Макс Шчур - Завяршыць гештальт

— Вы курыце дома?

— Толькі ў адным пакоі, — а гэта ўжо не хлусьня: ён у мяне адзін, затое вялікі.

— Пра курэньне ў вашай абвестцы не напісана, — ушчувае мяне госьця.

— Гэта я наўмысна, — зноў спрабую я пажартаваць. — Іначай да мяне ніхто б не паехаў.

Аднак дама кажа мне без усякіх сьмешак:

— Калі ласка, у нашым доме не курыце. Можаце курыць на дварэ ці ў дворыку, толькі ня дома.

— Што вы, ні ў якім разе. То бок ні ў якім разе дома. Вось тут у мяне купальня з прыбіральняй...

— Разам?

— Тут так паўсюль, што зробіш... Я таксама ня мог прывыкнуць. Але цяпер лічу, што так зручна. Вось у гэтай частцы гасьцёўні — кухня...

— Так, яе мы на фатаздымку бачылі. Яна нас цалкам задавальняе.

— Мяне таксама. Заўважце, як новая! — я ёю наўмысна нячаста карыстаюся...

— У вас няма мыйнай машыны?

— Пральнай? Ёсьць...

— Не, для посуду.

— Ды колькі таго посуду... Ён дарэчы вось тут. Я ем збольшага на канапе, але вы можаце ўжываць пісьмовы стол...

кажа: Мужчына ўрэшце не вытрымлівае і ўподсьмех

— Не пераймайцеся, мы пастараемся больш хадзіць па рэстарацыях. Файная ў вас кватэра, утульная — для двух старых сама тое.

— Ну што вы, старых... — думаю, як яшчэ лепей зрабіць ім камплімэнт, але пастанаўляю, што хопіць і гэтага. — Можа, вам якой гарбаткі ці кавы з дарогі?

— Мне кавы, калі можна, — адказвае жонка.

— А я гарбаты вып’ю, — падтрымлівае прапанову мужчына. Для мяне гэта выдатная нагода заняць рукі й паказаць, якая я ахайная сам-сабе-гаспадыня. Я яшчэ ня ведаю, што мяне чакае наперадзе. Але пакурыць мне карціць ужо зараз.

Сядаем за стол, я раздаю на траіх пітво й пячэньне.

— Як даляцелі? — пачынаю з абавязковага.

— А што тут ляцець, — махае рукой мужчына з гераічнай абыякавасьцю маёра Гагарына. — Вы ж таксама да нас самалётам?

Бяз гэтага пытаньня, вядома, нельга. Адказваю шчыра:

— Я б пайшоў пешкі, але адпачынак кароткі — таму машынай.

Пара насьцярожваецца. Ня можа зразумець, чаму я ўвесь час гэтак дзіўна жартую. Ну сказаў бы, што баюся лётаць самалётам, усе б зразумелі. Але ж пешкі? Хіба гэта сьмешна?

— У вас ёсьць машына?

— Няма. — Вырачаныя вочы. — Я паеду... стопам. Канец, я цалкам сапсаваў сваю рэпутацыю. Чалавек, які езьдзіць стопам у сорак гадоў? Як гэта называецца? Слушна: лузер.

Я спрабую выправіць памылку:

— То бок таксі...

І адразу ж усьведамляю, што гэта гучыць яшчэ больш абсурдна, чым «пешкі» ці «стопам». Асабліва з улікам таго, колькі ім каштаваў прыезд зь лётнішча. Галяндцы настолькі зьбітыя з тропу, што пастанаўляюць прыпісаць хаос у маёй галаве майму няведаньню ангельскай. Урэшце, якая ім розьніца.

— Значыць, вы выяжджаеце сёньня?

— Не, заўтра з раніцы.

Зноў няёмкая паўза. Яны пераглядаюцца, і гэтым разам слова бярэ мужчына, як старэйшы па званьні. Справа сур’ёзная:

— Калі не памыляюся, у нашым кантракце як пачатак абмену пазначаная ўжо заўтрашняя дата...

— Не памыляецеся, усё слушна. Я сёньня пераначую ў сябра.

