Неизвестно - Дубянецкі

Дазволена ўсё, што не забаронена “законам” – вось які прынцып павінен быць у нас у адносінах да правоў чалавека. Суды. Прынцып прэзумпцыі невінаватасці. Пракуратура. Міліцыя. Следчы апарат не будзе падпарадкоўвацца мясцоваму начальству МУС. Адвакатура – самакіруемая структура.

Юрыдычны ўсенавуч пачынаць са школы. Прафсаюзы. “Колькі праўды – столькі і веры”, сказана пад воплескі пра адносіны з моладдзю.

“Жаночае пытанне”. Няма іх адпаведнага прадстаўніцтва ў кіруючых органах.

Бурны рост грамадскіх арганізацый. У цэлым гэта заслугоўвае падтрымкі. Але ёсць тут і такія, што не кіруюцца мэтамі сацыялізму.

Партыя. Нават строга яе ўнутраныя праблемы сталі прадметам ўсенароднага клопату.

Чаму КПСС не змагла супрацьстаяць і культу, і застою? А таму, што сама была дэфармаваная. Але ж без КПСС задач перабудовы не вырашаюць.

Прынцып дэмакратычнага цэнтралізму быў падменены бюракратычным цэнтралізмам. Непамерна вырасла роля апарату Партыі на ўсіх узроўнях. Гра­мадска-палітычная атэстацыя членаў Партыі. Прыём у Партыю. Пазбавіцца ад розных разнарадак.

Выбарныя органы Партыі. Пярвічныя партарганізацыі павіны мець права выказвацца наконт кандыдатур у вышэйшыя органы Партыі.

Размежаванне функцый Партыі і дзяржавы.

Не выдаваць партдакументаў з прамымі дырэктывамі савецкім і гаспадарчым органам.

Райкамы. Гаркамы.

Часова вызвалілася і крэсла Я. Лігачова. Побач аказаліся два яны вольныя, і я заўважыў, што пад М. Гарбачовым крэсла сантыметраў на 10 вышэйшае ад усіх астатніх за гэтым сталом!

Цікава. Але ж і нармальна. Можна б было прадугледзець і больш прыкметную розніцу. Гэта ўсё-такі Гар-ба-чоў!!! Ён выпраўляе і ленінскія памылкі, хай, на жаль, пад лозунгам “вяртання да ленінскіх нормаў”. А трэба было б і на ленінскую “практыку”паглядзець без ружовых акуляраў. Ці боязна! Магчыма. Інакш Лігачовы абвінавацілі б і прыбралі б.

Пра сродкі масавай інфармацыі. Не навешваць ярлыкоў. Не распраўляцца з тым, хто пакрытыкаваў некага ў друку.

Пасля 17-ай гадзіны сустрэліся ў мяне з Зянонам Пазняком. Я яго некалькі ўжо дзён шукаю і ён мяне – таксама. Патрэбна стварыць грамадскую камісію па расследаванні сталінскіх рэпрэсій на Беларусі.

26 чэрвеня 1988 года. На кнізе Ул. Караткевіча “Старыя беларускія хронікі”: «Эдзіку Дубянецкаму – дарагому пляменніку і гісторыку-неафіту з нагоды ўвядзення ў гэты сан і з празрыстым намёкам, што ў наш бурлівы, ачышчальны час, які дыскрэдытаваў тваіх папярэднікаў, народ, пазбаўлены аўтэнтычных крыніц, вывучае гісторыю толькі з дапамогай вось такіх твораў. Не абыходзь і ты іх і, вядома, старайся хутчэй стаць сапраўдным слугою Музы Кліо –

М. Дубянецкі,

ініцыятар выдання гэтай Кнігі

Мінск, 26 чэрвеня 1988 г.»

10 ліпеня 1988 года. Галя дала пачытаць мне дзесяць сваіх твораў. Першыя экземпляры іх паклала ў белую прыстойную папку. Мабыць, рыхтуе зборнік, і гэта ўжо канчатковая яе рэдакцыя. Ніякіх паправак няма – чыставік. “Настальгія” – 16 радкоў, “Галінка” – 20, “Палёт” – 22, “З прадоння” – 9, “Яснасць” – 24, “Памылка Стваральніка” – 22, “Прамень” – 30, “Чытаю Шлях” – 12, “Снежная Мроя” – 22, “Светлае” – 32. Усяго – 229.

Сярод іх ёсць і добра знаёмыя мне. Але ж ёсць і новыя. Та­кіх болей.

Пачынаючы з колішняе “Даратэі”, паэтычны герой ці ге­раіня маладой аўтаркі ўсё імкнуцца ў далёкія галактыкі. Вось і верш “Настальгія” з гэтага “цыклу”, дзе

Нас грымота й вятры ўзнялі б

Да нябёсных сваіх сяліб,

Дзе Тытанаў багі да глыб

Вяжуць…

У вершы “Памылка Стваральніка”, праўда, гэты матыў, можа, нават раней, чым у “Даратэі” загучаў. Здаецца, некалі ён называўся “Гліна”.

Створанаму з гліны чалавеку Бог

…З дрыготка-жывога чагосьці

Напаследак прыладзіў крылы.

І грэшная гліна надумала скарыстаць свой бязважкі дадатак, але “гліна – глінаю – плясь – у гліну!”

І валочыцца недарэчы

За плячыма дарунак боскі…

Дарэчы, і Розум, што “таксама з гліны”, раіць чалавеку “астудзіць парыў не­цвярозы”.

Адчуваецца, з якім болем Аўтар раіць чалавеку, што зрабіць з тым дарункам і як жыць далей:

Мо, адрэж ты яго, чалавеча,

Ды спакойна, урэшце, поўзай.

У вершы “З прадоння” таксама адчуваецца імкненне ўгару, кліч “Уладара Гары”.

Аднойчы, праўда, пашчасціла Галінай паэтычнай гераіні, гэтаму “уціснутаму ў цеснае цела пругкаму шматку бязмежжа”:

Хмары, што снег мой ад неба

Хавалі ў сівой абалонцы,

Аднойчы апалі снегам…