb ook wel eens een deelgenootschap bepleit, maar de aanspraken die ik meende te hebben, werden lachend weggehoond.'

'Ook door Brammetje?'

De secretaresse knikte traag.

'Ook door Brammetje.'

De Cock beluisterde de toon. Na een kleine weifeling pakte hij zijn hoedje van het tapijt.

'Denk nog eens goed na,' sprak hij vriendelijk. 'Misschien schiet u nog iets te binnen.'

Hij stond van zijn stoel op en slenterde naar de uitgang van het privé-kantoor.

Vledder volgde.

Bij de deur draaide De Cock zich om en liep langs Vledder heen naar haar terug.

'Kent u Jelle Poelstra?'

Er kwam een blos op het gezicht van Annette van Heeteren en haar lippen trilden.

'Als u de moordenaar van de heer De Graaf en Brammetje van der Velde zoekt…'

Ze maakte haar zin niet af.

De Cock keek haar strak aan.

'Jelle Poelstra?'

Annette van Heeteren knikte.

'Hij chanteerde hen.'

Half gebogen sjokten de rechercheurs tegen de stormwind in over het trottoir van de Herengracht in de richting van de Raadhuisstraat.

'Twee rondvaartboten van rederij Kooy passeerden elkaar kort voor de brug naar de Gasthuismolensteeg. Plotseling greep De Cock met z'n handen naar zijn oude hoedje. Een felle windstoot had zijn trouwe hoofddeksel bijna het troebele water in geblazen, foeterend op het weer en de maand november liep de oude rechercheur van de Raadhuisstraat via de Nieuwezijds Voorburgwal en de Mozes en Aäronstraat naar de Dam.

Vledder liep in gedachten verzonken naast hem.

'Is Jelle Poelstra een ideale moordenaar?' mompelde hij voor zich uit.

De Cock keek hem van terzijde aan.

'Wat zeg je?'

Vledder zuchtte.

'Ik vroeg mij af of Jelle Poelstra voor ons een ideale moordenaar is.'

De Cock schudde zijn hoofd.

'Chanteurs moorden niet. In het gunstigste geval worden zij vermoord.'

'Hoe bedoel je dat?'

De oude rechercheur glimlachte.

'Soms gaan chanteurs te ver en drijven hun slachtoffer tot een wanhoopsdaad… een wanhoopsdaad gericht tegen hun kwelgeest. Chanteurs houden zelf hun slachtoffers graag in leven. Terecht. Het is dom om een kip met gouden eieren te slachten.'

'Annette van Heeteren, die secretaresse, ziet in Jelle Poelstra wel een moordenaar.'

De Cock trok nog eens aan zijn hoedje.

'Het enige wat Annette van Heeteren weet, is dat zij uit naam van De Graaf en Brammetje maandelijks een bedrag aan geld aan Jelle Poelstra overmaakte. Op haar vraag waarvoor dat geld diende, heeft ze nooit een bevredigend antwoord gekregen. Voorzover haar bekend, leverde Jelle Poelstra nooit enige tegenprestatie.'

Vledder knikte begrijpend.

'Haar conclusie… chantage.'

De Cock plukte aan zijn onderlip.

'Als dat geld inderdaad een uitvloeisel van chantage was, dan luidt de vraag: waarmee werden de heren De Graaf en Van der Velde gechanteerd? Wat wist Jelle Poelstra van hen dat niet in de openbaarheid mocht komen? En hoe is dat te rijmen met de vreemde

vriendschap tussen De Graaf en Poelstra?'

Vledder maakte een hulpeloos gebaar.

'Het is jammer,' verzuchtte hij, 'dat wij dat chantageverhaal nog niet kenden toen Jelle Poelstra bij ons op bezoek was.'

De Cock maakte een grimas.

'We kunnen hem alsnog ontbieden en hem om opheldering vragen.

Maar misschien is het raadzamer om hem thuis eens op te zoeken.

Heb je zijn adres?'

Vledder knikte.

'Sloterdijkstraat. Het nummer heb ik niet in mijn hoofd.'

Via het Damrak en de Oudebrugsteeg bereikten ze de Warmoesstraat. Toen ze de hal van het politiebureau binnenstapten, wenkte Jan Kusters De Cock met een kromme vinger.

