Уладзімір Някляеў - На ўсякім свеце

Вось што гэта за знак?.. Дзе наш лёс?.. На зямлі?.. На нябёсах?..

Стась паглядзеў на ўсіх - ніхто не зрушыўся, не здзівіўся. Ніхто не ўбачыў знаку, апроч малога Мацея, які стаяў, закінуўшы галаву ў неба, адкуль цяжкі, як Гаспадар-камень, усё ж абрушыўся гром. Здавалася, пад ягоным цяжарам раструшчацца Багушы, травой пакладзецца лес, але й грому не пачуў ніхто, толькі малы Мацей, які ў захапленні крыкнуў праз гром у маланкавыя нябёсы: “Бог сапраўдны беларус!” - ды яго таксама не пачуў ніхто.

- Як ціха... - сказала Ганя. - Нібы перад навальніцай. Толькі звон нейкі...

- Гэта з манастыра, - падышоў Стась да Палуты. - Ты тут будзеш? Там?

- Тут. З малым Мацеем свісток будзем шукаць. Ён казку паслухаў - увесь у ёй. Хоча ведаць, што станецца, калі свіснуць тройчы.

- А ты не ведаеш?

- Не. Гэтага не ведаю... Ты не едзь назад праз Суцькава. Вяртайся праз Карані.

- Чаму? Каб зноў дагнаць цябе па дарозе?

- Так. Каб зноў дагнаць мяне па дарозе.

Яна не ўсміхалася, глядзела пранізліва, так, як тады, калі прыдумала, што ён згвалціў яе, і ён, успомніўшы, як хацеў гэтага, як жадаў, упершыню падумаў: “А раптам?..” - сказаўшы: “Ты мне даруй, калі ласка...”

- Бог даруе, - пацалавала яго Палута, і ад лёгкага яе пацалунка, проста ад дотыку губамі да шчакі яго ўдарыла, як маланкай! І такая хваля жарсці пракацілася па ім ад неба да зямлі і ад зямлі зноў да неба, якое таксама некалі называлася зямлёй, што яго хіснула раз і другі, і на трэці самога яго як не стала, адна гэтая хваля, у якой ён губляў свядомасць, страчваў прытомнасць і не ўстаяў бы на нагах, калі б не ўзяла яго пад руку Ганя, і ён падумаў, ідучы з ёй, вяртаючыся туды, куды немагчыма вярнуцца: “Вось што будзе ў трэці раз!..”

Яны йшлі па вёсцы да дарогі, а за імі бег малы Мацей і махаў Маргеравай мапай, на якой бліскалі маланкамі чырвоныя і сінія, зялёныя і жоўтыя стрэлкі. Потым Ганя, адчуўшы тое, што адбылося ў яго з Палутай, убачыўшы, як яго хістае, сама села за стырно машыны. Яна не любіла новую дарогу, павярнула на старую. Дзьмула восенню ў пабітае вакно, круціўся ў машыне вецер, Ганя ўздрыгвала, нібы плакала, плячамі, а ён прытуліўся да дзверцаў на заднім сядзенні і доўга глядзеў спачатку ў ветравое шкло, за якім дарога бегла ўперад, потым у люстэрка, у якім дарога бегла назад, адначасова ўперад і назад, назад і ўперад, утвараючы плынь вечнасці, у якой адначасова існуе ўсё, што было, і ўсё, што будзе, ляціць і той касмічны вецер, на якім напінаецца ветразь Сусвету, і гэты вецер дарожны, на якім трапеча пасма саламяных валасоў Гані, вось тут, на шыі, дзе пульсуе ручаінка вечнасці, блакітная жылка, якую ён, нахіліўшыся, пацалаваў, а Ганя, кінуўшы стырно, павярнулася: “Не кідай мяне!..” - абхапіла галаву ягоную схаладнелымі на ветры рукамі, засланіўшы дарогу наперад, на якую раптам вывернуў насустрач, крутнуў з прасёлку стары грузавік, можа быць, “Студэбэкер”, які прыходзіць толькі аднойчы, і апошняе, што ўбачыў Стась у люстэрку на дарозе назад, быў дарожны ўказальнік з надпісам СУЦЬКАВА, каля якога стаяла і ўсміхалася Палута.

1 лістапада 2014 - 30 красавіка 2015.