Андрэй Макаёнак - Зацюканы апостал

Тата. Самалёт.

Сын. Які? Такія толькі ў каменным веку рабілі. Такіх самалётаў няма ўжо ні ў адной краіне. Яны даўно ўжо спісаны ў хлам. Нават у адсталых, слабаразвітых краінах. Ты што, лічыш мяне зусім недаразвітым?

Тата. Ды гэта ж толькі цацка.

Сын. Гэта цацка. Каму? Дзецям, якія жылі ў пячорах. Сённяшняя цацка — гэта заўтрашняя зброя.

Тата. Уяві сабе — не ведаў.

Сын. Якія някемлівыя пайшлі дарослыя. А там што? (Паказвае на скрутак.)

Тата. Гэта не табе. Гэта аднаму дзядзю. Сюрпрыз. Падарунак. У яго заўтра імяніны. Гэта цацка для дарослых. А дзе мама?

Дачка. Пайшла ў каледж. Да студэнтаў.

Сын. Да неграў.

Тата. Так–так… А чаму гэта вы седзіце дома? На вуліцы такое цудоўнае надвор’е, свежае паветра, сонейка, а вы дома. Час каментатара быў, ты ўжо слухаў?

Сын. Быў. Я яго выслухаў, а ён мяне. Абгаварылі… Сястрычка! Ты зноў хочаш падкараціць сваю спаднічку! Ужо трэці раз. Скора ног не хопіць.

Тата. Урокі падрыхтавалі?

Дачка. Падрыхтавалі.

Тата. Тады можна і на свежае паветра. (Глянуў на ручны гадзіннік. I гэта сын заўважыў.)

Сын. Ох, гэтае свежае паветра! Далося яно вам! Ды што там, на дварэ, накапілася яго занадта, дзяваць яго няма куды ці заўтра на яго цэны павысяцца?

Тата. Дыхай сёння. Дыхай кожны дзень. Тое, што не ўдыхнеш сёння, заўтра не кампенсуеш. Толькі пашкадуеш. Падрасцеш — зразумееш.

Сын. Нешта эзопаўскае. Не зразумеў. (Задумаўся, потым махнуў рукой.) Прымаю на веру. Сіньярына! Хадзем хапаць свежае паветра.

Дачка. Я ўжо хапала.

Сын (падміргвае). Хадзем, хадзем!

Сын вышмаргнуў з разеткі тэлефонны шнур, узяў пад паху апарат і разам з сястрой накіраваўся да выхаду.

Тата. А навошта ты забіраеш апарат?

Сын. Разумееш, тата, я буду весці двухбаковыя перагаворы з Мухамедам. Цераз плот.

Тата. А апарат ты пакінь. Гэта не цацка.

Сын ставіць тэлефонны апарат на ранейшае месца.

Сын. Магу пакінуць табе. Але ў такім разе пайду высвятляць адносіны так, як гэта рабілі першабытныя людзі. Мілэдзі! Дзе мая тоўстая дубінка?

Тата (зноў нецярпліва глядзіць на гадзіннік). Глядзі не накуралесь там!

Сын. Зноў абмежаванне свабоды асобы.

Тата. Гэта ты — асоба? Асобай трэба стаць, тады і свабода будзе. Ну, добра, ідзіце пагуляйце.

Татавыходзіць у спальню.

Сын хапае сястрычку за руку і цягне яе пад стол, як толькі тата пайшоў у спальню.

Сын. Ну, лезь! Лезь хутчэй!

Дачка. А чаго?

Сын (злуецца). Хутчэй! Потым разбярэшся!

Запхнуўшы сястру пад стол, сын хапае са стэлажа вялізную кнігу, лезе пад стол і загароджваецца кнігай. Крычыць.

Тата! Мы пайшлі! Чуеш?!

Тата (са спальні). Добра, ідзіце!..

Тата вяртаецца з запісной ніжкай у руках. Падыходзіць да тэлефона, бярэ трубку, набірае патрэбны яму нумар. Гаворыць ціха.

Алё! Гэта філіял ААМ? Мне трэба філіял Арганізацыі Аховы Маралі. Мадэмуазель… Ах, гэта вы?! Салам алейкум! Слухай, пташачка, сёння ў мяне свабодны вечар. Хацеў бы ахвяраваць яго культурным сувязям. Як ты глядзіш на гэта?.. Ах ты, ласкавая! Ах ты, рыбка японская! Ах ты, вустрычка французская! Ну, вядома, вядома. Куды толькі захочаш. А заўтра ў майго дружка імяніны… Вядома, з табой, а з кім жа? Я яму такую забаўную штучку дабыў, такі сюрпрыз, ты так будзеш смяяцца, што потым пупок зашываць будзем. Лопне. (Раптам заўважае пад сталом сына. Замятае сляды.) Адну мінутачку! Адну мінутачку! Адну мінутачку! (Строга.) Перамена тэхнічных умоў настойліва патрабуе кодавых перагавораў. Ясна? Алё! Не, не. Так, так. Тлумачу. Маларазвітыя краіны, маючы неадэкватны інтэлектуальны патэнцыял, не могуць парушыць рэгіянальныя пагадненні аб расшырэнні і паглыбленні культурных сувязей. Пагадненне ратыфікавана? Правільна. Патрэбна толькі пячатка? Пячатку паставім. Так. Там жа. (кладзе тэлефонную трубку.)

У гэты час падае вялізная кніга. Сын выпаўзае з–пад стала, нахіляецца над кнігай і прыкідваецца, нібы чытае.

Сын. «Філасофія — гэта трансцэндэнтальны эмпіріякрытыцызм манізму, які мае ў сабе Піфагораву амонію і Саксагоравы наўменты. Авенарыус індыцыруе, што субстанцыя быцця саліпсізму, якой аперыруюць субстанты, дыферэнцыруе столькі гіпатэнцый, колькі ў кантаўскай „Крытыцы чыстага розуму“». Памры, ясней не скажаш. А?