Адам Глёбус - Смерць — мужчына

Хведару не было з кiм спрачацца. Я не пярэчыў яму, а ён не любiў гаварыць, калi нiхто не пярэчыць. Надвячоркам я сядзеў на карнiзе i граў на флейце. А Хведар пачаў хадзiць у рэстаран i выпiваць. Ён пазнаёмiўся з афiцыянткаю i не начаваў у саборы. Недзе праз месяц, як Ладака забралi ў бальнiцу, Хведар зламаў руку. Ён iшоў надвячоркам у рэстаран. Сабор стаяў на грудзе, i да рэстарана трэба было спускацца па вузкай сцежцы. Хведар аступiўся i зламаў правую руку. Ён з'ехаў, i я застаўся ў саборы адзiн.

Я застаўся ў вялiкiм трохнефным баракальным саборы памiж трухлявых рыпучых рыштаванняў. Я працягваў распачатую працу, апранаў процiвагаз i палiваў фрэскi "акамяняльнiкам". Цягаў па рыштаваннях цяжкiя балоны. А на вежы гарэла святло. Я не гасiў лямпу на вежы, i яна гарэла i ўдзень i ўночы. Бо я вырашыў: калi перагарыць лямпа, я з'еду. Лямпа згарэла. Я зняў кунтуш i павесiў яго на дроце высока, пасярод сабора. Мой кунтуш нагадваў чалавека.

Цяпер я саромеюся iграць на флейце. Я хаджу ў шэрым палiто i ў шэрай кепцы, каб не вылучацца з натоўпу.

Неяк я заехаў у тое мястэчка. Я быў у сваiм непрыкметным палiто, i мяне нiхто не пазнаў, бо яшчэ я не нашу доўгiх, як раней, валасоў. Я вырашыў паабедаць у рэстаране, дзе i спытаў у швейцара пра афiцыянтку, да якой хадзiў Хведар. Швейцар сказаў, што яе даўно няма, бо ёй не пашанцавала. Яна захварэла на пранцы i з'ехала. А яшчэ той швейцар сказаў, што людзi баяцца заходзiць у сабор, нават побач з саборам людзi баяцца хадзiць, бо ў саборы мастак павесiўся.

На тралейбусным прыпынку я дастаў цыгарэту i закурыў.

Калываючыся, да мяне падышоў п'янаваты дзядзька з пляскатым тварам, на якiм iртутна паблiсквалi вочкi. Ён трымаў парэпаную валiзку з дзынкнымi пляшкамi пiва. Мысы збiтых чаравiкаў пазакручвалiся i пазiралi ўгару. Пэўна, чужы быў абутак, дый большага, чым трэба, памеру. Нягеглая пастава спiтага ўшчэнт мужчыны нiбыта казала: чалавечае жыццё — нiчога не варты занятак.

— Сынок, пачастуй цыгарэтай.

Я вытрас з пачка цыгарэту. Ён зацiснуў яе ў цёмных губах i з асалодаю зацягнуўся.

— Дзякуй, сынок. А ты адкуль, можа, з гэтага раёна?

— З гэтага, — мне хацелася, каб ён хутчэй адышоў ад мяне.

— А мяне ты ведаеш?

— Не ведаю.

— А Цымбалевiча аднавокага, якi рыбак прадае, ведаеш?

— I Цымбалевiча я не ведаю.

— Дык ты, мусiць, не мясцовы?

Я паглядзеў праз галаву надакучлiвага, цi не iдзе мой тралейбус. Вулiца была пустэльная.

— Ты не крыўдуй. Сапраўды, ходзяць тут розныя, цыгарэты просяць. Так i хочацца iм па галаве шваркнуць. Ну, хочацца ж мне па пысе з'ездзiць? — У дзядзькавых пытаннях пачала праяўляцца варожасць.

— Не хочацца, — супакоiў я п'янага.

— А то глядзi ў мяне, сынок. Я магу табе i курдупеля загнуць.

Я змаўчаў.

— Дык, кажаш, рыбак у цябе няма i Цымбалевiча ты не ведаеш. А каты ў цябе пад вокнамi ёсць?

— Ёсць. Яны тут ва ўсiх пад вокнамi ёсць.

— Правiльна, вось цяпер я табе веру, што ты наш, а не чужы. А гэтыя, што поўзаюць, ну, як iх, лiха iх дзяры... Ёсць?

— Дзецi?

— Не дзецi, а гэтыя... Ха-ха-ха... Дзецi! Як ты мяне. I праўда ж, дзецi поўзаюць. Значыць, дзецi ў цябе ёсць. I ў мяне ёсць, быў, не, ёсць сын такi, як ты. Дык не пра дзяцей я пытаў, а пра хамякоў. Я ж свайму сыну ў шэсцьдзесят трэцiм годзе, мы якраз з вёскi ў Мiнск перабралiся, прынёс хамяка. Мы жылi ў кватэры — шэсць дзвярэй на адну кухню. Ну ты ж разумееш, камунальная кватэра. Купiў я свайму малому хамяка ў слоiку. А ў Цымбалевiчаў быў кот. Руды, пярэсты, вочы зялёныя, а шкодны — злодзей, адным словам. Як учуў ён, што ў нас хамяк, дык i пачаў кiпцямi дзверы дзерцi. Шкрэб-шкрэб, шкрэб-шкрэб... Прагнаў я яго. А наранiцу, як толькi я дзверы адчынiў, дык ускочыла гэтая рудая падла ў пакой, слоiк перавярнула i задрала хамяка. Падпiльнаваў жа мяне гад, я i думаць не думаў, што гэты злодзей усю ноч чакацьме, пакуль дзверы адчыняцца. Схапiў я ката, занёс за сараi, там яго, гада, рыдлёўкаю i засек. Закапаў яго там жа ж, за сараямi. Во. Абы-што — хамяк з катом. А з Цымбалевiчам мы з таго часу крэўныя ворагi. I кот даўно згнiў, i хамяк, а мы дваццаць гадоў... Якiх дваццаць? Трыццаць бяры, i ўсё варагуем. Вось як, сынок. Цымбалевiч рыбак разводзiць, яму весялей, а я на пенсii i алкаголiк. Дык, кажаш, дзецi ў цябе. А колькi?

— Двое. Сабаку просяць, а я iм кажу, вось атрымаем новую кватэру, тады i глядзецьмем.

— Дзецi, яны жывое любяць. Скажы, сынок, а чаму яны бацькоў не любяць? Во, Цымбалевiчу родны сын вока выбiў. А спытай, за што? Драбяза. Бацька тры рублi не даў сыну на апахмелку. А мой вырас i... Жывое яны любяць...