Алесь Жук - Зоркі над палігонам

— Таварыш падпалкоўнік, я прапаную разведаць праціўніка, калі ён яшчэ будзе на маршы, у калоне. А потым прасачыць заняцце ім агнявых рубяжоў. Такім чынам, мы зможам ведаць дакладна калі не ўсю, дык частку варожае абароны. А гэта дасць магчымасць правесці эфектыўную артпадрьіхтоўку і выбраць месца для галоўнага ўдару. Я бяруся правесці такую разведку.

— На жаль, Вялічка, мы не распараджаемся верталётам і не можам табе даць яго, каб ты знайшоў нам сярод лесу нейкую там роту ці нават і батзльён,— адказаў Вялічку начальнік штаба, малады насмешлІБы маёр.

— Мне трэба бронетранспарцёр і чалавек чатырох салдатаў з майго ўзвода.

— Вы хочаце сказаць, Вялічка, што гадзін за дзесяць да наступлення я буду мець схему ўчастка абароны праціўніка? — запытаўся камбат. Ён нахіліў галаву і ва ўпор глядзеў на Вялічку. Падпалкоўнік не быў насмешнікам, як ягоны начальнік штаба, меў большы вопыт і зразумеў, што думка лейтэнанта цікавая. Калі ўдасца разведка, можна будзе гарантаваць, што на-

ступленне атрымаецца ўдалым.

— Як вы мяркуеце знайсці варожую калону?

Вялічка з палёгкаю ўсміхнуўся — гэта ўжо было ўдакладненне дэталяў будучае разведкі.

— Там, дзе павінен будзе прайсці праціўнік, ёсць дзве рэчачкі. I ні на адной з іх няма капітальна збудаваных мастоў. Значыць, будуць рабіць пераправы або ісці ўброд...

— Пераплысці?

— Не, крутыя і гразкія берагі. Брод і то знайсці цяжка. Зручней і лягчэй за ўсё навесці пераправу.

— Таварыш маёр, выдзеліце лейтэнанту Вялічку бронетранспарцёр і ўсё астатняе, што яму патрэбна для правядзення разведкі,— загадаў камбат начальніку штаба, а Вялічку паўтарыў: — Запомніце: за ноч перад наступленнем мне патрэбна схема з дакладным размяшчэннем агнявых кропак!

Камандзір батальёна пакідаў сабе ў запасе час, каб назіраннем можна было праверыць разведдадзеныя.

— Выконвайце, таварыш лейтэнант!

— Есць! — шчасліва адказаў Вялічка. Ён ужо быў упэўнены, што гэтыя вучэнні ён выйграў. Цяпер ніхто не будзе сцвярджаць, што Вялічка толькі кар'ерыст. Наступленне будзе праводзіцца ў абставінах максімальна набліжаных да баявых, атака весціся ўслед за агнявым валам. Будзе прысутнічаць і рабіць разбор сам камандзір дывізіі.

3 лёгкаю душою пайшоў Вялічка рыхтаваць разведгрупу.

Такім чынам, у той час, калі калона, у якой быў і ўзвод Карповіча, фарсіраваным маршам імкнулася да вызначанага рубяжа, каб заняць абарону, бронетранспарцёр Вялічкі снаваў уздоўж рэчак, якія ляжалі на дарозе ў калоны. I разведчыкі заўважылі, дзе рыхтуецца пераправа. Не трэба было ні верталёта, ні далейшых пошукаў. Заставалася толькі чакаць, а потым прасачыць за калонаю.

Калі ўважліва глядзець на карту, то яна можа многа падказаць афіцэру. Толькі пасля таго, як Вялічка ўважліва вывучыў карту, прыйшла яму думка пра разведку. Цяпер, замаскіраваўшыся, ён зноў узяў карту ў рукі.

Вялічка прыглядаўся да ўзгоркаў, да палёў, да вышынь і прыкладна вызначыў, дзе праціўнік павінен заняць абарону.

I Вялічка чакаў. I дзень і ноч назіралі ягоныя разведчыкі, але калоны не было, з'ехалі ад пераправы і сапёры.

Вялічка чакаў. Ён аж халадзеў ад думкі, што, магчыма, калона пайшла другою дарогаю, а тут проста сапёры вучыліся рабіць пераправу. Але мяняць што-небудзь было позна. Заставалася толькі чакаць.

Калона паказалася адвячоркам, чаго Вялічка не чакаў. Падыходзіць да рубяжа, дзе павінна быць занята абарона, удзень вельмі ж небяспечна.

3 засады, з узгорачка, Вялічка назіраў, як пераправілася калона, як потым рассыпалася на ротныя, на ўзводныя калоны, рухаючыся да прыкмечаных ім вышынь.

У засадзе Вялічка праседзеў да цемнаты. Калі змерклася, перабраўся ў лес, бліжэй да «непрыяцеля», аднак весці разведку не спяшаўся. Чакаў, калі абарона будзе падрыхтавана хаця б збольшага, каб ведаць, як размешчаны агнявыя сродкі.

Уначы бронетранспарцёр рушыў бліжэй да траншэй.

Абарона была падрыхтавана на прыкмечанай па карце Вялічкам вельмі ж выгаднай вышыні, якую, здаецца, і грэх было абмінуць. I наконт гэтае вышыні ў Вялічкі праклюнулася свая думка: ніводзін камандзір, заняўшы абарону на такой вышыні, не мяркуе, што на гэтым небяспечным і нявыгадным для наступаючых напрамку можа рыхтавацца прарыў. I таму наўрад ці будзе па-сапраўднаму падрыхтоўваць абарону ў гэтым месцы і большыя сілы сканцэнтруе не тут, а на напрамках, найбольш прыдатных для прарыву.

Вялічка сам ціхенька краўся з разведчыкамі, каб потым у бронетранспарцёры нанесці на карту і на схему падрабязнае размяшчэнне агнявых кропак.