Albert Baantjer - De Cock en de sluimerende dood

De tengere caféhouder zette drie diepbolle glazen op de bar. Hij dronk altijd een glas mee. Behoedzaam schonk hij in.

De Cock genoot van de koesterende toewijding waarmee de kastelein hem bediende. De schaarse momenten die de misdaad hem vergunde bij Smalle Lowietje door te brengen, probeerde hij in zijn herinnering vast te leggen. Hij hief het glas op, schommelde het zachtjes in zijn hand en snoof. Op zijn brede gezicht vol groeven verscheen een glans van opperste verrukking. Met getuite lippen nam hij een slok en liet het vocht genietend door zijn dorstige keel glijden. Even sloot hij zijn ogen, toen zette hij het glas omzichtig op de bar terug.

Smalle Lowietje keek hem verwonderd aan.

‘Je hebt geen toost uitgebracht.’

De Cock trok een somber gezicht.

‘Is er op deze gewelddadige wereld nog iets om vrolijk op te toosten?’

De tengere caféhouder hief juichend zijn arm omhoog.

‘Op de misdaad… lang zal ze leven. Zonder misdaad was jij werkeloos.’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Misdaad is van alle tijden,’ reageerde hij rustig. ‘Kaïn / Ben ik mijn broeders hoeder? / sloeg Abel. En Ali Baba / Sesam, open u! / had veertig rovers. Het is nooit anders geweest. Een wereld zonder criminelen en zonder geweld is een illusie.’

Smalle Lowietje keek hem onderzoekend aan.

‘Ben je een tikkeltje chagrijnig?’

De Cock lachte vrijuit.

‘Je moet als rechercheur,’ grapte hij, ‘niet gaan filosoferen over je werk… dat brengt slechts droefenis.’

‘Druk aan de Kit?’

‘Nogal.’

‘Waar ben je mee bezig?’

De Cock glimlachte.

‘Het spoorloos verdwijnen van een oud vrouwtje met haar kat in een mandje.’

Smalle Lowietje keek hem gniffelend aan.

‘En daar spendeer jij je kostbare tijd aan?’

De Cock knikte.

‘Ik vind haar verdwijnen belangrijk genoeg voor een onderzoek. De politiek heeft een scheiding gemaakt tussen grote en kleine criminaliteit… ik niet.’

‘Denk je dat ze is vermoord?’

De Cock trok zijn schouders op.

‘Ze verliet met haar zwarte kater in een mandje haar flat in Purmerend en daarna schijnt niemand haar meer te hebben gezien.’

Smalle Lowietje reageerde verrast.

‘Dat is toch een zaak voor de politie in Purmerend?’

Vledder gniffelde.

‘Nu hoor je het ook eens van een ander.’

De Cock negeerde de opmerking.

‘Ze zou hier in Amsterdam,’ ging hij onverstoord verder, ‘aan de Keizersgracht haar oudste zoon bezoeken, maar is daar nooit gearriveerd.’

De grijze speurder pakte zijn glas op en nam nog een slok van zijn cognac. Over zijn glas keek hij de kastelein peinzend aan.

‘Zegt jou de naam Van Borsele iets?’

Smalle Lowietje knikte.

‘Ricky van Borsele… runt hier verderop aan de Wallen een sekstent.’

De Cock toonde verbazing.

‘Nooit van gehoord. Allang?’

‘Een paar maanden. Hij heeft die tent van Utrechtse Jantje overgenomen.’

‘Voor veel geld?’

‘Er wordt gefluisterd voor ruim een half miljoen.’

‘Ken jij hem?’

Smalle Lowietje spreidde zijn beide handen.

‘Ik heb hem hier in mijn etablissement wel eens een pilsje getapt. Een goede veertiger… zwart, een beetje grijs aan de slapen.’

‘Een jongen uit de penoze?’

Smalle Lowietje schudde zijn hoofd.

‘Die Ricky is geen jongen hier uit de buurt. Ik kende hem niet. Volgens zeggen komt hij uit Purmerend.’ De tengere caféhouder lachte. ‘Hij heeft wel iets nieuws op de Wallen gebracht.’

‘Nieuws?’

Smalle Lowietje lachte opnieuw.

‘Hij heeft in zijn bordeel niet alleen een stel bloedmooie meiden zitten, maar ook een heel assortiment lieve oude dametjes. Die zitten opgepoetst voor het raam in van die lange onderbroeken met franje, zoals onze grootmoeders die droegen.’

De Cock trok een vies gezicht.

‘Oude dametjes in onderbroeken?’

‘Ja.’

‘Wat doet hij daarmee?’

