Борис Колкер - Учебник языка эсперанто. Основной курс

2-9. Отрицаниевыражается частицей ne ‘не’: Ivano ne estas pedagogo ; Li ne sportas . Частица ne не влияет на употребление падежа: ‘Я вижу дом‘ Mi vidas domon – ’Я не вижу дома’ Mi ne vidas domon (а не * Mi ne vidas de domo ); ‘У меня есть лампа’ Mi havas lampon – ‘У меня нет лампы’ Mi ne havas lampon .

2-10.Наиболее употребительные союзы: kaj ‘и’, ‘а’, sed ‘но’, ‘а’: La trolebuso estas nova kaj komforta ; Vi estas akurataj, sed vi ne estas aktivaj ; Ni reklamas kaj afiŝas koncerton .

2-11.Наиболее употребительные предлоги: en ‘в’, sur ‘на’, kun ‘с’: En la teatro estas interesa komedio . Sur la sceno estas aktoroj . Nadeĵda kun Anna sidas en la universitata biblioteko .

Предлоги в эсперанто имеют более узкие и конкретные значения, чем в русском языке: Li estas en la fabriko ‘Он на фабрике’ (а не *‘в фабрике’). Поэтому на русский язык их следует переводить в соответствии с правилами, а на эсперанто – в соответствии со смыслом, с логикой, но в обоих случаях не буквально.

2-12.Наиболее употребительные вопросительно-относительные слова: kiu ‘кто’, ‘который’, ‘какой (из)’, kio ‘что’, kie ‘где’. Слово kiu может принимать окончания -j и -n : Kiu estas kapitano? Kiu romano estas interesa? Kiujn fruktojn vi vidas? Mi vidas domon, kiu estas nova . Kio estas en la telegramo? Kion vi vidas? Kie estas la redaktoro? – Li estas en la kabineto .

2-13. Сложное словообразуется путём сложения простых слов или корней, причём определяемое слово находится в конце цепи, а предыдущее его определяет: kinofilmo , radioprogramo , trietaĝa domo . При сложении слов нежелательны труднопроизносимые скопления согласных, для чего определяющее слово употребляется с окончанием: elektromotoro (а не * elektrmotoro ). Чтобы показать составные части слов, на письме их можно соединять дефисом: sport-klubo .

2-14.Суффикс -ist- обозначает профессию или человека, имеющего какой-либо постоянный вид занятий или являющегося приверженцем определённого учения, движения: traktoristo , specialisto , marksisto , matematikisto , literaturisto .

2-15.Суффикс -in- обозначает лицо женского пола: studento – studentino , poeto – poetino , heroo – heroino , tenisisto – tenisistino . Однако при обозначении профессий и должностей, когда принадлежность к женскому полу не является существенной, суффикс -in- может опускаться: Irena estas sekretario de nia Esperanto-klubo .

Eǔgeno Jevtuŝenko kaj Nikolao Gribaĉov estas rusiaj poetoj. Alberto kaj Viktoro estas fizikistoj. Valentena estas ekonomiisto. Veronika kaj Marina estas pedagogoj. Li estas direktoro de la Respublika biblioteko. Ni vidas sur afiŝo detalan informon. Lia sekretariino telefonas. Liaj lekcioj estas en la centro de niaj interesoj. Lin ne interesas viaj projektoj. La studentino de la fizika-matematika fakultato havas ekzamenojn en majo. En nia biblioteko estas katalogoj. Li kritikas la programon de nia koncerto. Tri sekundoj. La grupo de programistoj sidas en la tria etaĝo de la informa centro. Tbiliso estas centro de la Kartvela respubliko. La elektristo akurate kontrolas elektrajn lampojn en la redakcio. La Esperanta literaturo estas juna. La rezultoj de viaj ekzamenoj interesas min. Mi ekzamenas vin. La soldatoj marŝas. Kiu estas gitaristo? Kun kiu vi sidas en la parko? Ni organizas lekciojn, kiuj propagandas novajn teknikajn ideojn. La teknika progreso en Rusio estas reala. Kion vi vidas sur la horizonto? Kie estas la geografia karto de Eǔropo? En la direktora kabineto estas portreto de nacia heroo.

2.1. Прочитайте текст вслух, расставьте ударения, переведите в соответствии с нормами русского языка. Сделайте обратный перевод на эсперанто и сравните его с оригиналом. Проанализируйте допущенные ошибки.

2.2. Прочитайте названия городов, расставьте ударения:

Krasnodaro, Astraĥano, Permo, Tjumeno, Omsko, Novosibirsko, Kievo, Ĥarkovo, Minsko, Aŝĥabado, Duŝanbeo, Alma-Atao, Erevano, Bakuo, Prago, Berlino, Bukareŝto, Beogrado, Londono, Kopenhago, Helsinko, Parizo, Bruselo, Antverpeno, Madrido, Barcelono, Roterdamo, Ĝenevo, Vaŝingtono, Novjorko, Ĉikago, Otavo, Havano, Pekino, Ĝakarto, Tokio, Hanojo, Bejruto, Kabulo, Teherano, Kinŝaso, Jerusalemo.

2.3. Что означают следующие слова? Переведите их.

Esperantisto; maŝinisto; propagandisto; teknikisto; historiisto; ĥemiisto; kontrolisto; muzikisto; lekciisto; planisto; projektisto; signalisto; ĉampionino; sportistino; biletistino; telefonistino; elektrogitaro; elektrosistemo; elektrotekniko; kinoklubo; kinobileto; kinoheroo; kinokomedio; kinopropagando; kinoreklamo; kinoaktorino; kinokritikisto; radiokoncerto; radiosignalo; radiotekniko; radiosistemo; radiosporto; radiotelefono; radioinĝeniero; fototelegramo; fotodokumento; fotoreklamo; adresi; signali; ekzameni; dokumenti; neinteresa; neakurata.

2.4. Переведите сочетания:

en la aǔtobuso; en la centro de la parko; en nia etaĝo; esti en la kongreso; frazo en Esperanto; sur la plano de Rio-de-Ĵanejro; sur Luno; kun apetito; kun nula rezulto; romano de Dostojevskij; la historio de Esperanto.

2.5. Переведите на эсперанто:

Я вижу парк на плане Самары.

Трёхкилометровый поход (марш).

Инженеры и техники сидят в кабинете директора.

Где ваш шофер? – Он в автомобиле.

Он экзаменует студентов Московского физико-технического института.

Мы фотографируем студенток нашего университета.

Вы видите афишу с рекламой кинофильмов.