Раіса Баравікова: Вячэра манекенаў

— Прыехала?! Я ведала, што ты некалі з'явішся сюды.

Колькі б ні мінала часу, у любы момант дня i начы, сярод мноства іншых галасоў яна пазнала б гэты голас, але ці магчыма такое? I зараз жа пачула ў адказ:

— Магчыма!

Вольга затаіла дыханне, разгублена азірнулася, позіркам пацягнулася да сланечніку, да шыпшынніку ззаду, нібыта шукала тое месца, адкуль ішоў голас, i вусны выдыхнулі неўразумелае:

— Ма-а?

— Ну што — ма-а? Ногі збіла. Не маглі бліжэй да шлагбаума падвезці? Абы сто даляраў узяць! Няхай сабе гэтае месца цяпер зона, але ж наўкол шмат прасёлкавых дарог. Людзі тут, бывае, шныраюць...

Маці, відавочна, была раззлаваная тым, што Вольгу не давезлі бліжэй да шлагбаума ці нават не падкінулі ў самую зону. Але Вольгу палохала не гэтая зласлівая інтанацыя, а сам такі неверагодны факт існавання тут матчынага голасу. Лёгкая маечка пад вятроўкаю зрабілася вогкай. Вольга адчула, як пад самым сэрцам заварушыўся халадок страху.

— Ма-а? — Яна ўсё азіралася i азіралася, нібы там, за кустамі, за разамлелымі дрэвамі, хтосьці нябачны ўсё цікаваў i цікаваў за ёю.— Насланнё нейкае! — сказала гучна, каб крыху падбадзёрыць сябе.— Два гады, як ты памерла ў Чыкага. Ты пахавана там. Мы з містэрам Алексам яшчэ тыдзень таму назад стаялі каля тваёй надмагільнай пліты...

— Ну i што з таго, што пахавана ў Чыкага? Я заўсёды імкнулася сюды, ад самага першага моманту. Гэта адчула ўжо ў Шэнане, калі высаджваліся на гадзіну, яшчэ не даляцеўшы да Амерыкі.

— Чаго ж тады ляцела?

— Ратавала цябе! Ага-а, ратавала... Ад радыяцыі! Усе ратаваліся... Тады шмат каго адсялялі. Хто ў Гомель, хто ў Мінск, хто яшчэ куды ехаў. А я як мага далей... З'явілася такая магчымасць, я i скарыстала яе.

— Ты ўцякала ад бацькі,— запярэчыла Вольга.

— I гэта таксама было. Калі б не Алекс... Сама ведаеш! Яму было ўсё роўна, колькі ў мяне цыцак дзве ці адна!

— Ма-а... Містэру Алексу было семдзесят, а табе сорак тры!

— Няхай, я ўсё роўна была шчаслівая. А ты з Ранам? — i праз паўзу: — Ну, раскажы мне, што ў вас там?

Ран... Вольга хацела сказаць: «У нас усё нармальна! Ран па-ранейшаму ганяе аўтамабілі з Чыкага ў Мілуокі», але замест гэтага адказала, заціскаючы ў сабе страх:

— Ма-а, ты пахавана ў Чыкага. Тут не можа гучаць твой голас, як не можа ён гучаць i ў любым іншым месцы. Гэта ўсё мае думкі, мае ўяўленне. Пра каго ж мне тут думаць, як не пра цябе? — i яна зноў асцярожна азірнулася — аднекуль жа ідзе гэты голас!.. I загаварыла, як мага больш разважліва: — Вунь ля бэзу ляжыць мой мяч. Я помню, як ты мне прывезла яго з Хойнікаў, яшчэ калі жылі на цэнтральнай сядзібе. Потым ён валяўся ў кладоўцы ўжо ў гэтым доме, і нехта выкінуў яго сюды. Ён ужо не такі ружовы.

— Во-о як! Перакінулася на мячык,— незадаволена адгукнулася маці,— А мне цікава пачуць, як у вас усё складваецца?

Вольга марудзіла з адказам. У галаве ўвесь час круцілася думка, ці не звар'яцела яна: самым натуральным чынам ужо колькі хвілін размаўляе з памерлай маці.

— Ну, дык што Ран?

I Вольга загаварыла:

— Ён быў супраць, не хацеў, каб я ехала сюды. A ўсё пачалося ў чэрвені. Ран нагледзеў возера . Гэта недзе паміж Чыкага i Мілуокі. Мы ехалі туды, i Ран мне расказваў пра штат Вісконсін. Brown гэтым штаце. «Вісконсін — самы малочны штат,— казаў ён— Тут вырабляюць славуты вісконсінскі сыр». А я глядзела на кукурузныя палеткі, на ўпадзіны i пагоркі... Мільгалі фермы, невялікія статкі ля ix. I мне ўвесь час хацелася плакаць. Даўно-даўно, а я помню, ма-а... Я вельмі добра помню. Я была ў такіх беленькіх сандаліках. Бацька вёз мяне ў Гомель... Тады па дарозе таксама мільгалі пагоркі i статкі.

— Пра бацьку не трэба,— абарвала яе маці,— Прыехала дык прыехала. Мы занадта доўга гаворым, а я тут строю вячэру.

— Вячэру? — Вольга здзіўлена зірнула на гадзіннік.

— Гэта ў нас тут вячэра,— удакладніла маці.

Вольга пацерла скроні, абхапіла i сціснула галаву рукамі. «У мяне слыхавая галюцынацыя,— зрабіла яна ашаламляльнае адкрыццё.— Як гэта я раней пра тое не падумала? Ёсць жа такі тэрмін у медыцыне. Мне гэта ўсё здаецца. Слыхавая галюцынацыя».

A маці тым часам працягвала:

— Ты разумееш, у нашым доме спыніўся час i ўсё пракручваецца i пракручваецца адна i тая вячэра. Бясконцая вячэра.

— Не, ма-а, я гэтага не разумею.

— А гэтага, Волечка, ніхто зразумець не можа,— сказала маці.— Падчас той чарнобыльскай аварыі неба абрынулася на зямлю. Тут другі космас, а хто з жывых ведае, што робіцца ў космасе?!

I Вольга не вытрывала, закрычала: