Уладзімір Арлоў - Добры дзень, мая Шыпшына

— Наогул у вас людзі вельмі добрыя. Я і ў табе нешта такое адчула, яшчэ там, у бары. Ну, што ты добры, толькі ў цябе штосьці не ладзіцца.

Ага, добры, з пякучай з'едлівасцю думаў Кастусь.

Такі добры, што, калі жыццё не пагладзіла па галоўцы, гатовы ўтапіцца ў дзіравай лодцы, ды, каб не было сумна, і другога з сабой прыхапіць.

Пасля падманнага зацішку іх знянацку абдало хваляй.

— Трымайся, Галка! — крыкнуў Кастусь, вычэрпваючы ваду.

— Трымаюся! — Парыў ветру сарваў з яе плячэй пінжак.

Кастусь ліхаманкава ўвіхаўся з абодвума чаравікамі. Ён ужо не мог здацца, не мог так недарэчна загінуць.

Ён зноў і зноў упарта, сцяўшы зубы, паварочваў лодку супроць ветру, туды, дзе былі агні, дзе быў бераг, дзе, далёкая-далёкая, ляжала яго зямля. Яна абыдзецца без яго. Але яму без яе немагчыма. Яна была трэба яму, як трэба чалавеку сонца, хлеб, родная мова. Ён быў нішто без яе, без старых матуляў з невядомых вёсак, без тых хлапчукоў з французскай шабляй, без сына, без свайго яснавокага юнака з пачатага рамана.

Цяпер ён ведаў, што чалавек можа памерці і нарадзіцца неаднойчы.

У тую ноч яму снілася маці.

Танцавалі пры свечках пад прыцішаны магнітафон. Стась зноў запрасіў Наташу. Яна прыціскалася і няшчыра скардзілася, што козытна ад яго барады. Забранае ў адмысловую асаду люстра ў пярэдняй здрадліва адбівала з кухні бясконцы пацалунак Валэркі і Люды, ствараючы нешта накшталт сучаснага варыянта вядомай карціны Вато.

— Табе хораша? — дыхнула цёплым шэптам Наташа.

«Навошта гэтыя сантыменты?» — думаў Стась, але яму было прыемна ад яе блізкасці, ад нейкай шматзначнасці слоў, ад складанага і хвалюючага паху парфумы, што нябачным воблачкам акрулсаў яе.

За акном поўніўся людам пляц з ёлкай: пад рознакаляровым павуціннем гірляндаў падавалі голас баяны, пракідаліся ў натоўпе маскі, нехта салютаваў з ракетніцы. Так у горадзе было зазвычаена: даглядзелі навагоднюю праграму і ад тэлевізара — пад ёлку.

— Ці не час уліцца ў масы? — спытаў Ігар. Яму хранічна не хапала партнёршы на павольны танец, і ён маркоціўся на згорнутым у трубку на падлозе дыване.

— Там хо-о-оладна...— скрывіла губы Наташа і павяла на Стася асавелымі вачыма.

— Прапаную прыпяць на дарожку допінг,— імпэтна сказаў Генка.

— А дзе Валерка? — пацікавіўся хтосьці.

— Ён ужо ручку красуні сціскае, з ёй мілавацца ахвочы...— прадэкламаваў Ігар.

— Міцкевіч,— паведаміў Генка.

— Неверагодна,— сказаў Стась.— Наш Генадзь ведае класічную паэзію.

Генка, пусціўшы кпіну міма вушэй, узняў кілішак. Тост быў велягурны і цягучы, як жавальная гумка: спярша чыёсьці выслоўе пра тое, што сцежка дабрачыннасці заўсёды пакручастая і вузкая, а дарога заганы простая і шырокая, а далей — ад сябе і настолькі нудна, што Стась не вытрымаў і скрывіўся.

— Давайце за тое,— нарэшце выбраўся са слоўных нетраў Генка,— каб у новым годзе мы хадзілі пераважна па вузкіх сцежках!

— I каб яны вывелі нас на шырокую дарогу! — рэкнуў Валерка.

Уадначас з рогатам настойліва забулькацеў званок, і Стась кінуўся адчыняць.

— Туш! Туш! Там-там-тара-тара-тара...— з надзьмутымі шчокамі пачаў Генка.

У тэлеграме было чатыры словы: «Прыязджайце хаваць тату. Ларыса».

— Хто? — зазірнуў цераз плячо Ігар.

— Дзядзька.

У пакоі, стаміўшыся чакаць, гаманілі, магнітафон іграў меланхалічную блюзавую кампазіцыю. «Чаму ты гора не адчуваеш? — раптам падумаў Стась, нібы пра кагосьці іншага.— Як быццам у тэлеграме ў госці клічуць».

— Канчай гармідар! — перакрыў гамэрню Ігар. Застоліца здзіўлена і незадаволена аціхла.

— У Стася дзядзька памёр...

— Родны? — парушыла маўчанне Люда.

— Маўчы, жанчына,— вяла сказаў Валерка.— Якая розніца? Памёр, і ўсё. Memento mori.

Ірына паклала мужаву руку на калені і пачала яе гладзіць, што не выклікала ў Стася ніякіх асаблівых пачуццяў. Сімпатычны Наташын твар зморшчыўся, нібыта Святочны шар, з якога вьіходзіць паветра, і яна ўголас заплакала. «Чаго, спытацца, разрумзалася?» — з прыкрасцю думаў Стась, сочачы, як на пацягнутым лакам паркеце гасне водсвет чырвонай ракеты.

— Вечна табе не шанцуе,— сказаў Генка.

— Трымайся! — Ігар сціснуў Стасеў плячук. «Што тут трымацца?!» — Стась зноў пашукаў на душы гора, але знайшоў хутчэй прыемнасць ад агульнай увагі і шкадобы.

— Вы... можаце... магнітафон...— між усхліпаў вымавіла Наташа.

— Генка, вырубі! — загадаў Ігар.

За сцяной захныкала Аліса, і Ірына пабегла туды.