Рәдиф Гаташ - Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке)
Здесь есть возможность читать онлайн «Рәдиф Гаташ - Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке)» — ознакомительный отрывок электронной книги совершенно бесплатно, а после прочтения отрывка купить полную версию. В некоторых случаях можно слушать аудио, скачать через торрент в формате fb2 и присутствует краткое содержание. Город: Казан, Год выпуска: 2014, ISBN: 2014, Жанр: Старинная литература, Поэзия, tt. Описание произведения, (предисловие) а так же отзывы посетителей доступны на портале библиотеки ЛибКат.
- Название:Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке)
- Автор:
- Жанр:
- Год:2014
- Город:Казан
- ISBN:978-5-298-02678-9
- Рейтинг книги:3 / 5. Голосов: 1
-
Избранное:Добавить в избранное
- Отзывы:
-
Ваша оценка:
Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке): краткое содержание, описание и аннотация
Предлагаем к чтению аннотацию, описание, краткое содержание или предисловие (зависит от того, что написал сам автор книги «Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке)»). Если вы не нашли необходимую информацию о книге — напишите в комментариях, мы постараемся отыскать её.
Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке) — читать онлайн ознакомительный отрывок
Ниже представлен текст книги, разбитый по страницам. Система сохранения места последней прочитанной страницы, позволяет с удобством читать онлайн бесплатно книгу «Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке)», без необходимости каждый раз заново искать на чём Вы остановились. Поставьте закладку, и сможете в любой момент перейти на страницу, на которой закончили чтение.
Интервал:
Закладка:
Яр данлаган Хафизны кызганган бер —
Ярлы санап, аяган Аксак Тимер…
Хафиз җыры ничә җанны баеткан! —
Синең байлык кайда? Сөйлә, җиһангир!
Гашыйк шагыйрь хәле беркайчан да җиңел булмаган. Гаташ үз хәлен легенда каһарманы мисалы аша төшендерә.
Әйтсен сеңлең: – Гаташ ничә яшендә?
Карт түгелдер, дулкын кара чәче дә…
Җавап бир: – Чын Нух гомере – җанында!
Йосыф аһы хисендә – күз яшендә!
Шәрекъ шигырьләрендә шагыйрь гыйшкы газаплар булып яктыртыла. Рәдифтә дә мондый яктыртылыш күп. Ул аның беркем дә җырламаган ракурсларын таба. Алар татар шигыре өчен көтелмәгән яңалык булып яңгырый:
Сизәм: күңелдә урыныңны зур иттем!
Җирән чәчне, күр, илаһи нур иттем!
– Лаек түгел мин моңа… – дигәнең юк,
Мактый торгач, ахры, нык горур иттем?!
Шагыйрьнең гыйшкы ил телендә риваятьләр булып йөри. Ул качып та, Тукай кебек яшерен дә сөйми, моны илгә белдерүдә гаеп тә күрми:
Пышылдап әйттем, тик ил ишетте.
Сиңа хисне, хуплап, дөнья иш итте…
Күкләр кабул итмәгән салкын сүзең
Мине түгел, җирне бугай өшетте.
Шагыйрь телендә еш кына Ләйлә, Мәҗнүн исемнәре яңгырый. Ул үзенең гыйшкын легендалар дөньясында итеп күзаллый.
Бу уңай белән мин бер шаян дүртьюллык та язган идем:
Агачларны сыгылдырып, җил исә,
Бер карт юләр мәхәббәттә җилешә.
Ахмакланып яшьләр белән ярышма,
Мәҗнүнлек ул бер Гаташка килешә!
Күзе төшкән гүзәленә шушы данның мәгълүм булмавы өчен ул хәтта рәнҗи:
Мин дә мәшһүр гашыйк – Җирдә, янәсе:
Беләләр дип йөрдем илдә һәммәсе…
Исемемне дә ишетмәгәнсең – шаккаттым:
Менә шул, дим, «дан тиз узу» бәласе!
Шәркый остазлары белән чагыштырганда, Рәдифтә реаль дөнья ныграк төсмерләнә. Әлегедәй парадокслар дуслар белән мөнәсәбәттә дә чагылыш таба:
Дан гөлләрем соңлап чәчәк атканмы? —
Чираттагы бер алдану – хатаммы?