Сужэнцы ківаюць галовамі з радасным разуменьнем. Спалохаліся ўжо, што давядзецца спаць са мной — яўным псыхапатам — у адной хаце, хай нават у маёй — можна ўявіць сабе, як яны цяпер хвалююцца за сваю! Трэба скарыстаць гэты момант для пералому ў гутарцы. Дастаю свой адзіны й галоўны козыр: ключы ад дому.

— Вось гэты ад ніжніх дзьвярэй, гэты ад кватэры... Гаспадар пра ўсё паінфармаваны й ня мае нічога супраць... Пошту забіраць ня трэба... Дзьверы на вуліцу лепш на ноч замыкаць на ключ, раён ня самы бясьпечны... Дый самі пільнуйцеся, калі будзеце позна вяртацца...

— Можаце не тлумачыць, мы ня першы раз у замежжы, — усьміхаецца мужчына. Я ў гэтым не сумняюся.

— Гэта наш трыццаць першы абмен! — з гонарам дадае жанчына.

— Трыццаць першы?!

— Так, мы карыстаемся Дамбартэрам штогод.

— То бок, вы ўжо трыццаць адзін год разам? — удакладняю я, удаючы жартаўлівы недавер, за якім павінна хавацца захапленьне.

— Сорак, — з сур’ёзным тварам яшчэ болей удакладняе мужчына.

4.

Прызнаюся, што на працягу гадоў я недаацэньваў інтэрнэт як сродак фармаваньня жывой матэрыі ў нешта падобнае да цывілізацыі і бачыў у ім у лепшым выпадку электронны аналяг колішніх дымавых сыгналаў. Паводле маіх уяў, ён нагадваў гэткую вясковую дыскатэку, дзе пад дошкай аб’яў сельсавета зьбіраюцца па вечарах непаўналетнія хуліганы, каб слухануць музло, абмеркаваць настаўніц, памацаць дзевак, скінуцца на траіх, выклікаць адзін аднаго на разы, абасцаць плот ці напісаць на ім слова з трох літараў — праз усё гэта ў клюбе надта тхніць лайк тын сьпірыт. З часам, аднак, дзякуючы інвэстыцыям прыватнага капіталу, вясковы клюб перабудавалі ў абласны палац піянэраў, зь бібліятэкай, музэем, дзіцячым пакоем, кінатэатрам (для дарослых і недарослых), спортзаляй, гурткамі па інтарэсах, тэлефоннай будкай, супэрмаркетам на першым паверсе, казіно, жывым стрыптызам, кабінэтам псыхоляга, службай знаёмстваў, аддзяленьнем ашчаднага банку, біржай працы й цэнных папер, карацей, ледзь не з раддомам, абляпіўшы палац зьсярэдзіны й звонку рэклямнымі плякатамі й зрабіўшы ўсё гэта больш інтэрактыўным за саму рэчаіснасьць. Мацаньню дзевак, лаянцы й арганізацыі каляровых ці там чорна-белых рэвалюцый былі цяпер адведзеныя чыста вымытыя прыбіральні з так званымі мадэратарамі на ўваходзе і выхадзе, непасрэдна каля офісаў інфармацыйных агенцтваў. І тым ня менш пэрыядычныя наведваньні гэтага храму імя чалавечага духу, дзе штодня адбываўся цуд ператварэньня лайна ў віно й назад, так і не зрабілі зь мяне яго заўсёдніка, пагатоў верніка. Магчыма, галоўную ролю тут згуляла адсутнасьць у ім нармальнага піўбару — хаця паступова я навучыўся прыносіць бухло з сабой і выседжваць каля манітору ў тупым безудзельным сузіраньні неўтаймоўнай людзкой актыўнасьці, адчуваючы штосьці паміж агідай, зайздрасьцю й шчырым захапленьнем. Практычную карысьць гэтага спэктаклю я зразумеў толькі тады, калі ў храме мне дапамаглі знайсьці легальную працу, а потым і хату — таму цяпер, страціўшы першую, я спадзяваўся на тое, што змагу зноў адшукаць там чарадзейны сродак ад беспрацоўя й беспэрспэктыўя.