Albert Baantjer - De Cock en de moord in seance

Vledder glimlachte. ‘Ik weet niet of ze duur is. Hij heeft wel een vriendin. Al enige tijd. Ik heb hem vanmorgen tijdens het verhoor even met haar laten bellen. Hij vroeg dat en ik zag er geen kwaad in. Ze heet Viola Wijngaard en woont in een koopflat in Purmerend. Harry Donkervliet heeft die twee jaar geleden voor haar gekocht… en betaald.’

De Cock reageerde verrast. ‘Dat is toch gauw anderhalve ton.’ Vledder knikte. ‘Bovendien rijdt onze vriend in een supersnelle roomkleurige Jaguar. Dat hoorde ik van de huismeester van het flatgebouw waar zijn vriendin woont. Ik heb even over de telefoon met hem gebabbeld. Harry komt daar zo’n drie, viermaal per week. Soms blijft hij wel eens een nachtje over, maar lang niet altijd.’

‘Heeft hij een inkomen?’

Vledder schudde zijn hoofd. ‘Voor zover ik weet niet. Hij schijnt buiten zijn uitstapjes naar Viola steeds bij zijn tante op de gracht te vertoeven. We mogen aannemen dat Jennifer haar neef zo nu en dan wat toestopt.’

Ze zwegen een tijdje. De Cock ging op het bureau van Vledder zitten. Hij liet zijn benen bengelen, een peinzende uitdrukking op zijn gezicht.

‘Hebben we dat rapport van het gerechtelijk laboratorium al binnen?’

‘Vanmorgen gekomen.’

‘En?’

Vledder trok een la van zijn bureau open en nam daaruit een map. ‘Je had gelijk. Buiten sporen van cyanide is in het lijk van Sjaan Streuffels ook een hoeveelheid morfine aangetroffen.’ Hij nam het rapport ter hand en las: ‘Het onderzoek werd gericht op de opsporing van morfine, aangezien de meeste psycholeptica stimulantia en hypnotica in het lichaam snel worden getransformeerd in morfine. In bewerking werden genomen: gal en urine. Het materiaal werd eerst enzymatisch gedeconjugeerd en daarna geëxtraheerd. Aldus kon, gebruikmakende van chromatografie, zowel in de gal als in de urine de aanwezigheid van morfine worden aangetoond. De concentraties hiervan bedroegen circa tien microgram morfine per milliliter gal en circa vijf microgram morfine per milliliter urine.’

De Cock glimlachte. ‘Fraai apothekerslatijn.’

Vledder borg de map weer op. ‘Het lijkt mij nogal vrij veel,’ sprak hij ernstig. ‘Ik heb de resultaten van het onderzoek eens vergeleken met de rapporten over lieden die aan een overdosis heroïne waren gestorven. Er is weinig verschil in de concentraties. Ik begrijp nu, waarom Zwarte Sophie vrijwel van het ene op het andere moment van haar stoel rolde.’

‘Het is tegenwoordig niet zo moeilijk meer om aan heroïne of cocaïne te komen,’ merkte De Cock cynisch op. ‘In de binnenstad verkoopt men het op bijna iedere hoek van de straat.’ De telefoon op het bureau van De Cock rinkelde. Vledder boog zich naar voren en nam de hoorn op. De Cock keek hem aan en zag dat hij verbleekte.

‘Wat is er?’

Zonder iets te zeggen legde Vledder de hoorn weer op het toestel. De Cock boog zich naar hem toe.

‘Wat is er?’ herhaalde hij dwingend.

Vledder slikte. ‘Jennifer Jordan… ze is dood.’

Een politie-Volkswagen stopte aan de wallenkant tussen oude scheefgegroeide iepen. Rechercheur De Cock van het politiebureau aan de Amsterdamse Warmoesstraat stapte uit. Zijn blik gleed omhoog langs een fraaie grachtengevel. Vledder sloot de wagen af en kwam naast hem staan. Even leken ze besluiteloos, toen staken ze de rijbaan over en bestegen de blauwstenen stoep. De zware buitendeur stond op een kier. Ze duwden hem verder open. Via een ruime met roze-wit marmer beklede hal, bereikten ze een hardhouten trap. De Cock met slepende tred, Vledder met lichtvoetige tred.

Op het portaal, boven aan de trap, stond Agatha van Keulen. Haar ogen blikten kwaadaardig. Ze klemde haar lippen opeen.

‘Hoeveel moorden moet ze nog plegen?’ Haar krakerige stem droop van sarcasme. ‘Als u haar nu niet arresteert, klaag ik u aan wegens plichtsverzuim.’

De Cock veinsde verwondering. ‘Wie?’

