Albert Baantjer - De Cock en de moord in seance

De Cock schudde langzaam zijn hoofd.

‘Nee, ze hebben mij nooit kunnen overtuigen. Ondanks de vaak jubelende berichten in kranten en tijdschriften… ik vond hun resultaten maar povertjes.’

Vledder gebaarde voor zich uit.

‘Misschien heb jij het altijd slecht getroffen… waren bij jou de omstandigheden voor het occulte gebeuren steeds ongunstig.’ De Cock staarde voor zich uit.

‘Dat eh… dat zal het zijn geweest,’ sprak hij peinzend. Plotseling kwam hij in actie. Hij wipte van zijn stoel en beende naar de kapstok.

Vledder liep hem na.

‘Waar ga je heen?’

De Cock wurmde zich in zijn regenjas en zette zijn hoed nonchalant achter op zijn hoofd.

‘Naar Landsmeer.’

Vledder trok zijn wenkbrauwen op.

‘Naar Gerard van Klaverbeek?’

De Cock knikte instemmend.

‘De invalide vriend van Zwarte Sophie.’

Vledder liep hem voorbij en hield de deur voor hem open. ‘Wat wil je van hem?’

De Cock stormde de gang op.

‘Vragen of hij en Zwarte Sophie wel eens een bed-sermoen hielden.’ Plotseling bleef hij staan. Midden in de gang. Nadenkend. De grillige accolades rond zijn mond dartelden vrolijk. ‘Of was Zwarte Sophie niet het type vrouw dat in bed veel sprak?’

‘Daar vergist u zich in. Sjaan hield ervan om ’s avonds in bed nog uitgebreid te keuvelen. Ze wond zich op als ik mij omdraaide om te gaan slapen. Dan had ik zo ruzie met haar. Een verkeerd woord en…’ Hij glimlachte vertederd. ‘Ze was geen vrouw om ruzie mee te hebben. Goeie mensen, ze kon tekeergaan. Daar lusten de honden geen brood van. En koppig… als een muildier… ze heeft eens drie maanden lang niet tegen mij gesproken.’ ‘U hield van haar?’

Het ruwe gezicht van Gerard van Klaverbeek versomberde. Om zijn brede mond kwam een droevige trek. Hij slikte. Zijn adamsappel wipte op en neer.

‘Ze… ze was alles voor mij. Sjaan. En ik voor haar. Ze hield van me. Echt, met heel haar hart. Al zo lang. Ze was net zeventien toen ik haar leerde kennen. Ze was toen mooi. Heel mooi. Het mooiste meisje van de wereld. En dat is ze voor mij altijd gebleven.’ Hij schudde zijn hoofd. ‘Ik weet hoe de mensen over haar dachten. Ze deugde niet… zeiden ze. Ze was niet helemaal zuiver op de graat… zeiden ze.’ Hij liet zijn hoofd wat zakken en snikte. ‘Maar ze kenden haar niet. Niemand kende haar. Niemand kende haar, zoals ik haar kende. Voor mij… voor mij was ze een schat… een…’ Hij stokte. Tranen gleden over zijn wangen, drupten op zijn handen.

De Cock liet hem begaan. Hij vond het in-triest om een grote sterke man te zien huilen. Intussen vroeg hij zich af waarom Zwarte Sophie zich zo aan deze man had gehecht. Hij was niet knap, in traditionele zin. Integendeel, een gegroefd gelaat, schonkige wangen, kleine, diepliggende ogen en een enorme haardos… rood… vurig koperrood, warrig gevangen in ontelbare krulletjes. De speurder boog zich iets naar hem toe.

‘Ze trouwde een ander.’

Gerard van Klaverbeek keek op. Met de mouw van zijn overhemd wreef hij langs zijn betraande ogen.

‘Charles… Charles van Leeuwenhoek.’ In zijn stem trilde diepe minachting. ‘Een kwal van een vent. Vies, goor, stom, maar rijk.’ ‘Het was geen huwelijk uit liefde.’

Gerard van Klaverbeek snoof. Hij wond zich duidelijk op. Zijn schonkige wangen kregen weer wat kleur.

‘Liefde… Sjaan… voor zo’n slappe kroot?’ Hij schudde zijn hoofd. ‘Ze verafschuwde hem. Ze haatte hem met elke vezel van haar lijf.’

De Cock keek hem schuins, onderzoekend aan. ‘Toch trouwde ze met hem.’

Gerard van Klaverbeek streek met zijn hand door zijn haar. Hij leek weer wat rustiger. ‘Om mij,’ sprak hij.

‘Om jou?’

Hij knikte. ‘En om ons kind.’

De Cock trok diepe rimpels in zijn voorhoofd. ‘Ons kind?’ Van Klaverbeek knikte opnieuw. Zuchtend.

