Albert Baantjer - De Cock en de sluimerende dood

De Cock glimlachte.

‘Je begint het vak te leren.’ Hij nam de foto van hem over. ‘Een knappe oude dame,’ stelde hij vast. De oude rechercheur bekeek de achterkant. ‘Het kiekje is van vorig jaar.’

De Cock borg de foto in zijn eigen binnenzak op.

‘Ben je ook in haar badkamer geweest?’

Vledder blikte opzij.

‘Daar was jij toch?’

De Cock knikte.

‘Ik had als kind al de neiging om wanneer ik langs een spiegel kwam, naar mijn evenbeeld te kijken. Mijn vader vond dat irritant en schreef met een stuk toiletzeep op alle spiegels in ons huis: memento mori … gedenk te sterven.’

‘Onaardig.’

De Cock glimlachte.

‘Ik moest aan hem denken toen ik in de badkamer van de oude mevrouw Van Borsele op de spiegel boven de wastafel een met zeep geschreven tekst las.’

Vledder keek hem gespannen aan.

‘Wat voor een tekst?’

De Cock antwoordde niet direct. Hij stak zijn hand in een zijzak van zijn regenjas en toonde Vledder een sleutel.

‘Van de flat van mevrouw Van Borsele,’ verduidelijkte hij. ‘Die heb ik Martijn Schuitema afgenomen.’

‘Waarom?’

‘Ik wil dat Bram van Wielingen, onze fotograaf, morgen een plaat van die spiegeltekst maakt.’

Vledder reageerde ongeduldig.

‘Wat voor een tekst?’ herhaalde hij dwingend.

De Cock draaide zich iets naar hem toe.

‘ Roderick heeft gelijk, stond er in een fors handschrift, de hemel kan wachten .’

Nog kauwend aan een broodje gezond kwam De Cock vanuit de kantine de grote recherchekamer binnen. De oude rechercheur slofte naderbij en liet zich in zijn stoel achter zijn bureau zakken.

‘Heb je hem te pakken gekregen?’

‘Onmiddellijk.’

‘Wat zei Roderick van Borsele?’

Vledder glimlachte.

‘Die tekst op de spiegel in de badkamer van zijn moeder vond hij amusant.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘A-mu-sant?’

Vledder knikte.

‘Volgens Roderick van Borsele maakte zijn moeder vaak aantekeningen met een stuk toiletzeep op de spiegel. Wanneer ze beslist iets niet mocht vergeten, dan schreef ze het ’s avonds op de spiegel in de badkamer. De volgende morgen werd ze dan onmiddellijk met haar aantekeningen geconfronteerd.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Mijn vader was dus niet de enige die met toiletzeep op spiegels schreef.’ Hij hield zijn hoofd iets schuin. ‘Wat zei hij van de tekst: Roderick heeft gelijk… de hemel kan wachten ?’

Vledder maakte een weifelend gebaar.

‘Roderick van Borsele dacht dat die tekst sloeg op een gesprek dat hij onlangs met zijn moeder had over haar ziekte. Roderick had zijn oude moeder voorgehouden dat… wanneer ze zich voornam om met uiterste wilskracht tegen die verschrikkelijke ziekte te vechten… de hemel nog best een poosje kon wachten.’

De Cock plooide zijn lippen in een tuitje.

‘Men zou die tekst op de spiegel dan als een juichkreet kunnen opvatten.’

Vledder knikte.

‘Dat meende Roderick van Borsele ook; een soort geestelijk reveil.’

De Cock dacht even na.

‘Wist Roderick van Borsele dat zijn moeder trouwplannen had?’

Vledder boog zich iets naar voren.

‘Roderick van Borsele zei dat hij een bejaarde man, die Martijn heette, een paar maal in de flat bij zijn moeder in Purmerend had ontmoet. De bejaarde vriend van zijn moeder had op hem een goede indruk gemaakt. Schoon, goed verzorgd en erudiet. Roderick was ervan overtuigd dat zijn moeder erg op die Martijn was gesteld. Er was volgens hem sprake van een innige band. Toen zijn moeder een paar maanden geleden het onderwerp huwelijk aansneed, had hij haar aangespoord om zo snel mogelijk met die Martijn te trouwen.’

‘Kende hij de reacties van de andere kinderen… Rolandina en Rigobert?’

Vledder zuchtte.

‘Dat onderwerp heb ik niet aangeroerd. Het leek mij niet goed om dat in een telefoongesprek te doen.’

De Cock knikte hem toe.