Agatha van Keulen snoof verachtelijk. ‘Annette van Leeuwenhoek… wie anders? Ze heeft nu die arme Jennifer vermoord.’ De Cock negeerde haar opmerking. Hij liep onverstoorbaar langs haar heen. Aan het einde van de gang opende hij de deur naar het lage, intieme vertrek. Aan het einde van deze ruimte, bij de drie smalle ramen, stonden vrouwen, nerveus, angstig, in groepjes bijeen. Hun gefluister verstomde toen de rechercheurs binnenkwamen.

De Cock liet zijn blik door het vertrek dwalen. Links, bij een schilderij van Monet, bleef hij staan. De toppen van zijn vingers gleden over het linnen. Toen liep hij verder.

In het midden van het vertrek stond de grote ronde eiken tafel, omringd door de stoelen met hoge rugleuningen. Hij telde er negen. Geen van de stoelen was meer bezet. Recht voor hem, aan de andere zijde van de tafel, stond een stoel wat schuin. Naast die stoel, op het berbertapijt, lag het lichaam van een vrouw, op haar rug, de benen iets gespreid, het gezicht verstard, de blinde ogen wijd opengesperd. De Cock keek op haar neer. Het beeld van de dode vrouw in toga ontroerde hem. ‘Van een blind mens steel je niet,’ had Smalle Lowietje gezegd. Maar wie gaf een weerloze blinde vrouw een dodelijk vergif? Hij keek naar de vrouwen bij de smalle ramen. Daar stond ze. Wie?

Hij wenkte Vledder, die naast hem stond. ‘Ruik eens aan haar mond.’

Vledder knielde bij de dode neer. Even maar. Toen kwam hij weer overeind. Zijn gezicht stond strak.

‘Bittere amandelen,’ hijgde hij.

De Cock keek naar de ronde eiken tafel. Die was leeg, afgeruimd. Ineens draaide hij zich om en sprintte de kamer uit, de lange gang in. Vledder en de vrouwen keken hem verbaasd en geamuseerd na.

Hijgend bereikte hij de keuken en kneep zijn ogen tot spleetjes. Vloekend liep hij naar de gootsteen. In ruim, nog schuimend sop, lagen acht porseleinen koffiekopjes.

De Cock liep langzaam terug naar de kamer. De vrouwen stonden nog bij de ramen, naast elkaar, in het gelid. Op enige meters afstand bleef hij staan, de benen iets uit elkaar, de armen voor zijn borst. Een gezicht als een donderwolk.

‘Wie heeft de kopjes in het sop gezet?’

De kleine Agatha van Keulen deed een stap naar voren. ‘Dat was ik.’

‘Waarom?’

Ze haalde haar smalle schouders op. ‘Nu Harry er niet was,’ voerde ze ter verontschuldiging aan, ‘moest iemand anders de boel opruimen. Ik kon die vuile kopjes toch niet laten staan?’ De Cock zuchtte en beduidde haar dat ze terug kon gaan naar haar plaats in de rij. Een tijdlang zweeg hij. Zijn scherpe blik gleed langs de vrouwen. Hun gezichten stonden strak, toonden vrijwel geen expressie. Alleen om de mond van Mathilda van Lochem lag een geamuseerde trek. De Cock dacht aan zijn oude moeder. Die zei altijd: “Jongen, je kijkt ze wel voor de kop, maar niet in de krop.” En ze had gelijk. Achteraf bezien had ze altijd gelijk. Het was alleen jammer dat het zoveel jaren had geduurd, voor hij daarvan overtuigd raakte. Hij drong de gedachte aan zijn moeder terug en plantte zijn voeten wat steviger in het tapijt.

‘Een van jullie,’ begon hij hard, scherp, ‘mogelijk in combinatie met anderen… heeft nu twee moorden op haar geweten. Zolang ik niet weet wie voor die afschuwelijke moorden verantwoordelijk is… of zijn… verdenk ik jullie allemaal en ik voel er, eerlijk gezegd, verdomd veel voor om jullie stuk voor stuk aan te houden en op te sluiten in de cellen van het bureau Warmoesstraat… net zolang… tot de ware moordenares en/of haar handlangster zich aan mij heeft kenbaar gemaakt.’

Mathilda van Lochem snoof. ‘Daar hebt u het recht niet toe.’ De Cock keek haar aan. Zijn ogen schoten vuur.

‘Als uw broer,’ brieste hij, ‘de officier van justitie, zich het recht voorbehoudt om op zeer onduidelijke gronden Harry Donkervliet van zijn vrijheid te beroven en beroofd te houden, dan neem ik de vrijheid om een stel vrouwen op te sluiten, van wie duidelijk is gebleken dat zij tezamen een complot vormen.’ Annette van Leeuwenhoek stapte naar voren.