…Дус дигәнем – уңышларымны «күрми»…
Дошманымнан оялсын! Ул – мактады.
Гаташ робагыйларының тематик һәм проблематик диапазоны җитәрлек киң. Милләт, милли гамь, ватанпәрвәрлек кебек иҗтимагый мотивлар аңарда яшь романтик чорындагыдан ким түгел, мәгәр җиргә ышанычлы һәм ныграк басу, ирешү ихтыяры көчлерәк. Ул шигырьләрен ватан, халык, мәдәни иман мотивларында сугара:
Сөрмә ит, Җыр, читтә ватан тузанын!
Илдә үтәрбез Вөҗдан, Тел кушканын:
Әлифбабыз да латинга кайтыр, шәт,
Шул имлада дөнья иңлик, дусларым.
Бу шигырьдә Роберт Миңнуллин әйткән оптимизм, милли намус һәм шагыйранә каһарман ихтыяр бөркелеп тора.
Шигъриятнең үз тормышына кагылышлы уйлар һәм гыйбрәтле идеяләр олы шагыйрьләр мисалында бәян ителә:
Ялгыз булганмы Тукай? Юк, бәхеткә…
Казанда таянган Фатих, Сәгыйтькә…
Гаязга дәшкән: «Кайтчы!» – дип. Сыйган бит
Берьюлы ничә арыслан тәхеткә!
Татар теленә хәтәр тукынулар барганда бу телнең яшәүчәнлеген данлап аваз биргән батыр Наҗар Нәҗми вафаты һәр татарны тетрәндергән кебек, Гаташны да тирән кайгыга сала. Бөек шагыйрьнең дөньядан китүенә ул шулай уфтана:
Кайгыда җан… Ил кайгысы ул: Наҗар…
Китте олуг шагыйрь – күңелләргә Яр,
Уфада яшәп, Казан! дип янган дус…
«Татар теле» дип кем янар, кем язар?!
Шагыйрь Башкортстан белән даими элемтәдә яши. Анда аның рухташ шагыйрьләре каләменә терәк булып иҗат итә. Әмма алар да, күңелләрдә тирән әрнү калдырып, фанилыктан бакыйлыкка күчүчән. Менә Гаташның да, барыбызның да яраткан шагыйре Әнгам Атнабай да китеп барды. Гаташ аңа багышланган робагыенда болай ди:
Ә Уфамда кумир – Атнабай иде;
Дуслыкта – Ай, шәкертләргә бай иде.
«Иде» дим… Аһ «кабатланмас канат – дус
Вафат!» диеп, җан өзәр хәбәр килде.
Рәдиф робагыйлар өлкәсендә үтә тәвәккәл тәҗрибәләр ясый. Гомердә булмаганны, шушы җитди һәм кырыс жанрга ул юмор йөге дә салып карый. Гәрәй Рәхимгә ул шундый шигырь белән эндәшә:
Уртак дус дигән Гөргери – Г. Рәхим!
Кабул итмәсәң язганым, ни әйтим!
Чукынып китим, хисләрем саф, ихлас…
Дәш ошатсаң: – И Хак! Рахмән-ир-рахим!
Гәрәй Рәхим, безнең яраткан шагыйребез, үзе юмор остасы, керәшен егете. Гаташ татарлардагы каргану формуласын ала да Гәрәйгә «бисмилла» формуласын тәкъдим итә. Бу – бер-берсен яхшы аңлаган иҗатташ дусларның яратып шаяруы.
Шаян робагыйлар аның мәхәббәт лирикасына да килеп керә:
Әйт, нигә соң һаман Бүләр ягына
Омтыла җан, Көрнәлене сагына?
Керәм дип анда, бер гүзәл багына,
Юлыксаң, җыр, мишәрләр таягына?!
Интервал:
Закладка:
Похожие книги на «Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке)»
Представляем Вашему вниманию похожие книги на «Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке)» списком для выбора. Мы отобрали схожую по названию и смыслу литературу в надежде предоставить читателям больше вариантов отыскать новые, интересные, ещё непрочитанные произведения.
Обсуждение, отзывы о книге «Гөлтуран / Гультуран (на татарском языке)» и просто собственные мнения читателей. Оставьте ваши комментарии, напишите, что Вы думаете о произведении, его смысле или главных героях. Укажите что конкретно понравилось, а что нет, и почему Вы так считаете.