Smalle Lowietje grinnikte.

‘Het is business,’ legde hij uit. ‘Er is aardig wat vraag naar lieve oude dametjes die er nog wat voor voelen. Dat blijkt. Hier in de buurt spreken ze van een markt voor groentefielen.’

De Cock fronste zijn wenkbrauwen.

‘Je bedoelt ge-ron-to-fielen?’

Smalle Lowietje maakte een achteloos gebaar.

‘Dat kan wel… gerontofielen. Daar lijkt het op.’

De Cock kneep even zijn beide ogen dicht.

‘Mannen die zich seksueel tot bejaarde vrouwen voelen aangetrokken.’

Vledder keek hem beduusd aan.

‘Zijn die er?’

De Cock antwoordde niet. Hij zette zijn lege glas terug op de bar en nam uit de binnenzak van zijn colbert de foto van de oude mevrouw Van Borsele. Hij legde het portret voor zich neer en schoof het de caféhouder toe.

‘Heb je haar wel eens gezien?’

Smalle Lowietje pakte de foto op en hield hem beter onder het licht. Hij knikte traag voor zich uit.

‘Ze was hier een keer met die Ricky… zaten daar bij het raam.’

‘Wanneer?’

‘Een paar maanden geleden… kort nadat hij die tent hier opnieuw had geopend.’

De Cock slikte.

‘Behoorde zij,’ reageerde hij vol ongeloof, ‘tot het assortiment lieve oude dametjes dat Ricky in de aanbieding had?’

Smalle Lowietje keek hem vernietigend aan.

‘Hoe weet ik dat?’ riep hij verontwaardigd. ‘Ben ik een groentefiel… gek op ouwe wijfies? Ik ben nog nooit in die tent van Ricky van Borsele geweest. Ik kom vrijwel nooit de deur van mijn etablissement uit. Wat ik weet… wat ik je vertel… is van horen zeggen.’

De Cock keek hem glimlachend aan.

‘Wind je niet op, Lowie.’ Hij wees naar zijn glas. ‘Schenk nog eens in.’

Na een vrolijk afscheid verlieten de beide rechercheurs het café van Smalle Lowietje en slenterden over de Achterburgwal. Er viel een miezerige motregen, die kleefde aan de huid. De Cock wreef met zijn vlakke hand de regen van zijn gezicht. Daarna trok hij de kraag van zijn regenjas omhoog en schoof zijn oude hoedje ver naar voren. Onder zijn voeten glommen de keitjes van de gracht in het stuntelige gele licht van de lantaarnpalen. Over het water hingen nevelsluiers.

Het was vrij rustig op de Wallen. Bij de meeste hoerenpandjes bleven de gordijnen gesloten. Het voortsjokkende leger van behoeftigen was nog niet op gang gekomen.

Bij de Oude Kennissteeg staken de rechercheurs de brug over naar het Oudekerksplein.

Vledder blikte opzij. ‘Wat denk je van het verhaal van Smalle Lowietje?’

‘Over die Ricky van Borsele?’

Vledder knikte. ‘En het feit dat de oude mevrouw Van Borsele in zijn gezelschap was?’

De Cock trok zijn gezicht in een ernstige plooi.

‘Ricky van Borsele is vrijwel zeker haar zoon Rigobert. Ik heb daar geen twijfels over.’ Ik vermoed dat Rigobert zijn moeder na de overname van die tent een keer heeft meegenomen om haar te laten zien wat hij had aangekocht.’

Vledder schudde zijn hoofd.

‘Dan was de verhouding tussen moeder en zoon Rigobert toch niet zo slecht als Martijn Schuitema ons wil doen geloven.’

De Cock maakte een schouderbeweging.

‘We weten nog zo weinig,’ sprak hij ontwijkend. ‘Ik vraag mij af waar Rigobert, alias Ricky van Borsele, dat half miljoen vandaan had om die sekstent te kopen.’

Vledder keek hem verrast aan.

‘Van zijn moeder?’

De Cock knikte traag.

‘Misschien wilde moeder Van Borsele wel eens zien welke investeringen haar zoon Rigobert had gedaan.’

Vledder duimde over zijn schouder.

‘Moeten we niet eens in die tent gaan kijken?’

De Cock schudde zijn hoofd.

‘Dat kan nog wel even wachten. Je gaat er toch niet vanuit dat Rigobert zijn oude zieke moeder als hoer laat optreden.’

Vledder grijnsde.

‘Dat kan toch?’ riep hij opstandig. ‘Het zou mij niets verbazen. Volgens mij is men in die familie Van Borsele tot alles in staat.’