Іван Шамякін - Пошукі прытулку

Збоку ад жалезных варот — цагляны будан.

«Во гэта для вартаўніка, — падумаў Стрыжэўскі. — Мая сабачая будка. Што ж, не горшы варыянт для прытулку».

За варотамі груба гаўкаў ваўкадаў.

Прытока адчыніў калітку — сабака радасна заскуголіў. Гаспадар узяў вартаўніка пад руку i разам з ім наблізіўся да сабакі.

— Знаемся, Бокс, гэта твой кармілец. Сябруйце. Дома сабакі не маеш?

— Шмат клопату. I харчу.

— Не скажы! Але многа i пацехі.

— А я яго баюся і, калі прыязджаю, прашу Івана ўзяць на ланцуг, — сказала Яўгенія.

— Івана на ланцуг? — рагатнуў Прытока.

— Івана я не баюся, ён рахманы.

— Пашчасціла табе, што муж рахманы.

— Рахманы, але спрытны, — сказаў Адам Фадзеевіч. — Як то кажуць? Павароцісты.

— Спалучэнне — што трэба. Дзякуй за высокую ацэнку. Але хадзем пакажу, што табе вартаваць.

Увайшлі ў дом.

Пярэдняя, можа, цеснаватая. Але пакоі ўражвалі прасторнасцю, святлом, паркетам, шпалерамі, яўна зробленымі на заказ. Найбольш падабаўся другі паверх: у меншых, з ніжэйшай столлю пакоях, абабітых вагонкай, была асаблівая ўтульнасць i цеплыня, пахла сасной. A ў пакоі, дзе стаяў більярдны стол, пахла нявыветраным тытунём i каньяком.

Адам прыкінуўся не работнікам — калегам, сябрам.

— Іван, навошта табе столькі пакояў?

У Прытокі пахаладзелі вочы, без усмешкі звярнуўся да архітэктара:

— Курмеш! Навошта ты накурмешыў столькі пакояў?

Архітэктар засмяяўся:

— Такі заказ.

— Сацыяльны? — іранічна спытаў Стрыжэўскі.

— Не ўцягвай мяне ў палітыку. У маім становішчы меншая хата непрэстыжная.

«Аднак, — падумаў будучы вартаўнік. — Высока ён ставіць свой прэстыж».

З балкона другога паверха Прытока паказаў на другі дом у глыбіні ўчастка пад соснамі — на адхопленай тэрыторыі. Дом быў незвычайны. Першы паверх — два боксы гаража. A другі — з маленькімі вокнамі.

— А гэта што? — спытаў Стрыжэўскі.

— Здароўе.

— Што?

— Якія мы дапатопныя! Такі зубр, як Стрыжэўскі, не можа здагадацца аб функцыі гэтага збудавання. За гаражамі — сауна. Там жа — басейн. Яго яшчэ будуюць.

Сапраўды, з будынка, калі прыехалі, выглянулі тры рабочыя ў спецвопратцы.

Спусціліся, паглядзелі «здароўе». Сауна была гатова, у ёй «грэліся», бо з дзвярэй парыльні патыхнула распаранай бярозай.

Басейн авальнай формы рабочыя выкладалі блакітнай пліткай з узорамі казачных рыбак. Выключная плітка. Адам ніколі не бачыў такой, нават цяпер, у імпартны час.

— Плітка з твайго магазіна?

Не адказаў гаспадар, сказаў пра іншае:

— Тры дні назад укралі плітку i латунныя краны. I Бокса не пабаяліся, зладзюганы. Таму i бяру вартаўніка. Свайго. Тут ёсць, але адзін на ўвесь пасёлак. Ды хіба той угледзіць! I адказнасць яго ўмоўная, не спытаеш.

— Дык я буду ў адказе за кожны кран? У прарабы я не пайду, каб сачыць за рабочымі.

— Спалохаўся? Не бойся. Прарабам, каб ты i хацеў, цябе не ўзяў бы. Мы ўмелі кіраваць, але не ўмелі працаваць. За будоўлю адказвае Курмеш.

У Адама Фадзеевіча расла раздражнёнасць супраць гаспадара i яго багацця. Хацелася паслаць Прытоку... Але сто долараў утаймоўвалі ўсе адмоўныя эмоцыі. 3-за гэтага было горка, крыўдна.

— Накармі Бокса, каб ён прывык да цябе. Там яму прывезлі сабачы харч, рэкламны.

Гэта было ўжо занадта: загад карміць сабаку. Сам пасля здзіўляўся, як не сарваўся. Падумаў: «Пры чым тут сабака? Ён будзе маім памочнікам, i з ім, сапраўды, трэба ўстанавіць прыязныя адносіны». Узяў у гаспадыні кулёк, смела падышоў да будкі, насыпаў у вялікую цынкавую талерку знаёмых па рэкламе шарыкаў.

Бокс хапіў адзін, другі, захрустаў i падняў на таго, хто даў харч, вочы, як бы запамінаючы яго, i ў жоўтых вачах яго свяцілася ўдзячнасць.

— Ёсць стыкоўка! — весела гукнуў Прытока. — Лiчы — паразумеліся. Хто корміць, таго хутка разумеюць. I звяры, і людзі.

Зноў, што ўдар пад дыхавіцу. I зноў прыйшлося зматаць у клубок распушчаныя ніткі сваіх нерваў.

— Можа, па чарцы вып'еце? — спыталася наіўная Яўгенія. — Столькі працавалі разам.

Іван Піліпавіч кінуў на жонку жорсткі пагляд: не лезь, куды не просядь.

I гэта таксама крутнула, але па-іншаму — больш у бок добрай душы Яўгеніі.

«Пайшлі вы са сваёй выпіўкай».

— Вып'ем. Але не сёння. Сёння мне яшчэ ехаць у Бабруйск. Вось табе ключы. Ад каліткі, ад варот, ад сауны. Але сам не ўключай электранагравальнік. Я цябе навучу. Ад гаража...

— Ад дома?

— Ад дома табе не патрэбны.

— Не давяраеш? — пасміхнуўся Адам Фадзеевіч ужо без злосці.

— Каб не давяраў, то не запрасіў бы. Ну, шчасліва служыць. Я заўтра буду.