Неизвестно - Дубянецкі

Усяго гэтага дастаткова, каб сёньня Рыгор, нават не называючы маё прозьвішча і не паўтараючы за сімпатычнай Любай ужыты ёю несімпатычны Маякоўска- Брыкаўскі тэрмін, асьвятліў яе пытаньне зусім ня так, як гэта ён зрабіў.

Гісторыя гэтая мае яшчэ і працяг, які таксама вядомы Рыгору. М. I. Дзялец забараніў мне заключаць з Рыгорам дагавор на пераклад “Слова.” і быў ка- тэгарычна супраць уключэньня яго ў зборнік побач з Купаласкім перакладам. Але за гады працы ў сістэме Дзяржкамвыда я добра пераканаўся, што якраз і трэба змагацца за тое, супраць чаго паўстае Камітэт. Так я і зрабіў. А Рыгор, высьвятляецца, “усё жыцьцё цягнуўся да “Слова.”.

Складаныя рэчы гэтыя славалюбства і добрапрыстойнасьць.

Ну, нічога, што мая ініцыятыва мець “новае” “Слова.” застанецца ананім- най. Я задаволены і тым, што і гэтая мая задумка рэалізавана. Хоць я зусім не перакананы ў аўтэнтычнасьці гэтай “знаходкі” Мусіна-Пушкіна.

4 лістапада 1985 году. Шукаю ўсё ў савецкіх газетах інтэрв’ю Прэзідэнта ЗША Рональда Рэйгана. Колькі часу страціў марна! Думаю, што пабаяцца даць. А калі і дадуць, дык у “ізла- жэньні”, дзе ніводнага аўтэнтычнага прэзідэнцкага слова ня знойдзеш. А могуць яшчэ даць толькі ў маскоўскім выпуску адной з цэнтральных газетаў.

А любая ж з іх выдаецца ледзь не ва ўсіх рэспубліканскіх цэнтрах і ў шмат якіх абласных.

Вось, калі ласка, у “Тайме” інтэрв’ю М. С. Гарбачова апублікавана апера- тыўна і цалкам, без усялякіх зьменаў ці пропускаў.

Вечарам зайшоў Станіслаў (брат

- рэд.). Ён прыкладна такой самай думкі. Дамовіліся, што ўсё-такі ча- каем і шукаем. А калі “падпільнуем”, купляем мінімум па два экземпляры: раптам другі з нас не дастаў.

5 лістапада 1985 году. Пачуў рані-

цай па радыё, у аглядзе цэнтральных

„ тт,, ^ . . Брат Міхала Дубянецкага - Станіслаў. газетаў, што Известия апублікавалі ^ ™

тое самае інтэрв’ю. Усё яшчэ ня верылася. Iдучы на працу, падбег да газетнага

кіёска.

- Мне “Известия”, калі ласка, - хуценька вымавіў я, прасоўваючы ў акенца пятак.

- Няма. - спачувальна адказвае знаёмая кіяскёрка. Па яе тону я зразумеў, што Лнтэрв’ю” было. Але на ўсякі выпадак перапытаў:

- А там было Лнтэрв’ю.”?

Жанчына, не чакаючы пакуль я выкажуся, наблізіла галаву ледзь не да майго твару і шчыра-абуральна сказала:

- Вы толькі падумайце! Людзі так чакалі гэтага. А яны ня толькі што надрука- валі ў аднюсенькай газетцы, але ж і яе сёньня далі ў кіёск менш, чым звычайна.

На ўсякі выпадак я папытаў “Trybun^ Ludu”. Па-першае, трэба неяк зьвесьці сабе “канцы з канцамі” тыя “выбары”, што правёў у Польшчы генерал Ярузельскі; газета звычайна затрымліваецца з дастаўкаю, так што, падумаў я, якраз цяпер недзе будзе з тымі вынікамі. Па-другое, была нічым не абгрунтаваная надзея, што, можа, “Trybuna.” выдрукавала раней тое Лнтэрв’ю”, і вось яно да мяне прыбудзе такім чынам.

Як заўсёды, у кіёску цэлы стос ляжаў кастрыраванай Хонекераўскай “Neues Deutschland”. Варшаўскай газеты не было. Але якраз гэты факт мяне зусім не зьдзівіў. Я ўжо даўно прызвычаіўся да самавольства і свавольства нейкіх са- вецкіх уплывовых чыноўнікаў (можа, нават з таго Палітбюро?!) у адносінах да польскага друку. Некаторыя ж газеты і часопісы ПНР яшчэ і дагэтуль Масква не дазволіла набываць “свайму” чытачу ні оптам, як кажуць, ні ў розьніцу - ні ў падпіску, ні ў кіёсках. А колькі выпускаў забараняецца ў продаж, калі там што-небудзь ёсьць пра пагрозу ці непрыемнасьці савецкай марыянетачнай амаль мёртвай партыі, гэтак званай ПАРП?!

Прыходжу, як мага хутчэй у маім стане, у свой кабінет. Не распранаючыся, набіраю тэлефон брата. “Яму, думаю, лягчэй здабыць гэту газету. Дык папярэ- дзіць трэба, можа, ня ведае.”

Стась узрадаваўся майму званку.

- Праз пяць мінут, - кажа ён, - ты будзеш трымаць у руках тое, што шу- каеш. Нават у двух экземплярах.

- Якім чынам? - пытаю.

Высьветлілася, што раней, чым ісьці на працу, ён павінен быў зайсьці ў Дом кнігі - у “мой” дом. Па дарозе накупляў шмат розных выданьняў, у тым ліку і два экземпляры “Известий” - як мы і дамаўляліся. Паклаў гэта багацьце ў “дыпламат”, які там чамусьці “тасаваў”, пасьля чаго газеты засталіся там на стале, заваленым іншымі газетамі.

Праз пяць хвілінаў я сапраўды валодаў тым, што так шчыра колькі ўжо дзён пільнаваў.

6 лістапада 1985 году. Учора з найвялікшым задавальненьнем прачытаў у “Известиях” ‘Чнтэрв’ю Прэзідэнта ЗША”. Вырашыў нічога не занатоўваць, пакуль не прачытаю яшчэ і дзікую даважку да гэтага сапраўды бліскучага матэрыялу.