Montaigne Michel - Próby. Księga trzecia

Mierzi mnie też i to w moim myśleniu, iż swoje najgłębsze, najbardziej szalone i najmilsze mi rojenia, duch mój przywodzi mi zazwyczaj niespodzianie, kiedy najmniej ich szukam; natychmiast potem pierzchają, jako iż nie mam czym przywiązać ich na miejscu. Na koniu, przy stole, w łóżku, ale najczęściej na koniu, i najwięcej w tej postawie, zabawiam się z sobą.

Gdy mówię, jestem nieco drażliwy na posłuch i uwagę; gdy ktoś mi przerywa, zbija mnie z toru. W podróży sama uciążliwość drogi przerywa ciągłość słowa; pomijając, iż podróżuję najczęściej bez kompanii odpowiedniej dla podtrzymania statecznej rozmowy: wskutek czego mam pełną swobodę bawić się sam ze sobą. Zdarza mi się z tym jak ze snami; gdy śnię, polecam przedmioty śnione mej pamięci (często śni mi się bowiem, że śnię); owo nazajutrz przypominam sobie dobrze ich barwę smutną, wesołą albo dziwaczną, ale co się w nich działo w istocie, im bardziej silę się odnaleźć, tym bardziej pogrążam w zapomnienie. Dlatego też, z takich przygodnych myśli przechodzących mi przez głowę, zostaje mi w pamięci jeno mglisty obraz; tyle, ile trzeba, aby się trapić i silić w daremnej pogoni.

Owo tedy, zostawiwszy na stronie książki i mówiąc bardziej namacalnie i po prostu, uważam, iż, ostatecznie, miłość jest nie czym innym, jak jeno żądzą nasycenia z upragnionym przedmiotem; ani też rozkosz Wenery inną rzeczą, jak lubością opróżnienia swych naczyń (podobnie jak i przy opróżnieniu innych części każe nam natura odczuwać pewną lubość), która rozkosz staje się zdrożną przez umiarkowanie albo nierozsądek. W pojęciu Sokratesa, miłość jest żądzą płodzenia, pobudzoną pośrednictwem piękności. I jeśli zważymy teraz pocieszną świerzbiączkę tej rozkoszy, niedorzeczne, mózgowcze i obłąkane ruchy, w jakich wstrząsa ona Zenonem czy Kratyppem; ów niepohamowany szał, oblicze rozpalone wściekłością i okrucieństwem w samym najsłodszym uczynku miłości, a później tę surową, uroczystą i ekstatyczną powagę wśród czynności tak płochej; jeśli zważymy dalej wspólne pomieszczenie, jakie natura wyznaczyła naszej rozkoszy i naszym plugastwom; i to, że najwyższa rozkosz ma coś z ostrości i żałośliwości jakoby cierpienia: przyjdzie nam wziąć za prawdę, co powiada Platon, iż bogowie sporządzili człowieka jako zabawkę dla siebie 203 203 powiada Platon, iż bogowie sporządzili człowieka jako zabawkę dla siebie – por. Platon, Uczta . [przypis tłumacza]

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

Nea (…) dixerit – Terentius, Heauton Timorumenos III, 5, 8. [przypis tłumacza]

snadno a. snadnie (daw.) – łatwo. [przypis edytorski]

Suave (…) laborem – Lucretius, De rerum natura II, 1. [przypis tłumacza]

k'temu – do tego, dla tego; w tym celu. [przypis edytorski]

Panowie, nie patrzcie na swobodę mojej gęby (…) – Plurach, O odróżnianiu pochlebcy od przyjaciela , 24. [przypis tłumacza]

Utatur (…) potest – Cicero, Tusculanae quaestiones [wyd. też pod tytułem: Tusculanae disputationes ], IV, 25. [przypis tłumacza]

Ea (…) applicent – Livius Titus, Ab Urbe condita , 32, 21. [przypis tłumacza]

odpowiedział Filipides królowi Lizymachowi (…) – por. Plutarch, O wścibstwie , 9. [przypis tłumacza]

id id maxime quemque decet (…) maxime – Cicero, De officiis 1, 31. [przypis tłumacza]

Veri (…) utimur – Cicero, De officiis III, 17. [przypis tłumacza]

ex senatus (…) exercentur – Seneca, Epistulae morales ad Lucilium 95. [przypis tłumacza]

Dwaj pretendenci do królestwa Tracji (…) – Tacyt, Roczniki , II, 65. [przypis tłumacza]

sztrof – kara pieniężna, kontrybucja. [przypis edytorski]

co królowie Egipscy kazali przysięgać (…) – Plutarch, Powiedzenia królów i wodzów . [przypis tłumacza]

Jaropełk, książę ruski (…) – Marcin Kremer, de Rebus Poloniae . [przypis tłumacza]

Antygon namówił żołnierzy Argyraspidesa, aby mu wydali Eumenesa (…) – błąd tłumacza: les soldats Argyraspides oznacza „żołnierzy argyraspidów” (gr. dosł. „Srebrne Tarcze”), formację doborowych żołnierzy armii macedońskiej; w tym przypadku byli to żołnierze Eumenesa, por. Plutarch, Eumenes , 9 [w:] Żywoty sławnych mężów . [przypis tłumacza]

Niewolnika, który zdradził kryjówkę P. Sulpicjusza (…) – Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium , VI, 5; in Romains , 7. [przypis tłumacza]

Nawet skończeni niegodziwcy, wyciągnąwszy korzyść ze szpetnego czynu (…) – słynny rys z życia Cezara Borgii, opisany w VII rozdz. Księcia , Machiwela. [przypis tłumacza]

Witold, książę litewski, ustanowił w tym narodzie prawo (…) – Kremer, de Rebus Poloniae , XVI. [przypis tłumacza]

mężobójstwo (daw.) – zabójstwo. [przypis edytorski]

sed (…) periurio – Cicero, De officiis III, 29. [przypis tłumacza]

Tymoleon (…) usprawiedliwieniu – por. Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna , XVI, 19. [przypis tłumacza]

pewne miasta wykupiły się (…) z rąk Sylli (…) – por. Cyceron, O powinnościach , III, 22. [przypis tłumacza]

mutacja – tu: przemiana. [przypis edytorski]

Quasi (…) adhiberi – Cicero, De officiis , III, 30. [przypis tłumacza]

chyba – tu: uchybienie; niedotrzymanie. [przypis edytorski]

gdzie jeden mówi Mamertynomi, iż prawa nie mają głosu wobec wojsk (…) – Plutarch, Pompejusz , 10 [w:] Żywoty sławnych mężów . [przypis edytorski]

drugi odpowiada trybunowi ludu, iż „pora sprawiedliwości a wojny są różne” – Plutarch, Cezar , 35 [w:] Żywoty sławnych mężów . [przypis edytorski]