Albert Baantjer - De Cock en de moord in seance

De Cock haalde gelaten zijn schouders op. ‘Dat is dwaasheid. Ik kan een man moeilijk verbieden om de begrafenis van zijn eigen vrouw bij te wonen.’

Gerard van Klaverbeek zwaaide heftig. Zijn gezicht zag rood en zijn lippen trilden. ‘Ze is zijn vrouw niet,’ siste hij fel. ‘Ze is het nooit geweest.’

De Cock legde kalm zijn hand op de schouder van de invalide man. ‘Kom,’ sprak hij sussend, ‘ga eens met mij mee. Je wilde toch met mij praten?’ Hij leidde Gerard van Klaverbeek met zachte dwang naar een verhoorkamertje en liet hem plaatsnemen. Daarna ging hij tegenover hem aan tafel zitten en leunde naar voren.

‘Ik geloof niet,’ begon hij langzaam, nadrukkelijk, ‘dat jouw haat jegens Charles van Leeuwenhoek wel gerechtvaardigd is. Je moet daar maar eens goed over nadenken. Ik heb uitgebreid met Charles gesproken en ik ben er niet zo zeker van dat hij, op wat voor manier dan ook, verantwoordelijk is voor de dood van jouw Sjaan.’

Van Klaverbeek spreidde zijn armen in wanhoop. ‘Wie dan wel?’ De Cock antwoordde niet direct. ‘Er moeten in het leven van Sjaan toch aanknopingspunten te vinden zijn, die naar haar moordenaar of moordenares leiden?’ Hij keek gespannen naar de bouwvakker op. ‘Jij kent haar al vanaf haar zeventiende jaar.’ Van Klaverbeek knikte. De norse trekken in zijn gezicht vergleden. Er kwam iets dromerigs voor in de plaats. ‘Ik wist alles van haar.’

De Cock boog zich verder naar hem toe. Vertrouwelijk. ‘Alles… en was daar niets bij dat verband kan houden met haar dood?’ ‘Die aanslagen… door de Van Leeuwenhoeken. Daar heb ik je van verteld.’

De Cock knikte. ‘Maar verder? Ik bedoel… heeft Sjaan jou wel eens dingen verteld uit de tijd van vóórdat jij haar leerde kennen?’ Gerard van Klaverbeeks gezicht kreeg een trieste uitdrukking. ‘Dat was allemaal niet zo interessant. Armoe troef.’ Hij zweeg even. ‘Als we wat krap bij kas zaten, zei Sjaan wel eens: “Als de oude lord nu nog leefde, zou ik even bij hem aankloppen.”’ De Cock trok rimpels in zijn voorhoofd. ‘De oude lord?’ Van Klaverbeek zuchtte. ‘Sensatie… pure sensatie. Je weet hoe vrouwen soms zijn… romantisch met wilde dromen van geluk en rijkdom.’

‘Wat was er met die lord?’

Van Klaverbeek verschoof iets op zijn stoel. ‘Ach,’ riep hij wat onwillig, ‘een keukenmeidenverhaal. Meer niet. Zie je, de moeder van Sjaan heeft haar hele leven de hoer gespeeld. Ze begon al heel jong. Volgens Sjaan was ze nog geen veertien jaar toen ze al klantjes van de straat pikte. Samen met haar nichtje Clara. Zij brachten de mannetjes gewoon mee naar huis en de ouders knepen een oogje toe.’

‘Ze profiteerden mee.’

Gerard van Klaverbeek knikte instemmend. ‘Precies. Het was sappelen in die tijd. Je kon het die ouders niet eens kwalijk nemen. Het was pompen of verzuipen. Er was weinig werk en ze hadden hokken vol kinderen. Volgens de verhalen waren het mooie meiden. En dat geloof ik ook wel. Dat zag je aan Sjaan. Die leek op haar moeder. Die twee konden ook aardig zingen, samen. Gevoelige duetjes. Liedjes van Dirk Witte. Ze traden wel eens op in zo’n tingel-tangel. Daar moeten ze dan die lord hebben leren kennen. Een Engelse knakker met jeuk en veel poen.’ ‘Hoe liep het af?’

Gerard van Klaverbeek spreidde zijn armen. ‘Dat weet ik niet zo precies. Het interesseerde mij ook maar matig. Er waren zoveel verhalen uit die tijd. Het schijnt dat Clara later met die lord is getrouwd. Hoe het ook zij, na dat huwelijk van Clara werd Sjaan er door haar moeder vaak op uitgestuurd om wat geld van de lord los te peuteren.’

‘En dat lukte?’

Van Klaverbeek glimlachte. ‘Dat denk ik. Vandaar haar latere kreet: als de oude lord nu nog leefde, zou ik even bij hem aankloppen .’

De Cock wreef over zijn gezicht. Die oude geschiedenis intrigeerde hem. Het was voor het eerst tijdens zijn onderzoek dat hij een verband zag. ‘De oude lord is dood… leeft nicht Clara nog?’

