Albert Baantjer - De Cock en de moord in seance

De Cock haalde diep adem. Een woede steeg in hem op. Hij voelde hoe het bloed met grotere snelheid door zijn aderen begon te stromen. Zijn gezicht werd rood en zijn vingertoppen tintelden. Hij had willen schreeuwen dat de commissaris en de officier wat hem betrof naar de hel konden lopen, dat hij er geen moer voor voelde om Harry Donkervliet te verhoren, maar hij beheerste zich, al kostte het hem oneindig veel moeite. Hij balde zijn handen tot vuisten, waarbij de nagels diep in de palmen van zijn hand drongen. Even nog sidderde hij, toen slikte hij zijn woede weg.

‘Ik zal,’ sprak hij hoofdknikkend, ‘het verhoor doen.’ Op het gezicht van de commissaris kwam een glimlach. ‘Heel goed, De Cock,’ zei hij duidelijk opgelucht. ‘Dat is waarlijk een pak van mijn hart. Ik weet dat het dan in goede handen is.’ De Cock beet op zijn onderlip. ‘Hebt u getuigen?’

De commissaris keek hem verwonderd aan. ‘Wat voor getuigen?’

De Cock werd een beetje kregel. ‘Mensen die daadwerkelijk hebben gezien dat Harry Donkervliet vergif in een van de kopjes deed.’

Commissaris Buitendam lachte hautain. ‘Uiteraard niet, De Cock. Die jongen is slim. Wat dacht je. Dat blijkt uit alles. Hij deed die dag, zoals gebruikelijk, zelf niet aan de seance mee. Terwijl de anderen hun aandacht op het medium hadden gericht, kon hij ongestoord en in alle rust zijn snode plannen uitvoeren.’ Hij pauzeerde even en kuchte. ‘De officier van justitie en ik hebben ons er achteraf over verbaasd, dat jij en Vledder bij jullie eerste onderzoek ter plekke al niet tot de arrestatie van die Harry Donkervliet zijn overgegaan.’

De Cock streek over zijn kin. Zijn lippen krulden tot een grijns. ‘Wij misten toen de hulp van een zich manifesterende geest.’ Het klonk zoet, cynisch.

Commissaris Buitendam keek peinzend op. De ondertoon was hem niet ontgaan.

‘Het zou toch niet onverstandig zijn, De Cock,’ sprak hij belerend, ‘als jij je wat meer in die transcendente zaken zou verdiepen. Het kan belangrijk zijn in deze zaak. Ik persoonlijk ben ervan overtuigd dat er zo nu en dan berichten vanuit het hiernamaals tot ons komen. Wij moeten daarvoor openstaan.’ De Cock snoof. De toon van de commissaris prikkelde hem. Zijn woede kwam weer boven. ‘Wat die luitjes in dat huis aan de gracht uitspoken,’ brieste hij, ‘is hun zaak. Maar als ze elkaar daar geniepig om zeep helpen, zal ik daar wat aan doen… op mijn manier.’ Hij ademde diep. ‘Er is nog nooit een moord door een medium opgelost… al is ze nog zo sensitief. En als de buitenwereld, God verhoede het, ervaart op welke gronden Harry Donkervliet werd gearresteerd, dan vrees ik het ergste voor uw carrière… en die van de officier van justitie.’ Commissaris Buitendam stond op. Zijn gezicht zag rood. Trillend strekte hij zijn arm.

‘Eruit.’

De Cock ging.

De Cock plofte op de stoel achter zijn bureau. Zijn gezicht zag grauw en de lijnen rond de mond leken verdiept. Het onderhoud met Buitendam had hem aangegrepen. Hij was het bij de behandeling van zaken met zijn chef dikwijls oneens geweest, waren er twistgesprekken, vaak heftig, emotioneel, maar tot nu toe had de commissaris hem altijd zijn gang laten gaan. Nooit was hij persoonlijk tussenbeide gekomen. Hij zuchtte zwaar, dreef de woede uit zijn longen.

‘Ze hebben gisteravond laat Harry Donkervliet gearresteerd,’ sprak hij mat.

Vledder keek verrast op. ‘Wie?’

‘De commissaris en de officier van justitie.’

‘Op basis waarvan?’

‘Op een wenk van de geesten en het feit dat Harry tijdens de seances koffie zet.’

Vledder knikte traag voor zich uit. ‘Dan zijn ze ons voor.’ De Cock keek hem gespannen aan. ‘Hoe bedoel je?’ Vledder trok wat nonchalant zijn schouders op. ‘Ik heb je destijds al gezegd dat we die Harry Donkervliet zouden moeten arresteren. Ik heb dat toen ook gemotiveerd. Hij alleen had er belang bij dat de sporen van het vergif zo snel mogelijk verdwenen.’ De Cock trok rimpels in zijn voorhoofd.