De oude rechercheur liep naar de balie.

'Wat is er? Nieuwe ellende?'

De wachtcommandant keek hem bestraffend aan.

'Niet zo somber.'

Jan Kusters deed een lade van zijn bureau open en nam daaruit een doorschijnende plastic zak waarin een revolver en een aantal patronen waren verpakt.

'Dat is voor jou. Het wapen werd gebracht door een jongeman met een staartje in zijn nek. Je kent hem wel. Hij is hier wel eens meer geweest… Roger ter Beek. Hij zei dat jij op dat schietding zat te wachten.'

De Cock grinnikte.

'Roger ter Beek koos eieren voor zijn geld.'

Jan Kusters gniffelde.

'Over eieren gesproken… Roger ter Beek had een knappe jonge meid hij zich… een schoonheid met prachtig glanzend rood haar.

Mij wees naar haar en lachte. Zeg maar tegen rechercheur De Cock dut tussen ons weer alles koek en ei is.'

De mond van de oude rechercheur viel half open.

'Lachte zij ook?'

De wachtcommandant knikte.

'Ze liepen stijfgearmd de deur uit.'

Het duurde vele seconden voordat De Cock zich volledig had hersteld. Hij pakte de plastic zak van Jan Kusters over en bekeek het wapen aandachtig. Het was een oude, maar nog gave legerrevolver, een Webley & Scott negen millimeter.

Met zijn hoofd iets scheef keek De Cock de wachtcommandant vragend aan.

'Heb je nog een mannetje bij de hand met een auto?'

'Waarvoor?'

'Deze revolver en patronen moeten zo gauw mogelijk naar het hoofdbureau, naar onze wapendeskundige. Het is voor mij belangrijk.'

Jan Kusters glimlachte.

'En dan geeft hij het af met de complimenten van De Cock?'

De oude rechercheur kneep zijn ogen even dicht.

'Dat heb je goed geraden.'

De rechercheurs liepen vanuit de hal de twee trappen op naar de grote recherchekamer. Zittend achter zijn bureau krabde Vledder op zijn voorhoofd.

'Ze is weer bij hem terug.'

In zijn stem trilde ongeloof.

'Je bedoelt Florentine?'

Vledder knikte.

'Terug bij het uilskuiken. Dat houd je toch niet voor mogelijk?'

Hij keek zijn oude collega vragend aan. 'Begrijp jij iets van vrouwen?'

De Cock schudde zijn hoofd.

'Ik heb het wel eens geprobeerd,' sprak hij triest, 'maar het is bij een poging gebleven.'

Afra Molenkamp van de administratie kwam met een groene map onder haar arm de recherchekamer binnen. Ze legde de map voor De Cock neer.

'Dat is het proces-verbaal van de zedenpolitie waarnaar jij vroeg.'

De Cock keek de administratrice vriendelijk lachend aan.

'De enige vrouw van wie ik iets begrijp, is onze Afra Molenkamp.

Een vrouw om op te bouwen.'

Blozend liep de administratrice de kamer af.

Vledder trok de map naar zich toe en begon te lezen.

De stof scheen hem te boeien. Het duurde geruime tijd voor hij opkeek.

'Weet je hoe oud die Jelle Poelstra was tijdens die verkrachting?'

'Geen flauw idee.'

Vledder tikte op de map.

'Zestien jaar.'

'Jong.'

Vledder knikte.

'Dat mag je wel zeggen. Jelle Poelstra was er al vroeg bij.'

'Is hij onmiddellijk na zijn daad gepakt?'

Vledder schudde zijn hoofd.

'Er is niet direct aangifte tegen hem gedaan. Dat gebeurde pas enige jaren later. Zijn slachtoffertje kreeg psychische klachten… werd onhandelbaar… had moeilijkheden op school… slecht leergedrag… werd midden in de nacht schreeuwend wakker. Haar ouders hebben toen de hulp ingeroepen van een psychiater. Tijdens zijn onderzoek kwam de herinnering aan die verkrachting los. De ouders van het meisje hebben toen namens haar alsnog bij de zedenpolitie aangifte van verkrachting gedaan.'