Albert Baantjer - De Cock en de moord in seance

De Cock kneep even de ogen stijf toe. Het gesprek met het medium vermoeide hem bovenmatig.

‘Wat was het voor een mededeling?’

Jennifer Jordan strekte een bleke hand voor zich uit naar de ronde eiken tafel.

‘De mededeling verscheen hier op het bord. Christine las hardop de letters die het kruis op het alfabet aanwees. Ze vormden de woorden Sjaan sterft .’

De Cock reageerde verwonderd. ‘Wie is Sjaan?’

Christine van der Waal haalde haar schouders op.

‘Dat heb ik ook onmiddellijk gevraagd, maar niemand in de kring reageerde. Ik ken ook in ons midden geen Sjaan.’ De Cock beroerde de zwarte toga.

‘Die mededeling kwam van de kwade geest?’

Jennifer Jordan knikte.

‘Beslist… geen twijfel mogelijk.’

‘En was bestemd voor een van de aanwezige leden van de kring.’

Het medium weifelde zichtbaar.

‘Dat eh… dat is wel gebruikelijk,’ stamelde ze.

De Cock boog zich naar haar toe. Zijn gezicht stond strak. ‘Een Sjaan kent niemand,’ sprak hij hard. ‘Maar Zwarte Sophie sterft.’

Er viel een stilte. Intens. Beklemmend.

De Cock richtte zich op en keek de kamer rond. Vanaf een der ramen kwam een vrouw met statige tred naderbij. Voor hem bleef ze staan en wreef het lange grijze haar uit haar gezicht. ‘Ik ben Annette,’ sprak ze plechtig. ‘Annette van Leeuwenhoek. Ik heb deze seance bijgewoond en ik kan u naar waarheid zeggen dat aan de wil van de geesten is voldaan… Sjaan stierf.’ Ze zweeg even, wees met een dramatisch gebaar naar de dode vrouw op het tapijt. ‘Sjaan Streuffels… eens de vrouw van mijn broer.’

Dokter Den Koninghe, de oude, kleine en altijd wat excentrieke gemeentelijke lijkschouwer, stapte met korte driftige pasjes de kamer binnen. Achter hem torenden twee broeders van de Geneeskundige Dienst. Een brancard tussen hen in.

De Cock liep de lijkschouwer tegemoet. Vriendelijk glimlachend stak hij hem een hand toe. ‘Het spijt me dat ik u moest lastig vallen,’ sprak hij verontschuldigend, ‘maar ik heb er weer een.’ ‘Wat?’

De Cock spreidde zijn handen iets uiteen.

‘Een dood lijk.’

Dokter Den Koninghe keek hem over zijn halve brilletje bestraffend aan.

‘Waarde vriend,’ sprak hij geaffecteerd, ‘lijken zijn altijd dood. Als ge het nog niet wist, mijn waarde, dat is nu eenmaal de essentie van een lijk.’

De Cock lachte hardop, maar besefte tegelijk dat zijn opgewektheid bij de leden van de spiritistische kring een vreemde indruk moest wekken. Hij trok zijn gezicht snel weer in een ernstige plooi en geleidde de oude dokter naar de vrouw op het tapijt. Dokter Den Koninghe nam zijn grijze garibaldi af en knielde bij haar neer. Hij trok de kin van de vrouw iets omhoog en bekeek langdurig de hals. Zijn vingertoppen gleden over het achterhoofd. Daarna nam hij een kleine zaklantaarn uit zijn jaszak en bescheen de ogen. Pas na enige tijd kwam hij uit zijn gebukte houding omhoog. Op zijn gezicht lag een zorgelijke trek. ‘De vrouw is dood,’ sprak hij zacht.

Het klonk laconiek.

De Cock trok een grimas.

‘Dat had ik al begrepen,’ mompelde hij. ‘Ik vind het alleen vreemd dat ze er nog zo eh… zo gezond uitziet.’

Dokter Den Koninghe knikte.

‘Je bedoelt de kleur van het gelaat?’

‘Inderdaad.’

Dokter Den Koninghe boog zich nog eens naar voren. ‘Hoogrood. Het duidt op een inwendige verstikking. Het bloed behoudt dan zijn helrode kleur.’ Hij blikte om zich heen. ‘Wat is dit? Een samenkomst?’

De Cock knikte.

‘Dit zijn leden van een spiritistische kring. Er was hier een seance gaande. Men neemt hier algemeen aan, dat de vrouw door een kwade geest werd gedood.’

Dokter Den Koninghe keek naar hem op.

‘En dat gelooft u?’

De Cock glimlachte.