‘Meen je dat echt?’ vroeg hij. ‘Denk je werkelijk dat Harry Donkervliet Zwarte Sophie om het leven heeft gebracht?’ Vledder knikte nadrukkelijk.

‘Dat denk ik, ja. Feitelijk al vanaf het begin. Ik had er echter begrip voor, dat jij met zijn arrestatie wilde wachten tot je over wat meer bewijsmateriaal beschikte, maar aan zijn schuld heb ik nooit getwijfeld. Ik ben ervan overtuigd dat hij de dader is.’ De Cock keek hem vol aandacht aan.

‘Overtuigd,’ herhaalde hij. ‘Ik heb commissaris Buitendam,’ ging hij bedachtzaam verder, ‘de toezegging gedaan, dat ik Harry Donkervliet aan een verhoor zou onderwerpen. Ik ga terug om te vragen of jij dat verhoor mag doen.’

‘Waarom?’

De Cock schudde zijn hoofd. ‘Ik ben er niet de juiste man voor. Die overtuiging namelijk… die mis ik.’ Hij stond op en slenterde naar de deur. Plotseling bleef hij staan en draaide zich om. ‘Vraag aan Harry of hij een dure vriendin heeft.’

Vledder keek hem verrast aan. ‘Een dure vriendin?’ De Cock grinnikte. ‘Die brengt een man soms op vreemde ideeën.’

De Cock wandelde over het brede trottoir van het Damrak. Regenvlagen striemden in zijn gezicht. Hij trok de kraag van zijn jas omhoog. Het was guur, te guur voor de tijd van het jaar. De terrasjes waren verlaten en bij de tramhalte stonden de mensen dicht bij elkaar. Vanaf het Damrak sloeg hij de Zoutsteeg in, stak de Nieuwendijk over en slenterde door de Gravenstraat. Zijn blik gleed omhoog naar de smeedijzeren uithangborden, piepend in de wind: de Drie flesjes , de Drie pilletjes , de Drie kaarsjes . Het was hier, in de bloemenzaak de Drie Rooskens, dat — hoe lang alweer geleden? — het mysterie van het sombere naakt begon. Hij stapte de winkel voorbij. Achter de toonbank stond een andere madelief.

Via de Molsteeg sjokte hij naar de Torensluis. Hij voelde zich wat triest, melancholiek, en ook een tikkeltje verlaten. Waarom was de commissaris zonder zijn medeweten tot arrestatie overgegaan? Het was nog nooit gebeurd. Had die officier van justitie hem beinvloed? Hoe lang doolde hij al in het wereldje van de misdaad rond? Twintig, dertig jaar… of was het nog langer? Waar bemoeide zo’n man zich mee. Hij trok een zakdoek uit zijn broekzak en wiste de regen van zijn gezicht. Het was verwonderlijk. Steeds weer bleken mensen in staat hem voor vrijwel onoplosbare problemen te plaatsen. Hij borg zijn zakdoek op. Er was volgens zijn gevoel iets vreemds aan die moord op Zwarte Sophie. Er viel geen lijn in te ontdekken. Er was geen steekhoudend motief. Het leek zo zinloos, net alsof ze per ongeluk was vermoord. Hij bleef even staan; dacht na. Kon dat? Een felle windstoot blies bijna de hoed van zijn hoofd. Hij vloekte binnensmonds en liep verder via de Oude Leliestraat naar de Herengracht.

Voor nummer 88 bleef hij staan en keek omhoog. Een fraai oud grachtenpand met een sierlijke trapgevel en een karakteristieke blauwstenen stoep. Langzaam liep hij de stoep op. Boven, naast de deur, op een geelkoperen plaat met zwarte verzonken letters, stond Mathilda van Lochem . De Cock grijnsde en drukte op de bel. Het duurde een paar minuten. Toen werd de deur opengedaan. Behoedzaam, voorzichtig, tot op een kier. De Cock zag in de nauwe opening een wolk van zilvergrijs haar en een paar priemende groene ogen. Ze blikten hem argwanend toe. Langzaam werd de deur verder geopend. De Cock keek haar schuins, schattend aan.

Ze zag er gedegen uit, wat ouderwets, in een grijsgrauw mantelpakje van een grove tweed. In het volle licht waren haar ogen vriendelijker. Zachter. Niet zo nadrukkelijk spiedend. Om haar mond danste een glimlach van herkenning.

‘Wat een verrassing,’ riep ze opgewekt, vrolijk, ‘in eigen persoon… rechercheur De Cock.’

De rechercheur glimlachte.

Ze deed de deur achter hem dicht. Zorgvuldig, met een grendel en een ketting. Daarna keek ze bezorgd naar hem op. ‘U bent helemaal nat,’ stelde ze vast. ‘Doe gauw uw regenjas uit. U moet heel voorzichtig zijn met dit weer. We zitten midden in de hondsdagen. En dat is een verraderlijke tijd.’