Albert Baantjer: De Cock en de moord in seance

‘Ik ben bang dat dat niet genoeg is.’ Ze schudde verdrietig haar hoofd. ‘Ik heb ook, eerlijk gezegd, niet zoveel vertrouwen in jullie methoden. Er blijven mij te veel moorden onopgelost.’ De Cock slikte.

‘Mijn collega Vledder en ik hebben een goede staat van dienst,’ sprak hij geduldig. ‘Wij kunnen beiden bogen op grote successen.’ Ze schudde opnieuw haar hoofd. Nadrukkelijk.

‘U zult haar niet ontmaskeren. Dat kunt u niet.’ In haar krakerige stem klonk minachting. ‘Daarvoor is zij te arglistig, te sluw. Het zal niet de eerste keer zijn, dat ze ongestraft een moord pleegt.’ De Cock kneep zijn ogen tot spleetjes.

‘Over wie hebt u het?’

Agatha van Keulen boog zich naar hem toe. Haar gerimpeld gelaat met de kleine felle oogjes was dichtbij.

‘Over de moordenares… het serpent dat Zwarte Sophie wat vergif te slikken gaf.’

De Cock likte aan zijn droge lippen.

‘U weet wie het gedaan heeft?’

Op haar gelaat verscheen een wrange grijns.

‘Of ik het weet.’ Ze sloeg met een vuist op haar magere borst. ‘Hier… hier in mijn hart is geen twijfel. Ze is een duivels wijf… van de ratten besnuffeld.’

‘Wie?’

Ze wierp hem een verachtelijke blik toe. ‘Die Annette… die Annette van Leeuwenhoek. En ze weet hoe je het moet doen.’

De Cock stond op en liep heen en weer. Na een poosje bleef hij staan en keek vanuit de hoogte op de vrouw neer. Het strooien hoedje, vond hij, stond haar bespottelijk.

‘Dat is een zeer ernstige beschuldiging,’ sprak hij somber. ‘Ik mag aannemen dat u zich realiseert wat u zegt.’

Agatha van Keulen keek naar hem op. De blik uit haar kleine, haast verscholen ogen, was nog even fel als tevoren. Ze klemde de dunne lippen op elkaar.

‘Natuurlijk weet ik dat,’ reageerde ze scherp. ‘Ik ben niet kinds. Ik kom hier niet om verhaaltjes te vertellen. Annette van Leeuwenhoek heeft heel koelbloedig haar eerste man vermoord. Ze knoeide al een tijdje heel openlijk met de vent met wie ze nu is getrouwd. Maar haar eigen man was veel te goedig… een sul die van geen scheiding wilde weten.’

‘Dus moest hij verdwijnen.’

Ze lachte wat vals.

‘Goed geraden, meneer de rechercheur. Ze had haar zinnen op die andere vent gezet. Met hem wilde ze naar het stadhuis. Daarom moest haar eigen man de laan uit en toen hij niet vrijwillig wenste te verdwijnen, hielp ze hem een handje. Begrijpt u, rechercheur? In nog geen week had ze hem heel koeltjes naar een andere wereld geholpen.’

‘Hoe weet u dat?’

Ze strekte haar vinger naar de hemel.

‘Van mijn eigen zuster Martha. Ze is mij van de week ontvallen.’ Haar hand gleed kruisend over haar borst. ‘God hebbe haar ziel. Een paar dagen voor ze stierf heeft ze mij alles verteld.’ De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘En hoe kwam uw zuster Martha aan die wetenschap?’ Agatha van Keulen verschoof iets op haar stoel en grinnikte als een prille tiener.

‘Van Zwarte Sophie… die wist het. Die wist alles… van haver tot gort. Zij was met de broer van Annette van Leeuwenhoek getrouwd en heeft het sterven van Annettes eerste man van zeer nabij meegemaakt.’ Ze grijnsde met een scheve mond. ‘Begrijpt u nu, meneer de rechercheur, waarom ze moest sterven? Zwarte Sophie vertelde aan eenieder die het maar horen wilde, dat Annette van Leeuwenhoek haar eerste man had vermoord.’ De Cock keek haar geschrokken aan. ‘Hoe lang is dat geleden?’ ‘Twaalf jaar.’

‘Waarom deed Zwarte Sophie geen aangifte bij de politie?’ Agatha van Keulen snoof minachtend.

‘De politie? Wat heeft dat voor zin? Ze is een keer aan het bureau Warmoesstraat geweest, maar niemand wilde echt serieus naar haar luisteren.’

De Cock veinsde de opmerking niet te hebben gehoord. Dergelijke kritiek, zo wist hij, was vaak ongegrond. Nadenkend wreef hij zich achter in de nek.

