Мікалай Матукоўскі: Мудрамер

Вяршыла. Вы сядайце. У нас такі парадак. Нюра, ты пішаш?

Нюра. Пішу, Віктар Паўлавіч.

Вяршыла. Колькі вам гадоў?

Мурашка(прыўзняўся з крэсла) . Пяцьдзесят два…

Вяршыла. Сядайце, сядайце!.. Даруйце за фармальнасці. Але мы вядзём сацыялагічнае даследаванне. Хто і на што скардзіцца. I ў каго больш скаргаў — у старых ці ў маладых.

Мурашка. Ага… Я разумею.

Вяршыла. Адукацыя?

Мурашка(узняўшыся, сарамліва) . Незакон чаная вышэйшая…

Вяршыла. А калі больш дакладна?

Мурашка. Тры курсы політэхнічнага…

Вяршыла. Вы сядайце, сядайце. Што ж вам перашкодзіла, Мікалай Ягоравіч, закончыць поўны курс? Вы ж былі ўжо, калі можна так сказаць, на фінішнай прамой!

Мурашка(зноў узнімаецца) . Захапленне…

Вяршыла. Сядайце. У нагах праўды няма. Ох, жанчыны! Колькі яны падножак нашаму брату даюць!

Мурашка. Ды не… Я захапіўся вынаходніцтвам.

Вяршыла. I што ж вы вынайшлі, Мікалай Ягоравіч?

Мурашка(узнімаецца і падае міністру па перу) . Спачатку прачытайце вось гэта…

Вяршыла. Што гэта? Анатацыя? Мурашка. Не… Даведка аб стане майго зда роўя…

Вяршыла. А навошта яна мне? Вы ж, спадзяюся, не ў касманаўты прыйшлі запісвацца? Я не доктар.

Мурашка(просіць) . Я вас вельмі прашу! Пра чытайце!..

Вяршыла. Навошта?

Мурашка. Я абышоў ужо многа інстанцый. I ўсюды патрабавалі даведку аб стане майго здароўя. Хто ў канцы размовы, а хто — у сярэдзіне… Я вас вельмі прашу! Прачытайце!

Вяршыла. Ды не буду я чытаць! Я ж і так бачу, што вы здаровы! Як той Мурамец!

Мурашка(раптам падае на калені перад сталом міністра) . Малю вас, таварыш міністр!

Вяршыла(спалохана ўскочыўшы) . Што вы! Што вы, таварыш Мураўёў! Зараз жа ўстаньце! Устаньце і сядзьце!

Мурашка. Не ўстану, пакуль вы не прачытаеце!

Вяршыла. Як вам не сорамна, таварыш Му раўёў! Устаньце! Сядзьце!

Мурашка. Не ўстану, пакуль не прачытаеце!

Вяршыла. О, Божа мой! Давайце вашу паперку! (Амаль выхоплівае паперку з рук Мурашкі.) Я пра чытаю вашу даведку пасля таго, як вы сядзеце!

Мурашка(сядаючы) . Дзякую! Шчыра дзякую!

Вяршыла(садзіцца з вялікім аблягчэннем) . Фу!.. Ну і напалохалі вы мяне, таварыш Мураўёў! Здаровы, дарослы чалавек… I раптам такое… Фу! Першы раз у маёй практыцы.

Мурашка. Даруйце… Больш не буду.

Вяршыла(разгортвае даведку і чытае) . «…Выдадзена грамадзяніну Мурашку Мікалаю Ягоравічу… Пяцьдзесят два гады… Жанаты… У тым, што грамадзянін Мурашка Мікалай Ягоравіч абсалютна здаровы… На ўліку ў псіханеўралагічным дыспансеры не стаіць… (Спатыкнуўшыся на апошніх словах, з некаторым падазрэннем, уважліва паглядзеў на Мурашку.) У лячэнні патрэбы не мае…» Подпіс… Пячатка… (Хутчэй машынальна, чым свядома, паглядзеў даведку на святло.) Ну, я ж казаў, што вы — Ілья Мурамец! (Налівае з графіна шклянку вады і залпам выпівае.) Чаму вы, Міка лай Ягоравіч, прыйшлі іменна да нас? А не ў інстытут? Не на завод?

Мурашка. Я абышоў усіх… Без вашай рэзалюцыі ніхто не бярэцца ўкараняць.

Вяршыла. Што ж вы такое вынайшлі? Што–небудзь нумарное? Сакрэтнае? Га?

Мурашка. Справа ў тым, Віктар Паўлавіч, што я… прыдумаў дурамер…

Паўза.

Вяршыла. Дура… Што–што?

Мурашка. Дурамер. Апарат такі…

Вяршыла. Апарат? Навошта?

Мурашка. Для вымярэння чалавечай дур ноты…

Вяршыла. Так–так… цікава–цікава… (Рап там зарагатаў і адразу ж абарваў смех.) Вы што? Сур’ёзна?

Мурашка. Вельмі… Я патраціў на яго ўсё жыццё… Інстытут пакінуў…

Вяршыла. Не–не, пачакайце!.. Вы сапраўды сур’ёзна? Дзе ж гэты ваш…

Мурашка. Дурамер? Вось тут. (Паказвае на чамадан.)

Вяршыла. Такі маленькі?

Мурашка. Ага… На мікрасхемах і паўправад ніках.

Вяршыла. I вы заўсёды носіце яго з сабой?

Мурашка. Бачыце, Віктар Паўлавіч… Хтосьці ўжо тры разы пранікаў у маю кватэру і разбіваў апарат ушчэнт. Я аднаўляў яго па чарцяжах. Я зрабіў пяць экземпляраў усёй дакументацыі і хаваю яе ў розных месцах. Адзін — у камеры хавання на вакзале. Тройчы рабілі замах на маё жыццё. Двойчы хацелі ўтапіць, калі я купаўся ў возеры…