Іван Шамякін - У добры час

Маша выбегла за сад «Волі», і ў душы яе пачало расці нейкае незвычайнае захапленне, нейкая дзіўная радасць. Не першую вясну яна сустракае. На ўсё жыццё застанецца ў яе памяці вясна мінулага года. Цяжкая была вясна. Маша ўспомніла, як па гэтай вось дарозе бегла яна к Ладыніну прасіць дапамогі... І вось мінуў год, толькі адзін год, і ўсё стала іншым. Справа не ў яе асабістым шчасці, змянілася не толькі яна і яе жыццё, змяніліся палі, іх вясновы выгляд. Маша нават спачатку не магла зразумець, у чым сутнасць гэтых змен. Яна спынілася, агледзелася навокал, глянула ў неба. Як заўсёды ў такі час, у блакіт было балюча глядзець, як заўсёды, там звінелі нябачныя жаўранкі. Сінеў у далечыні лес. Паранейшаму стаяла пасярод поля, каля дарогі, старая сухаверхая бяроза, крыху далей чарнеў высокі пень. Але не было год назад вось гэтых слупоў. Паўз дарогу яны — невысокія, светлыя, з двума ніткамі дратоў. А воддаль, бліжэй да рэчкі, цераз палі, цераз лядцаўскі сасоннік, па гародах размашыста крочаць высокія чорныя слупы. Гэта — лінія высокавольтнай перадачы ад гідрастанцыі ў Дабрадзееўку. За сасоннікам на слупе віднелася постаць чалавека: манцёры «Сельэлектра» цягнулі лінію; блішчэлі на сонцы тоўстыя медныя правады.

Машу дагнаў на веласіпедзе Міхайла Прымак, ён спрытна руляваў адной рукой. Маша саступіла са сцежкі, але ён, параўняўшыся, затармазіў, саскочыў на зямлю.

— Сядай, Маша, падвязу.

— Што ты, Міхайла!

— Ты думаеш не павязу адной рукой? Дрэнна ты мяне ведаеш. Я і трактар ужо ваджу, не горш як да вайны, і матацыкл асвайваю. Хутка буду лётаць, толькі пыл слупом... Чытала ў журнале? Аповесць там была змешчана аб сапраўдным чалавеку, аб лётчыку, які без абодвух ног лётаў і немцаў біў. Уся справа ў трэніроўцы. А я чалавек упарты. Значыцца, баішся ехаць?

— Баюся.

— Дарэмна. Цяпер табе не страшна. Чакай, колькі ўжо твайму «кручку»?

(«Кручок» была вулічная мянушка Васіля Лазавенкі, на якую аднак пасля вайны ўсе забыліся).

— Тры тыдні.

— Усяго? Рана ты вышла ў поле. Каб я нарадзіў такога сына, поўгода адпачываў-бы... Не вытрымала?

Маша засмяялася.

— Не вытрымала.

Прымак папрасіў:

— Скруці, калі ласка, мне цыгарку, а то вецер...

Маша ўзяла ў яго паперу, кісет, няўмела пачала круціць, захіліўшыся ад ветру.

— Ты таксама не вытрымаў-бы, я ўпэўнена.

Цыгарка ў яе разарвалася, і махорка высыпалася на зямлю.

— Курыў-бы ты, Міхайла, папяросы.

Прымак з усмешкай паківаў галавой.

— Мой бацька быў самы скупы чалавек у вёсцы. Чула? Ды і жонка мая скупая. У яе на чарку не выпрасіш, не тое, што на папяросы.

Калі цыгарка, нарэшце, была гатова, Прымак згадзіўся з заўвагай Машы:

— Не вытрымаў-бы, ты правільна кажаш. Асабліва ў такую пару. Гадзіну цяжка ў хаце пасядзець. Ты ведаеш, як мы працуем? Бачыш? — ён паказаў на поле, на роўныя радочкі ўсходаў. — Мая брыгада ўзяла на сябе абавязацельства вырасціць у «Волі» і «Партызане» самы высокі ўраджай па раёну. Сеем толькі радковымі. Машынкі ў нас цяпер — во, — ён паказаў вялікі палец.

— Чуеш? Ва ўсіх чатырох баках свету гудзяць.

Сапраўды, паветра было напоўнена гудзеннем матораў. Недалёка за ўзгоркам на лядцаўскім полі працаваў трактар, а ззаду, за рэчкай, на балоце віднеўся другі, але яго тарахценне заглушалі іншыя машыны: вішчэла цыркулярка, пыхкаў лакамабіль.

Прымак услухаўся ў гэтыя гукі з асалодаю, як у цудоўную музыку. Неяк неўпрыкметку Маша палажыла руку на руль веласіпеда і цяпер вяла яго. Прымак ішоў з другога боку дарогі, курыў, размахваў рукой.

— Прыемна, Маша, працаваць, калі вось так усё наладжана. Брыгада абслугоўвае адзін сельсовет. Блізка, добра. Калі што якое — сабраліся, абмеркавалі. Пачне, да прыкладу, Лазавенка твой што-небудзь хітрыць-мудрыць — Ладыніну скажы, ён ураз правее яму мазгі. Але, на шчасце, усе ўзяліся за розум, як кажуць. Залатымі людзьмі пасталі. І Лескавец, і Раднік. Пра сваіх хлопцаў я і не гавару — арлы! Адзін Пеця твой чаго варты! За год назубок вывучыў камбайн і трактар. За ўсю вясну ніводнай аварыі. Па графіку працуюць, па паўтары нормы штодзень даюць, — Прымак дастаў з кішэні гадзіннік, — зойдзем? Зараз ён працуе.

— Зойдзем, безумоўна. Гэта-ж поле маёй брыгады.

— А ты думаеш так і застацца брыгадзірам?

— Думаю.

Міхайла з захапленнем паглядзеў на яе.

— Ну, ты больш упартая, чым я. Малайчына!

Зусім новы гусенічны трактар цягнуў сеялку. Сеялі ячмень. За сеялкай стаяў дзед Яўмен Лескавец. Больш за поўстагоддзе стары хадзіў па полі з сяўнёй, жменямі раскідваючы зерне, хрысціўся перад пачаткам сяўбы, прымаўляў на кожнай ніве словы, якія навучыўся яшчэ ад свайго дзеда. Т вось пад старасць ён стаў капітанам цэлага пасяўнога карабля. Ён сапраўды стаяў, як капітан, у белай кашулі. Вецярок кратаў яго сівыя валасы і бараду.