Albert Baantjer - De Cock en het sombere naakt

De Cock liet hem binnen. ‘Hoe is het?’

Vledder zuchtte. ‘Het zal wel wat moeite geven, maar de meute komt.’

‘Mooi, ik heb hier inmiddels wat bijzonders gevonden.’ Hij liet de nylon regenjas en het handtasje met het paspoort en de ampullen zien. Vledder bekeek het aandachtig.

‘Van één ding kunnen we vrijwel overtuigd zijn,’ zei hij na een poosje. ‘Nanette de Bougaerde is in deze flat geweest.’ De Cock knikte. ‘En… ze is naakt vertrokken.’

Vledder fronste zijn wenkbrauwen. Hij ging naast De Cock op de brede bank in de woonkamer zitten en keek zijn oude leermeester van opzij onderzoekend aan.

‘Is dit,’ vroeg hij, ‘een conclusie, alleen opgebouwd uit hetgeen wij hier tot nu toe hebben gevonden, de kleding en zo, of vormt het ook een onderdeel van jouw aanvankelijke gedachtelijn?’ De Cock glimlachte.

‘Beide. Kijk, toen wij de lijkdelen van Nanette de Bougaerde op de stortplaats aan het zijkanaal F vonden, stond ik voor een raadsel. Waarom, zo vroeg ik mij af, die afschuwelijke verminkingen? Waarom was het lichaam in delen ontleed? Ik kon er aanvankelijk geen plausibele verklaring voor vinden. Het leek eigenlijk zinloos. In de criminele geschiedenis zijn verminkingen na moord zeker geen onbekend verschijnsel. Maar ze hebben doorgaans een redelijk doel. Denk maar eens aan de zaak Kameda, de Japanse koffermoord van een paar jaar geleden. Aan de romp in de aluminiumkoffer ontbraken toen buiten de benen ook nog het hoofd en de handen. Uit alles bleek, dat de dader dit had gedaan met het doel de identiteit van het slachtoffer te verdoezelen. Hoofd en handen vormen bij de mens praktisch de enige herkenningsmogelijkheden. Wij hebben geen brandmerk. Aan een enkele romp, een been, een arm, kan bijna nooit met zekerheid de identiteit van het slachtoffer worden vastgesteld. Het hoofd daarentegen biedt een veelheid aan herkenningsmogelijkheden. Denk maar aan de ogen, de mond, het haar, de stand en de vorm van de neus, het gebit. Ook de handen zijn karakteristiek, vooral door de vingers en de vingerafdruk.’ De Cock zat op zijn praatstoel.

‘Buiten het verheimelijken van de identiteit van het slachtoffer,’ zo ging hij genoeglijk verder, ‘kunnen verminkingen natuurlijk ook worden toegepast eenvoudig om zich van het lijk te ontdoen. Ook daarvan zijn in de geschiedenis van de criminaliteit ettelijke voorbeelden te vinden, ik noem de beruchte Franse vrouwenmoordenaar Landru, die zijn vele slachtoffers vermoedelijk eerst wurgde en daarna verbrandde. Zonder amputaties was dat niet mogelijk. Het kolenfornuisje waarin hij de lichamen verstookte, was maar klein.’

Vledder lachte hartelijk. ‘Een prettig heer, die Landru.’ ‘Inderdaad. Maar ik dwaal af. We hebben hier niet te maken met de zaak-Landru, maar met de zaak-Nanette. Wat mij bij het vinden van de lijkdelen op de stortplaats zo frappeerde, was het feit dat er niets ontbrak. Hoofd, handen, romp, alles was aanwezig. Het lag ook allemaal heel dicht bij elkaar. De verminkingen hebben dus kennelijk niet het doel gehad de identiteit van het slachtoffer te verdoezelen.

Maar wat was het doel dan wel? Het bleef voor mij een puzzel. Zelfs op het moment waarop de man van de stadsreiniging mij vertelde dat het vuil waarin de stoffelijke resten van Nanette waren gevonden, uit Amsterdam-West afkomstig was, begreep ik nog niet het waarom van de verminkingen. Het bezorgde mij gewoon nog een paar extra grijze haren.’

Hij glimlachte.

‘Totdat… totdat Amsterdam-West voor mij plotseling een bijzondere betekenis kreeg. In de wooncomplexen Slotervaart, Slotermeer en Osdorp zijn de laatste jaren grote flatgebouwen verrezen die allemaal zijn voorzien van moderne stortkokers voor huisvuil. Een klep in de keuken en alles wat de bewoner kwijt wil valt door de stortkoker naar beneden en wordt in een ruimte onder in het gebouw opgevangen in grote ijzeren bakken, die later in hun geheel worden leeggestort in de enorme vuilniswagens van de stadsreiniging.’

