Іван Шамякін - У добры час

Яны гутарылі пра розныя жаночыя турботы, пра справы ў калгасе, пра людзей. Параіліся, каго папрасіць гатаваць страву для трактарыстаў і даглядаць за хатай і вырашылі ўзяць нявестку дзеда Яўмена.

— А я дапамагаць ёй буду, — паабяцала Сынклета Лукічна.

Маша спяшалася дамоў — пара было карміць малога. Гаспадыня вышла разам з ёй на двор і тут, на ганку, затрымала нечаканым пытаннем. Маша яшчэ ў хаце зразумела, што яна хоча нешта сказаць ці спытаць, але не адважваецца.

Сынклета Лукічна ўзяла яе руку, заглянула ў вочы.

— Даўно, Машанька, хацела ў цябе спытаць. Ты бліжэй там... Скажы, будзь ласкава... Будзе ў іх што?.. Кахае яна яго?

Маша зразумела пра каго яна пытае, за каго так хвалюецца.

— Далібог, цётка Сыля, не ведаю. Алеся, на канікулах калі была, гаварыла, што кахае.

— А адкуль Алеся ведае?

— Яны сябруюць з Лідай. Пісьмы пішуць...

— Калі кахае, дык чаму яна так за нос яго водзіць? Не разумею я такога кахання. Нічога ў іх, відаць, не будзе. Ён-жа вырашыў вучыцца ехаць.

— Вучыцца? — здзівілася Маша.

— Рыхтуецца экзамены за дзесяцігодку здаць. Дзень і ноч сядзіць. Проста не пазнаю я яго, — яна ўздыхнула і тут-жа, нібы засароміўшыся сваёй слабасці, узняла галаву, горда сказала: — Ну, што-ж... няхай павучыцца.

У чэрвені адкрылі гідрастанцыю.

Надвячоркам у суботу пачалі сыходзіцца і з'язджацца калгаснікі з Дабрадзееўкі, з Раднікоў, з Гайнаўкі. Моладзь ішла групамі, з гармонікамі, з песнямі, па-святочнаму апранутая.

Вечар быў, як знарок заказаны. Раніцой прайшоў добры дождж, але к палудню распагодзілася, высахла раса на траве і дрэвах. Аднак не высахлі дарогі, не ўзнімаўся пыл. К вечару на небе не засталося ніводнай хмурынкі, яно было бяздонна-глыбокае, празрыста-блакітнае. Было крыху прахладна. Зусім сціхнуў вецер, нават не трапяталася лісце вярбы.

Сонца зайшло за дабрадзееўскія таполі, верхавіны якіх ледзь выглядалі з-за ўзгорку. Над ракою, над балоцістымі мясцінамі лугу збіраўся туман. Вузкая пасма яго павісла і ў дальнім канцы прадаўгаватага возера, што ўтварылася тут за два дні пасля таго, як закрылі апошнія застаўкі. Нерухомым люстрам, упіраючыся ў плаціну, ляжала гэтая водная гладзь, адлюстроўваючы неба і дубы, пад самыя корані якіх падышла вада. Час-ад-часу па вадзе разыходзіліся шырокія кругі: смялейшыя хлапчукі кідаліся ў возера з высокага пня ад вярбы, што стаяла некалі над самай рэчкай.

Дзед Піліп Мурашка, прызначаны за вартаўніка гідрастанцыі, пагражаў ім кіем. Але гэтая небяспека толькі больш заахвочвала хлапцоў.

Людзі падыходзілі да калгаснага двара па дарозе, ішлі па насыпу земляной плаціны, па мастку на другі бок, дзе пад дубамі на роўнай пляцоўцы была паспешліва збіта з дошчак трыбуна. Адгэтуль было відаць, як гараць яркай чырванню ад праменняў сонца шыбы шырокіх вокан будынка гідрастанцыі. Адной наіўнай бабульцы нават здалося, што там, у будынку, ужо гарыць «электрыка». З яе весела пасмяяліся. Наогул на пляцоўцы з кожнай хвілінай усё прыбывала смеху, жартаў і проста шуму. Гарманісты з Раднікаў і Гайнаўкі ігралі кожны сваё і перашкаджалі адзін аднаму.

Старэйшыя спыняліся на мастку, глядзелі цераз парэнчы ўніз на прасмалены насціл вадабоя, на шчэбень рысбермы, заглядвалі ў рабочую камеру.

— Рабілі, рабілі, а глядзець няма на што... Застаўкі ды невялічкая будынінка, — здзіўляўся Раднік.

— Хто не ведае, таму цяжка паверыць, што тут, пад намі, тысячы кубаметраў лесу, — заўважыў Васіль Лазавенка.

— Тысячы кубаметраў? — усумніўся нейкі стары з Гайнаўкі. — Невжэ тышча?

— А зямлі колькі! А шчэбеню! Цяжка і падлічыць, — паважна тлумачыў Дзяніс Гоман, начальнік станцыі, дастаючы з кішэні зашмальцаваную запісную кніжку, дзе ў яго ўсё было занатавана. Звычайна гэты чалавек хадзіў запэцканы, замаслены, а сёння выглядаў вельмі ўрачыста — у новым гарнітуры, з гальштукам, праўда, няўмела завязаным. Ён адчуваў сябе імяніннікам: будаўнік станцыі і будучы кіраўнік яе. А з лакамабілем справіцца яго сын, Цімох, якога ён за два гады навучыў гэтай найвышэйшай прафесіі — механіка і электрыка.

Гайная прышла пехатою, на чале вялікай групы дзяўчат.

Апранутая яна была, як і большасць дзяўчат, у белую вышываную кофтачку і ў сінюю спадніцу, з вышываным фартухом. І выглядала яна так значна маладзейшай, чым у звычайнай сваёй вопратцы.

Падышла і весела выгукнула:

— А ну, хлопцы, падывітэся на маіх дзяўчат. Вам такія красуні і не сніліся!

— Можна падумаць, што ты, Кацярына Васільеўна, не так дзяўчат сваіх хваліш, як самую сябе, — насмешліва прамовіў Васіль, які стаяў у гурце мужчын і якога яна спачатку не ўбачыла.