‘Hoe eh… hoe heeft Annette van Leeuwenhoek het gedaan?’ vroeg hij na een poosje.

Agatha van Keulen zwaaide theatraal.

‘Net als bij Zwarte Sophie… een beetje vergif.’

Toen de kleine en bovenal venijnige Agatha van Keulen was vertrokken, viel er in de recherchekamer een diepe stilte. De Cock steunde met zijn ellebogen op zijn bureau. Zijn hoofd steunde in het kommetje van zijn handen. Zijn gezicht stond somber. Diepe denkrimpels kronkelden over zijn voorhoofd. ‘Wie zou er nu belang bij hebben gehad,’ verzuchtte hij, ‘dat Zwarte Sophie voor eeuwig zweeg?’

Vledder grinnikte uitbundig.

‘Als we die vraag konden beantwoorden,’ reageerde hij olijk, ‘was de zaak opgelost.’

De Cock keek hem secondenlang aan.

‘Je bent vandaag bijzonder scherp,’ sprak hij langzaam. ‘Ik ben aan vakantie toe. Ik voel het. Ik zal commissaris Buitendam voorstellen dat jij die moord verder alleen klaart.’

Vledder trok een beteuterd gezicht.

‘Zo scherp ben ik nu ook weer niet,’ mompelde hij geschrokken. De Cock glimlachte fijntjes.

‘Wanneer is de sectie?’

‘Morgenochtend om elf uur. Dokter Rusteloos kon niet eerder komen. Het was druk in het land, zei hij. Er was nog een sectie in Den Bosch die hij niet kon uitstellen.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Moord,’ sprak hij cynisch, ‘ook in ons land een bedrijf zonder malaise.’ Hij keek naar Vledder. ‘En de blouse van Zwarte Sophie is naar het laboratorium?’

‘Ja. Doctorandus Eskes was alleen bang dat het bruine vlekje te gering is voor een analyse. Hij beloofde het toch te proberen.’ De Cock leunde achterover en tilde zijn benen op zijn bureau. ‘We zijn het onderzoek niet florissant gestart,’ sprak hij somber. ‘Wat weten we feitelijk van die Zwarte Sophie. Ik bedoel, buiten het gegeven dat ze bij de Burgerlijke Stand blijkbaar als Sjaan Streuffels staat geboekt? Heeft jouw onderzoek nog iets opgeleverd?’

Vledder trok zijn notitieboek uit zijn binnenzak.

‘Volgens mijn inlichtingen werd ze tweeënveertig jaar geleden in de Amsterdamse Pijp geboren als dochter van een echte, maar veelal bezopen orgeldraaier en een moeder, van wie werd gezegd dat zij zelfs tijdens haar zwangerschappen nog de prostitutie bedreef.’

De Cock streek door zijn haar. ‘Dat is nogal wat.’

Vledder knikte. ‘Het was een puur asociaal gezin.’

De Cock schudde triest zijn hoofd.

‘De aanduiding Zwarte Sophie doet mij vermoeden dat ook onze Sjaan Streuffels het rosse leven niet schuwde.’ Vledder stak afwerend zijn hand op.

‘Zover zijn wij nog niet. Als jong meisje viel ze op door haar uitbundige vormen.’ Hij grinnikte. ‘Het moet werkelijk heel bijzonder zijn geweest. Vermoedelijk daardoor werd ze als exclusieve serveerster geëngageerd voor een van die tenten aan het Thorbeckeplein. Daar heeft ze jaren gewerkt. Pas op haar zevenentwintigste trouwde Sjaan Streuffels met Charles van Leeuwenhoek, toen een wilde jongeman, die op kosten van zijn zeer gefortuneerde vader als playboy en eeuwige student door het leven dartelde.’

‘De broer van Annette.’

Vledder knikte.

‘Precies… de broer van Annette. Het was een stormachtig huwelijk, dat na vijf jaar schipbreuk leed toen Charles, naar zijn zeggen, zijn jonge vrouw bij een buitenechtelijke escapade vrijwel op heterdaad betrapte. Hij stuurde haar onmiddellijk de laan uit.’ ‘En het huwelijk werd ontbonden?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Nee. Dat is gek. Het huwelijk is nog steeds van kracht. Het schijnt dat Sjaan zich steeds met hand en tand tegen een scheiding heeft verzet.’

‘Waarom?’

Vledder maakte een hulpeloos gebaar.

‘Ze zei altijd dat ze de naam Van Leeuwenhoek zo mooi vond… te mooi om er ooit afstand van te doen.’

‘Dat was cynisch bedoeld?’

Vledder grinnikte.

‘Mogelijk. Ik heb daar niet naar geïnformeerd. Ik denk dat ze die naam wilde behouden ten behoeve van het kind.’ De Cock keek verrast op.