‘Ik begrijp het,’ riep Vledder verrast, ‘natuurlijk, de stortkokers. De moordenaar liet het lijk door de stortkoker verdwijnen. En dat kon alleen in delen.’

De Cock knikte. ‘Inderdaad. Met een zwaargebouwde vrouw zou het zelfs dan niet mogelijk zijn geweest. Maar Nanette had maar een tenger figuurtje.’

Hij zweeg, zakte weg in gedachten. Het was alsof hij het zag gebeuren, opnieuw, gedetailleerd, in een flitsende flashback. Eerst na een paar minuten ging hij verder.

‘Er bleef natuurlijk de grote vraag: Welk flatgebouw, welke flat, welke stortkoker? Kortom, waar werd Nanette de Bougaerde vermoord?’

Hij trok zijn onderlip omhoog.

‘Met deze vraag trok ik vanmorgen met referendaris Slosser naar het bevolkingsregister. Ik ging daarbij uit van het kringetje verdachten met wie wij tot nu hadden kennisgemaakt of van wier bestaan wij op de hoogte waren. Het criterium was een flatgebouw in Amsterdam-West.

Het leek aanvankelijk hopeloos.

De naam Laurens — ik had de broeder in verband met zijn anatomische kennis boven aan de lijst gezet — bood geen enkel houvast, vooral omdat wij nog steeds niet weten of Laurens een voor- of een achternaam is. Wel bleek dat Nanette voor zij in De Drie Rooskens ging wonen, nog nooit in Amsterdam was ingeschreven. Ik trok hieruit de conclusie dat ook broeder Laurens vermoedelijk niet in Amsterdam woonachtig was. Immers, Nanette had de broeder in haar hoedanigheid van verpleegster, dus vóór haar Amsterdamse tijd, ontmoet.’

Vledder glunderde. ‘Heel goed,’ zei hij bewonderend, ‘heel goed.’

‘Ter Wielingen,’ zo ging De Cock onverstoord verder, ‘bleek een vliegende vogel. Hij had in Amsterdam op verschillende adressen gewoond, maar nooit in Amsterdam-West. Ik was al bang dat wij de hele morgen voor niets in de registers hadden gesnuffeld, toen wij plotseling ontdekten dat de oude Van Stuchteren niet stond ingeschreven op zijn woning aan de Keizersgracht, maar op het adres Moerenburg 123.’

Vledder keek verrast op. ‘Deze flat!’

De Cock knikte.

‘Ik kon het zelf bijna niet geloven. Vandaar mijn vertoning met de pop. Toen ik het oude ding van de stortplaats opraapte, had ik daar echt geen bedoeling mee. Het was een soort ingeving, een impuls van een oudere, wat melancholiek gestemde man, die ergens een sombere gelijkenis zag tussen de speelpop en het meisje van wie hij zo juist de stoffelijke resten had gevonden. Later realiseerde ik mij dat de pop dicht bij de lijkdelen had gelegen en vermoedelijk gelijk met hetzelfde huisvuil naar de stortplaats was verhuisd.’

‘Ik begrijp het. Toen hier beneden het jochie en de vrouw Bibetje hadden herkend, wist jij dat de stoffelijke resten van Nanette uit deze flat waren gekomen,’ antwoordde Vledder.

De Cock knikte. ‘Zo was het.’

‘Dus de oude Van Stuchteren vermoordde Nanette.’ De Cock wreef met zijn hand langs zijn breed gezicht. ‘Ik… eh, ik denk het niet.’

‘Wat?’

‘Ik denk niet dat Van Stuchteren Nanette vermoordde.’ Vledder keek zijn oude leermeester vertwijfeld aan. ‘Maar dit is zijn flat. Bij het bevolkingsregister staat hij op dit adres ingeschreven.’

‘Ingeschreven, ja, maar dat betekent niet dat hij er ook woonde. De oude Van Stuchteren is een man van een verfijnde smaak. Ik heb dat gisteravond toen ik bij hem op bezoek was kunnen constateren. Hij houdt van huiselijkheid, sfeer, intimiteit. Hij omringt zich met mooie dingen, schilderijen, fraai en gerieflijk meubilair. En kijk nu eens om je heen: een kale flat, zonder sfeer, smakeloos gestoffeerd. Geen klimaat voor de oude Van Stuchteren. Hij zou hier…’ Ineens hield De Cock op.

‘Wat is er?’ fluisterde Vledder.

‘Luister, er is iemand aan de deur.’

‘De meute?’

‘Dat kan nog niet. Zo gauw…’

Ze kwamen overeind en slopen omzichtig naar de deur van de hal. Duidelijk hoorden ze nu hoe de deur van de flat werd geopend. Een seconde later stonden ze oog in oog met een man. Het was de schuld van Vledder, die de deur van de hal te vroeg opendeed.