Van Klaverbeek schudde zijn hoofd. ‘Ik denk niet dat ze nog leeft. De moeder van Sjaan is al jaren dood en volgens Sjaan waren zij en Clara ongeveer even oud.’

‘Ken je Jennifer Jordan?’

Van Klaverbeek gebaarde vaag om zich heen. ‘Ik heb die naam wel eens horen noemen.’

De Cock keek hem scherp aan. ‘Ze is blind en was het medium tijdens de seance waarin Sjaan stierf.’

Van Klaverbeek lachte stroef. ‘Sjaan vertelde mij nooit iets van dat spiritistische gedoe. Ze wist dat ik er niet in geloofde en dat het mij feitelijk niet zinde dat ze erheen ging. Daarom sprak ze er nooit over.’

‘Je hebt nooit een seance bijgewoond?’

‘Nee. Sjaan heeft wel een paar keer geprobeerd mij mee te tronen, maar ik heb steeds geweigerd. Ik ben geen man om zich te laten belazeren.’

De Cock stond op. Vanuit de hoogte keek hij naar de wat bonkige gestalte en het koperrode haar in warrige krulletjes. ‘Hoe dronk Sjaan haar koffie?’

De invalide bouwvakker keek verrast op. ‘Met veel melk en veel suiker.’

De Cock knikte traag. Hij hielp Van Klaverbeek bij het opstaan en leidde hem naar de gang. Daar stak hij zijn rechterhand uit. De handpalm open naar voren.

De bouwvakker keek hem niet-begrijpend aan.

‘Wat is er?’ vroeg hij wat verward.

De Cock glimlachte beminnelijk. ‘Die stiletto… en ik verwacht dat je om de hoek geen nieuwe koopt.’

Gerard van Klaverbeek blikte naar hem op. Even aarzelde hij nog. Toen tastte zijn hand naar de zijzak van zijn colbert.

Het gezicht van Vledder toonde verbazing.

‘Dat heb je van Gerard van Klaverbeek?’

De Cock knikte. ‘Hij kwam ermee toen ik hem vroeg of Sjaan hem wel eens iets had verteld uit de tijd vóórdat hij met haar omging.’

‘Spontaan?’

‘Die indruk had ik wel. Van Klaverbeek is er de man niet naar om te veinzen.’

‘Het sluit volkomen aan bij het verhaal van Smalle Lowietje dat Jennifer Jordan een kind was van een rijke Engelse lord.’ ‘Precies.’

‘Het zou ook betekenen dat Jennifer Jordan en Zwarte Sophie elkaar al van kindsbeen af kenden. Tenminste… daar kunnen we wel van uitgaan. Hun moeders waren nichten van elkaar.’ De Cock grinnikte. ‘En compagnons in de prostitutie. Ik begin nu ook te begrijpen waarom Jennifer Jordan een bijzondere sympathie voor Zwarte Sophie koesterde.’

Vledder staarde nadenkend voor zich uit. ‘Dan moet haar plotselinge dood Jennifer Jordan toch wel sterk hebben aangegrepen.’ De Cock fronste zijn wenkbrauwen. ‘Je bedoelt sterker dan de geringe emotie die zij ons toonde?’

Vledder streek over zijn blonde haren. ‘Ze was koel. Bijna gereserveerd. En dat is vreemd. Vooral als je bedenkt dat zij, evenals Annette van Leeuwenhoek, onmiddellijk moet hebben geweten voor wie de mededeling Sjaan sterft bestemd was.’ Hij zweeg even en trok een peinzend gezicht. ‘Als ik er goed over nadenk, dan ligt het motief voor de moord in de driehoek Jennifer Jordan, Annette van Leeuwenhoek en Harry Donkervliet.’ ‘Hoe?’

Vledder trok wrevelig zijn schouders op. ‘Daar ben ik nog niet helemaal achter. Maar het lijkt mij toch zinvol om de achtergronden van die drie nog eens nader te bekijken.’

‘Heb je Harry Donkervliet al verhoord?’

Vledder knikte. ‘Vanmorgen… twee uur lang.’

‘En?’

De jonge rechercheur schudde zijn hoofd. ‘Hij ontkent met armen en benen. Ik heb van alles geprobeerd, maar hij blijft bij het verhaal dat hij ons in eerste instantie deed.’

De Cock glimlachte. ‘Misschien hebben de geesten zich wel vergist en was het toch Harry niet.’

Vledder reageerde ongewoon fel. ‘De geesten hadden het ook bij het rechte eind toen ze Sjaan als slachtoffer aanwezen.’ De Cock keek verrast naar hem op. Hij kneep zijn ogen half dicht. ‘Jij gelooft echt dat geesten van gestorvenen vanuit het schimmenrijk mededelingen aan ons doen?’