Albert Baantjer - De Cock en de moord in seance

‘Het kind?’

Vledder knikte.

‘Een zoon. Richard. De jongen is nu een jaar of veertien.’ ‘Een kind van Charles?’

Vledder glimlachte. ‘Zo staat het in de onverbiddelijke registers van de Burgerlijke Stand.’

‘Waar is die jongen?’

Vledder haalde zijn schouders op.

‘Dat weet niemand. Sjaan heeft hem altijd voor de familie Van Leeuwenhoek verborgen gehouden. Niemand kon mij ook zeggen hoe die jongen eruitziet.’

De Cock trok een grimas.

‘Als ik alles zo hoor, dan kan ik mij voorstellen dat Annette van Leeuwenhoek het niet erg op haar schoonzuster had begrepen.’ Vledder knikte instemmend.

‘Dat was ook zo. Maar volgens Christine van der Waal was Annette te veel dame om uiterlijk iets van haar afschuw te doen blijken. Zo kon het gebeuren dat beiden lid werden van dezelfde spiritistische kring.’

De Cock kauwde op zijn onderlip.

‘Wat deed Sjaan na haar breuk met Charles?’

Vledder raadpleegde zijn notities.

‘Ze heeft daarna tal van verhoudingen gekend. Vluchtige relaties. Meestal van korte duur. Ik denk te kort om de namen van de betrokkenen nog te kunnen achterhalen. Maar ze leefde nu al bijna acht jaar onafgebroken in concubinaat met een invalide bouwvakker, van wie bij ons in de administratie niets nadeligs bekend is.’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Hoe heet hij?’

‘Gerard… Gerard van Klaverbeek. Hij is zevenenveertig jaar. Ze wonen al geruime tijd in het dorpje Landsmeer, in de Vossestaartstraat. Een vrij nieuwe wijk met eengezinshuizen.’ ‘Waar leefden ze van?’

‘Hij heeft een invaliditeitsuitkering ingevolge de WAO. Die is slechts gering. Zwarte Sophie spijkerde bij. Ze had een vaste klantenkring opgebouwd van eenzame oudere heren die zij, uiteraard tegen vergoeding, op gezette tijden met een bezoek vereerde.’

De Cock glimlachte.

‘Ik vermoedde al zoiets. De heertjes zullen nu tevergeefs verlangend naar haar uitzien.’ Hij zweeg even en keek zijn collega bewonderend aan. ‘Hoe kom je aan al die wijsheid?’ Vledder glunderde.

‘Van Mathilda van Lochem.’

‘En wie is Mathilda van Lochem?’

Vledder wuifde wat nonchalant.

‘Een pientere dame. Zeer geïnteresseerd. Het type miss Marple. Ze is een van de leden van de spiritistische kring. Je moet beslist eens met haar gaan praten. Ze is erg spraakzaam.’ De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Denkt ook die Mathilda van Lochem dat Annette van Leeuwenhoek die moord heeft gepleegd?’

Vledder weifelde.

‘Daar heb ik niet met haar over gesproken. Ik heb alleen naar de achtergronden van Zwarte Sophie geïnformeerd. Dat leek mij belangrijk. Uiteindelijk ligt in haar leven ergens het motief voor de moord.’

De Cock zuchtte omstandig. ‘Ik heb het afschuwelijke gevoel dat deze affaire veel dieper steekt dan wij vermoeden.’ Vledder keek naar hem op.

‘Zou Zwarte Sophie inderdaad met haar verhaal bij de recherche aan de Warmoesstraat zijn geweest?’

‘Je bedoelt die beschuldiging dat Annette van Leeuwenhoek haar eerste man heeft vergiftigd?’

‘Precies.’

De Cock haalde zijn schouders op.

‘We zouden aan Ad van Ishoven kunnen vragen of hij onze administratie wil doorspitten, maar ik kan het nauwelijks geloven. Welke rechercheur zou een dergelijke informatie voor kennisgeving aannemen?’

Vledder strekte zijn hand naar hem uit.

‘Het zou, zoals Agatha van Keulen zei, een motief voor moord kunnen zijn.’

De Cock keek hem verbaasd aan.

‘Na twaalf jaar?’

‘Hoe bedoel je?’

De Cock spreidde zijn handen.