‘Het kind van Sjaan en mij.’ Hij blikte De Cock in het gezicht, kalm, ontspannen. ‘Ik zie dat u er niets van begrijpt. Misschien gelooft u het ook niet. Toch is het waar. Sjaan trouwde met Charles van Leeuwenhoek om mij en om ons toen nog ongeboren kind.’ Hij zweeg nadrukkelijk en na een poosje vervolgde hij: ‘We hadden grote plannen met ons kind. Vooral als het een jongen zou zijn. Hij zou moeten gaan leren. Een universiteit, een hogeschool. Ingenieur worden of meester in de rechten. Echt groot en voornaam. Niet zulke armoedzaaiers als wij.’ Hij klemde zijn handen om zijn gezicht en bedwong opkomende tranen. ‘Sjaan en ik komen uit de goot… om het zomaar eens te zeggen. De vader van Sjaan zoop als een tempelier en haar moeder wierp jaar op jaar een kind. Het was pure armoede en ellende. Een jeugd heeft Sjaan nooit gehad. Ze moest al vroeg de baan op om het gezin thuis draaiende te houden. En bij mij thuis was het bijna net zo. Snapt u? Sjaan en ik wilden voor ons kind iets beters.’ De Cock knikte begrijpend.

‘Ze trouwde Charles van Leeuwenhoek om de opvoeding van het kind veilig te stellen.’

Gerard van Klaverbeek beet op zijn onderlip.

‘Ze had het misschien nog niet gedaan als ik niet van die steiger was gelazerd.’ Hij sloeg hard op zijn rechterknie. ‘Stijf… voor altijd. Het gebeurde toen we net tot de ontdekking waren gekomen dat Sjaan in verwachting was.’ Hij zuchtte diep. ‘Die Charles van Leeuwenhoek liep al een tijdje om Sjaan heen. Hij kwam altijd in de dancing waar Sjaan bediende. Ze moest hem niet, walgde van hem. En dat zei ze hem ook. Maar toen ik dat ongeluk kreeg en vast kwam te staan dat ik altijd invalide zou blijven, besloot Sjaan om met die vent te trouwen.’

‘Een soort schijnhuwelijk.’

‘Ja.’

‘Om het geld.’

Van Klaverbeek balde zijn vuisten.

‘Ik was er tegen. Maar wat had ik in te brengen? Een invalide vent met een paar centen uitkering. Ik ben toen van ellende ook aan de drank geraakt. Ze schold op mij, dag en nacht. Op een avond toen ik flink bezopen was, liep Sjaan weg. Nog geen maand later was ze met die vent getrouwd.’

De Cock wreef over zijn kin.

‘Het huwelijk heeft niet lang standgehouden.’

Van Klaverbeek gniffelde. Over zijn verweerd gezicht gleed een glimlach.

‘Het kon niet langer.’

‘Waarom niet?’

Hij wreef met zijn hand langs zijn nek en grinnikte. ‘Het kind… Richard.’

‘Wat was daar mee?’

Hij grinnikte opnieuw. Zijn diepliggende ogen glansden. ‘Het kind ging steeds meer op zijn echte vader lijken.’ Hij boog zijn hoofd en plukte aan een van zijn krulletjes. ‘Rood… dat soort rood verloochent zich niet. Richard kreeg hetzelfde haar en de Van Leeuwenhoeken begonnen te fluisteren. Er kwam geen rood in de familie voor. Bovendien was het kind te vroeg geboren. Ze drongen op een echtscheiding aan. Maar daar wilde Sjaan niets van weten. Toen de familie te lastig werd, bracht Sjaan het kind ergens anders onder.’

‘En ze ging bij Charles weg.’

Gerard van Klaverbeek knikte. De milde uitdrukking op zijn gezicht veranderde. De gelaatstrekken verhardden.

‘Toen zijn ze begonnen.’

‘De familie Van Leeuwenhoek?’

‘Ja… de Van Leeuwenhoeken… toen kwam hun ware… hun misdadige aard naar boven. Eerst weigerden ze in het onderhoud van het kind te voorzien. Het was geen kind van Charles, zeiden ze. Maar het kind stond op zijn naam. Wettelijk konden ze er niets aan doen. Toen Sjaan met een openlijk schandaal dreigde, begon de familie weer te betalen. Maar vanaf dat moment heeft Sjaan geen rustig uur meer gekend.’

‘Hoezo?’

Van Klaverbeek ademde diep. Zijn neusvleugels trilden. ‘Moordaanslagen.’

De Cock slikte.

‘Moordaanslagen?’ herhaalde hij verward.

Van Klaverbeek knikte traag.

‘De Van Leeuwenhoeken… ze hebben wel vijfmaal geprobeerd haar dood te rijden.’