‘Niet direct,’ zei hij ontwijkend. ‘Ik zoek bij mijzelf nog naar een kwalificatie voor het begrip kwade geest . Maar voorlopig interesseert mij meer hoe deze vrouw de dood vond.’ De lijkschouwer zette zijn hoed weer op. Daarna nam hij zijn metalen brilletje af, trok een witzijden pochette uit het borstzakje van zijn diepzwart colbert en veegde zorgvuldig de glazen schoon.

‘Ik ben er vrijwel van overtuigd,’ sprak hij, ‘dat de ademhalingsfermenten die de zuurstof in het bloed opnemen en verder leiden in het weefsel, werden verlamd.’

‘En dat duidt op…?’

‘Een gas… een vergif.’

‘Welk?’

Dokter Den Koninghe schudde traag het hoofd.

‘Dat kan ik niet zeggen,’ reageerde hij wat wrevelig. ‘Het is bij een oppervlakkige schouw moeilijk te beoordelen welke stof verantwoordelijk is. Dat zal na een gerechtelijke sectie een toxicologisch onderzoek in een laboratorium moeten uitmaken.’

De Cock wreef over zijn kin. ‘Het moet snel zijn gebeurd.’ ‘Hoe snel?’

De Cock gebaarde vaag.

‘De vrouw zat hier met de anderen om de tafel. Als ik het goed heb begrepen… monter en wel. Er was althans niets wat erop wees dat zij iets mankeerde. Volgens de verklaringen greep ze plotseling naar haar hals, kreunde, viel van haar stoel en een korte tijd later was ze dood.’

Dokter Den Koninghe staarde nadenkend voor zich uit. ‘Dat is inderdaad snel.’

De Cock trok zijn wenkbrauwen samen.

‘Cyaankali?’

De lijkschouwer schudde zijn hoofd.

‘In sommige detectiveromans wordt wel gesuggereerd dat cyaankali snel werkt,’ zei hij peinzend. ‘En dat doet het ook wel. Maar niet zo snel dat iemand direct dood neervalt. Tussen het innemen van het gif en het intreden van de dood liggen bij cyaankali gewoonlijk toch ongeveer dertig minuten.’

‘Dertig minuten?’

‘Inderdaad. Ik denk eerder aan een ander cyanide, die blauwzuurgas vormt.’

De Cock slikte.

‘Pruisisch zuur.’

‘Ja… cyaanwaterstofzuur.’

De Cock keek hem verwonderd aan.

‘Ik heb niets geroken.’

‘Je bedoelt de geur van bittere amandelen?’

‘Ja… dat bedoel ik.’

Dokter Den Koninghe knikte bedachtzaam.

‘De cyaanhoudende poeders die tegenwoordig in de handel zijn,’ sprak hij bijna afwezig, ‘zijn uiterst fijnkorrelig. Ze vormen na bevochtiging vrijwel direct het beruchte blauwzuurgas of Pruisisch zuur. Het is ook zeer vluchtig en heeft inderdaad de geur van bittere amandelen.’ Hij wees naar de dode vrouw op de vloer. ‘Ze gebruikte een nogal zwaar parfum. Dan neem je andere geuren niet zo gemakkelijk meer waar. Ze worden overheerst.’ De Cock keek hem schuins aan.

‘U bedoelt,’ aarzelde hij, ‘dat die geur van bittere amandelen er best kan zijn geweest?’

‘Beslist.’

De blinde vrouw op de stoel naast hen bewoog onrustig. ‘Die geur was er,’ sprak zij gespannen, gehaast. ‘Bittere amandelen. Ik weet het zeker. Ik rook het… ondanks haar parfum.’ De beide mannen draaiden zich verwonderd naar het medium in haar zwarte toga. ‘U rook het?’ reageerden ze vrijwel gelijktijdig.

Jennifer Jordan knikte heftig.

‘Ik rook het,’ herhaalde ze. ‘Sinds ik het licht uit mijn ogen verloor, zijn mijn andere zintuigen merkbaar scherper geworden. Ik mag mij nu verheugen in een prima gehoor en een uitstekende reuk.’

De Cock boog zich naar haar toe.

‘Wanneer rook u die bittere amandelen?’

Het medium stak haar rechterhand uit haar toga.

‘Kort voordat Zwarte Sophie van haar stoel viel.’ Ze weifelde even en draaide haar hoofd met de blinde ogen naar hem toe. ‘Misschien… misschien was die geur er zelfs al eerder.’ ‘Hoeveel eerder?’

‘Dat eh… dat weet ik niet. Wanneer u niet over die amandelgeur was begonnen, was ik er vermoedelijk aan voorbijgegaan. Het leek mij niet belangrijk. Het gebeurt wel meer dat er plotseling geuren op mij afkomen.’

De Cock hield zijn mond vlak bij haar oor.