‘Heel goed,’ sprak hij lovend. ‘Heel verstandig. We zullen Roderick van Borsele daartoe nog eens uitnodigen voor een gesprek. Het is beter zijn reacties niet alleen te horen, maar ook te zien.’

Vledder trok een denkrimpel in zijn voorhoofd.

‘Toch zit mij iets dwars.’

‘Wat?’

‘Als er tussen Roderick en zijn moeder een vertrouwensrelatie bestond… en Roderick suggereert dat er een goede verstandhouding was… dan zal de oude mevrouw Van Borsele zich toch wel eens over het gedrag van haar andere kinderen… Rolandina en Rigobert hebben beklaagd? Volgens Martijn Schuitema was ze doodsbang voor die twee.’

‘Dat is een goede opmerking,’ sprak De Cock prijzend. ‘En als wij aannemen dat zij zich heeft beklaagd, dan kan men zich afvragen waarom Roderick nooit iets tegen die twee heeft ondernomen.’

Vledder trok een grijns.

‘Ik kan er niets aan doen, maar als je het mij vraagt… stinkt het bij de familie Van Borsele.’

De Cock lachte.

‘In elke familie is sores. Heb je Roderick nog gevraagd met welke trein zijn moeder die bewuste dag naar Amsterdam zou komen?’

Vledder knikte en raadpleegde een notitie voor zich op zijn bureau.

‘De oude mevrouw Van Borsele nam altijd dezelfde trein. Dat was de trein die om 18.45 uur van het station Purmerend-Overwhere vertrekt en om 19.13 uur in Amsterdam Centraal Station aankomt. Vandaar nam ze dan een taxi en was dan zo rond halfacht, kwart voor acht bij hem thuis aan de Keizersgracht.’

De Cock knikte begrijpend.

‘Wat zei de taxicentrale?’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Omtrent dat tijdstip geen rit van het Centraal Station naar de Keizersgracht bij de Amstel.’

De Cock plukte aan zijn onderlip.

‘Daar was ik al bang voor.’ Hij zweeg even en dacht na. ‘Kwam ze vaak?’

‘Wat bedoel je?’

‘Kwam ze vaak bij Roderick op bezoek?’

‘Eenmaal per week.’

‘Met haar kat?’

Vledder lachte.

‘Dat heb ik niet gevraagd.’

De Cock trok een grimas.

‘Volgens Rolandina sleepte ze die kat overal mee naar toe.’ De oude rechercheur stond van zijn stoel op en slenterde naar de kapstok.

Vledder kwam hem achterna.

‘Waar ga je heen?’

De Cock draaide zich half om.

‘Naar Smalle Lowietje. Mijn droge keel dorst naar een cognackie.’

Lowietje, wegens zijn geringe borstomvang in het woelige wereldje van de penoze meestal Smalle Lowietje genoemd, wreef zijn kleine handjes langs zijn morsig vest en begroette de oude rechercheur met glinsterende ogen.

‘Welkom, welkom,’ kirde hij uitbundig. ‘Welkom in mijn nederig etablissement. Ik dacht dat men jou naar een of andere regio had overgeplaatst, zo weinig zie ik je de laatste tijd. Of zijn bij de recherche spiritualiën tot verboden geneugten verklaard?’

De Cock lachte hartelijk.

‘Als ik jouw etablissement niet meer zou mogen bezoeken, nam ik ontslag.’ Hij schuifelde naar het einde van de bar en hees zijn negentig kilo op een kruk. Het was zijn vaste stek. Hij wist hoe licht ontvlambaar de gemoederen in de buurt waren. Vanaf die plaats had hij een goed overzicht op alles.

Vledder nam lenig naast hem plaats. Hij voelde zich steeds meer thuis in het schemerige, intieme lokaaltje van Smalle Lowietje, waar meisjes van de vlakte verpozing en vergetelheid zochten achter een pittig likeurtje of een citroentje met suiker.

De tengere caféhouder keek naar de oude rechercheur op. Zijn vriendelijk muizensmoeltje glom van genegenheid.

‘Hetzelfde recept?’

De Cock antwoordde niet. Hij wist dat dit niet van hem werd verlangd. De vraag vormde slechts een inleiding… een inleiding tot een bijna sacraal gebeuren. Vergenoegd keek hij toe hoe Smalle Lowietje aalglad onder de tapkast dook en tevoorschijn kwam met een fles pure Franse cognac Napoleon, die de kastelein speciaal voor hem gereserveerd hield.