‘Zwarte Sophie heeft twaalf jaar de gelegenheid gehad om overal rond te bazuinen dat haar schoonzuster een moord heeft begaan… zou Annette van Leeuwenhoek nu plotseling…’ Hij maakte zijn zin niet af. ‘Er kunnen andere motieven zijn, die wij nu nog niet kennen.’ Hij zweeg even. ‘Uit de historie van de misdaad is overigens wel gebleken, dat iemand die eens met succes een ander met vergif om het leven heeft gebracht, ook voor een nieuwe moord met gif niet terugschrikt.’ Hij grinnikte vreugdeloos. ‘Men zou kunnen zeggen dat het verslavend werkt. Alle grote gifmengsters uit het verleden hadden een kerkhof vol slachtoffers.’ Vledder lachte.

‘Wat doen we met die openlijke beschuldiging van Agatha van Keulen? Ik denk dat we die moeilijk kunnen negeren.’ De Cock boog het hoofd en wreef in zijn ooghoeken van vermoeidheid.

‘Je hebt gelijk. Wij zijn vrijwel verplicht om te onderzoeken of Annette van Leeuwenhoek inderdaad haar eerste man vermoordde.’

‘Na twaalf jaar?’

De Cock knikte langzaam.

‘Het is nog niet verjaard. Nog lang niet. Annette van Leeuwenhoek kan nog steeds gerechtelijk worden vervolgd. De vraag is alleen… kunnen we het nog bewijzen?’

‘Exhumering?’

De Cock trok een bedenkelijk gezicht.

‘Dat is niet zo eenvoudig. We moeten al over redelijke aanwijzingen beschikken… sterke verdenkingen… voordat een officier van justitie toestemming geeft het lijk van haar man op te graven. Bovendien zou je dan feitelijk vooraf al moeten weten welk vergif er werd gebruikt.’

‘Hoezo?’

De Cock gebaarde.

‘Bij vergiften die snel uit het lichaam verdwijnen,’ legde hij uit, ‘heeft een exhumering geen zin. Je moet een redelijke kans hebben dat je sporen van het gebruikte vergif in de stoffelijke resten van het slachtoffer kunt terugvinden.’

Vledder bracht zijn handen naar zijn hoofd.

‘Ik geloof dat we weer diep in de misère steken.’

De Cock leunde ver achterover, tilde zijn benen van het bureau en stond op. Vertrouwelijk legde hij zijn hand op de schouder van zijn collega.

‘Dat, m’n jong,’ sprak hij glimlachend, ‘is subtiel geformuleerd. Als de voortekenen niet…’

De deur van de recherchekamer vloog open en commissaris Buitendam stormde binnen. Zijn witzijden sjaal hing verfomfaaid om zijn hals en zijn jaspanden wapperden. Hij wenkte De Cock met een kromme vinger en liep direct door naar zijn eigen kamer. De Cock sjokte achter hem aan. Kalm. Ongeïnteresseerd. Toen hij in de kamer van de commissaris kwam, zat de politiechef al achter zijn bureau. Zijn anders zo bleek gezicht zag rood en zijn neusvleugels trilden.

‘Waarom,’ brulde hij, ‘wist ik niets van die moord?’ De Cock keek hem onbewogen aan.

‘Welke moord?’

De commissaris zwaaide met zijn armen.

‘Op die vrouw tijdens de seance.’

De Cock maakte een verontschuldigend gebaar.

‘U was niet op het bureau toen de melding van de moord kwam. En u was niet op het bureau toen Vledder en ik van ons onderzoek terugkwamen. Dus heb ik een uitgebreid telexbericht doen uitgaan met alle bijzonderheden.’ Hij streek gnuivend met de rug van zijn hand langs zijn neus. ‘Maar misschien leest u nooit telexberichten. Ik moet opmerken… voor een politiechef een onvergeeflijke nalatigheid.’

Het gezicht van commissaris Buitendam werd nog roder. ‘Ik heb nog geen tijd gehad om telexberichten te lezen,’ riep hij luid. ‘Ik was op een vergadering aan de Prinsengracht en hoorde daar van meester Van Lochem, de officier van justitie, dater in mijn district een moord was gepleegd. De officier toonde zich verbaasd dat ik er nog niets van wist.’

De Cock keek zijn commissaris wat schuins aan.

‘Had die officier van justitie dat telexbericht dan wel gelezen?’ ‘Dat eh… dat denk ik niet.’

‘Hij was op dezelfde vergadering?’

‘Ja, hij was voorzitter.’

De Cock toonde verbazing. ‘Hoe wist hij het dan?’

‘Van zijn zuster… Mathilda van Lochem. Een oudere, maar nog zeer actieve dame. Ze liet hem doodgemoedereerd uit de vergadering roepen. Ze was er getuige van toen de vrouw tijdens die spiritistische seance stierf. Ze kwam ook met een voorstel, waarmee de officier van justitie onmiddellijk van harte instemde.’ De Cock keek hem wantrouwend aan.