Albert Baantjer - De Cock en de moord in seance

De Cock knikte voor zich uit. Intussen keek hij hem onderzoekend aan. Zijn scherpe blik gleed langs de gelaatstrekken. De beschrijving die Gerard van Klaverbeek had gegeven, leek hem wat overtrokken. Charles van Leeuwenhoek leek hem niet zo slap als de bouwvakker hem had geschetst. De spitse kin en de bolle rossige wangen gaven zijn gezicht een wat pafferige aanblik. Misleidend. De grijsgroene ogen stonden helder en waakzaam. ‘Wat was de mening van uw zuster?’ vroeg hij beminnelijk. Van Leeuwenhoek slikte.

‘Vergif… Sophie zou door vergif om het leven zijn gebracht.’ De Cock knikte nadenkend.

‘Vergif… dat haar in dat huis aan de gracht moet zijn toegediend. Daarom… al degenen, die tijdens de spiritistische seance aanwezig waren, zijn verdacht.’ Hij zweeg even en boog zich toen met een strak gezicht naar voren.

‘Ook uw zuster Annette.’

Charles van Leeuwenhoek grinnikte wrang. Zijn bolle wangen trilden. ‘Dat is absurd… eenvoudig belachelijk.’

De Cock keek hem scherp aan. ‘Vindt u?’

Charles van Leeuwenhoek bewoog zich heftig. Zijn hoed gleed van zijn knieën op de vloer. Hij zwaaide met zijn armen. ‘Natuurlijk vind ik dat. Waarom zou Annette zoiets doen? Dat is… dat is toch waanzin.’

De Cock reageerde onbewogen.

‘Moord,’ sprak hij gelaten, ‘is waanzin.’

Charles van Leeuwenhoek raapte zijn hoed op en stond op. ‘Ik praat niet meer met u!’ riep hij hautain.

Vledder kwam naderbij. Hij had het gesprek van een afstand gevolgd en zich opgewonden. Hij duwde Charles van Leeuwenhoek terug op zijn stoel.

‘De mensen van de kring,’ betoogde hij fel, ‘kenden Zwarte Sophie slechts oppervlakkig. Alleen van de wekelijkse seances aan de gracht. Verder bestond er vrijwel geen enkele relatie… zeker geen relatie met een aanleiding tot moord.’ Hij strekte zijn arm beschuldigend naar Charles van Leeuwenhoek uit. ‘U… u kende Sophie. U kende haar heel goed. Zij was een vrouw die uw diepste gevoelens heeft misbruikt… vertrapt… die met u heeft gespeeld… die u heeft misleid… die u het vaderschap opdrong van een kind dat niet van u was. Als iemand een motief had om Zwarte Sophie naar het leven te staan, dan was ú het.’ Hij liep driftig heen en weer en boog zich toen weer met een ruk naar voren. ‘Maar u, Charles van Leeuwenhoek, was niet bij de seance. U kunt haar feitelijke moordenaar niet zijn. U was niet in de gelegenheid het gif in haar koffie te laten glijden.’ Vledder grijnsde een beetje vals. ‘U hoefde het ook niet zelf te doen. U heeft een zuster… een zuster op wie u uw hele leven al hebt gebouwd… een resolute en kordate dame, die vroeger… en ook nu niet… voor een moord terugdeinsde.’

Charles van Leeuwenhoek sloeg zijn handen voor zijn gezicht en kromp in elkaar. Het leek alsof de woorden hem geselden. Heftig schudde hij zijn hoofd.

‘Het is niet waar!’ Hij gilde het uit. ‘Het is niet waar.’ Smekend keek hij naar De Cock op. ‘Laat hem ophouden. Laat hem in godsnaam ophouden. Annette heeft het niet gedaan. Annette…’ Hij stokte. In zijn ogen sloop verbijstering. ‘En als… en als Annette het heeft gedaan… dan heb ik dat niet gewild. Ik niet. Ik hield van Sophie. Geloof me, ik hield van Sophie. Al had ze mij tien onechte kinderen bezorgd… het had mij niet kunnen schelen… als ze maar niet weg was gegaan… als ze maar bij mij had willen blijven.’

Om de lippen van De Cock speelde een glimlach. ‘Je was goed op dreef, vond ik.’ Het klonk wat spottend. ‘Je had die arme Charles van Leeuwenhoek bijna een moord laten bekennen die hij nooit kon hebben gepleegd.’

Vledder schudde geërgerd het hoofd. ‘Ik kon mij even niet bedwingen. Het is nu toch wel duidelijk dat Annette in de familie Van Leeuwenhoek de dienst uitmaakt. Als zij er niet was geweest, dan vormden Charles en zijn Sophie misschien nu nog een min of meer gelukkig paar.’

De Cock grinnikte vrolijk. ‘Inclusief een rood kind van Van Klaverbeek.’

Vledder snoof. ‘In ieder geval was het idee, dat zijn zuster Annette Zwarte Sophie had vermoord voor Charles van Leeuwenhoek wel aanvaardbaar. Hij achtte haar daartoe wel in staat. Hij zei toch: “En als Annette het heeft gedaan… dan heb ik dat niet gewild.”’

De Cock haalde zijn schouders op.

‘Dat zegt mij niet zoveel,’ sprak hij achteloos. ‘Het is een typische uitdrukking voor een man, die altijd de verantwoordelijkheden van zich heeft afgeschoven. Ik denk dat Annette, als oudere zuster, vaak wel verplicht is geweest om voor haar broer de beslissingen te nemen.’

Om de mond van Vledder kwam een verbeten trek. ‘Hoe het ook zij, als er in het verleden moordaanslagen op Zwarte Sophie zijn geweest, dan was dat het werk van Annette en niet van Charles. Die overtuiging heb ik inmiddels wel gekregen. Annette is in mijn ogen inderdaad een duivels wijf. En die moord op haar eerste man zie ik helemaal zitten.’ De Cock lachte hartelijk.

‘Wees maar voorzichtig. We kunnen van die tante nog aardig wat last krijgen.’

‘Hoezo?’

De Cock plukte aan het puntje van zijn neus.

‘Wat denk je dat broerlief nu doet? Ik wed dat hij nu rechtstreeks naar zijn zuster is gegaan om zijn beklag te doen over die jonge onbehouwen rechercheur van de Warmoesstraat, die zulke ijselijke beschuldigingen uitsprak.’

Vledder liet zijn hoofd wat zakken.

‘Je hebt gelijk,’ verzuchtte hij, ‘ik heb het niet zo tactisch gespeeld. Annette van Leeuwenhoek is nu gewaarschuwd. Ze weet hoe wij over haar denken. Ik had met mijn beschuldigingen beter kunnen wachten totdat wij haar zelf onder verhoor hadden.’

De Cock stond op en legde een hand op Vledders schouder, om zijn mond een milde grijns.

‘Soms, Dick Vledder… soms kun je van die verstandige dingen zeggen.’

Er scheen een koesterend zonnetje. De vlaggen op de steigers van de rondvaartboten wapperden vrolijk in een strak blauwe lucht. Met zijn hoed nonchalant achter op zijn hoofd, de handen diep in de zakken van zijn regenjas gestoken, slenterde De Cock over het brede trottoir van het Damrak. De vreemde moord in seance hield hem voortdurend bezig. Hij hoopte dat de nieuwe dag hem gunstig gezind was. Het recherchewerk was nu eenmaal een zaak van kennis, inzicht en geluk. Hij vertrouwde erop dat Vrouwe Fortuna hem vandaag niet in de steek liet en hem dat pietseltje geluk gunde. Immers, hoe langer een onderzoek duurde, hoe kleiner de kans op succes werd. Hij blikte om zich heen en glunderde. De meisjes en vrouwen die zijn ogen streelden, schenen door het zonlicht te zijn verdubbeld. Bij de Oudebrugsteeg bleef hij staan. Aan de overkant werden ladingen toeristen bij de rondvaartboten gelost. Come and see Amsterdam . Waarom niet? Amsterdam was een mooie stad… al werd er wel eens iemand heel onchristelijk gemold.

Een bijzonder fraai gevormde jonge vrouw, in een strakke pantalon, liep hem licht heupwiegend voorbij. Hij keek haar na, secondenlang, toen stak hij het Damrak over en sjokte naar de Warmoesstraat.

De Cock wuifde vanachter zijn bureau, toen Vledder de recherchekamer binnenstapte. ‘Hoe was de sectie?’ riep hij opgewekt. De jonge rechercheur kwam bij hem staan en trok een grimas. ‘Je zult het niet geloven, maar dokter Rusteloos was zeer geïnteresseerd in ons onderzoek. Hij vroeg of wij hem op de hoogte willen houden van de resultaten.’

De Cock blikte verwonderd op. ‘Waarom?’

‘Hij zei dat hij maar weinig gevallen van moord door vergiftiging met cyaanwaterstof kende en hij was benieuwd op welke wijze het vergif werd verkregen en hoe het werd toegediend. Hij had in het verleden wel zelfmoorden ontmoet en ook wel bedrijfsvergiftigingen behandeld, waarbij blauwzuurgas een rol speelde, maar in zijn loopbaan waren gevallen van moord uiterst schaars.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen. ‘Sprak hij van bedrijfsvergiftigingen?’