Іван Шамякін - У добры час

Каля кароўніка яе сустрэла Клаўдзя ў белым халаце, распаўнелая і непрыгожая. «Няўжо і я такая была?» — падумала Маша і, успомніўшы сына, шчасліва ўсміхнулася.

Клаўдзя абняла яе.

— Даруй, Машанька, што не зайшла праведаць. Запрацавалася зусім. Якая ты прыгожая стала! А ў мяне сёння шчаслівы дзень. «Ластаўка» двух цудоўных цёлачак падаравала. Ідзем паглядзім. Вось Гайная шкадаваць будзе, што прадала «Ластаўку». Гэта-ж проста скарб — дзве такія цёлачкі! — Клаўдзя гаварыла бесперапынна, ведучы Машу за плечы па доўгім пустым кароўніку. Гной увесь выбралі, і ад зямлі ў кароўніку было вільготна і прахладна.

— Гавораць, што твой Васіль ад радасці прывёз табе з Мінска поўны чамадан падарункаў. Праўда? Мой Мурашка не дадумаецца... скупы, як маці...

Заўсёды гаманкая і вясёлая, у гэты дзень Клаўдзя была нейкай асабліва ўзбуджанай і шчаслівай — ажно ззяла ўся.

Вышаўшы з кароўніка, яны сустрэлі Максіма.

Ён запрагаў стаенніка, каб ехаць у поле. Прывітаўшыся, перайшоў на другі бок каня, каб сцягнуць хамут, і адтуль спытаў:

— Аглядаеш, Маша? Давай, давай. Хутка ўсёй гаспадаркай будзеш кіраваць.

Машы не відаць быў яго твар, і яна не магла зразумець. сказаў ён гэта з іроніяй, з насмешкай ці сур'ёзна.

Але, каб яна нават бачыла выраз яго твару, то ўсёадно не паверыла-б, што ён гаворыць сур'ёзна. Яна з непакоем падумала, што, мабыць, у яго зноў нейкая непрыемнасць і ён, відаць, зноў лічыць, што вінавата ў гэтым яна або Васіль, інакш з якой рады яму гаварыць так...

— Што здарылася, Максім?

Ён выглянуў з-за каня, твар яго быў вясёлы і прыветлівы.

— Нічога не здарылася.

— А чаму ты гаворыш глупства?

— Ты яшчэ не прывыкла да таго, што я даўно пакінуў ужо рабіць і гаварыць глупствы? Скажы, калі ласка, Лазавенку, што экскаватар сёння канчае работу. Няхай пазвоніць, каб хутчэй забралі, а то давядзецца плаціць за лішні дзень. І няхай фарсіруе распілоўку. Нехапае дошак для насціла вадабоя.

Ён ускочыў на воз, але Маша затрымала яго.

— Трактарысты скардзяцца, што Вольга не смачна гатуе... Трэба даць другога чалавека.

— Скардзяцца, магчыма, і правільна, мне маці таксама гаварыла... Але ты ведаеш, шэф-повара ў нас няма.

— Зноў ты...

— Ну, ну!.. А каго, сапраўды, даць?

— Ведаеш што? Дазволь мне знайсці патрэбнага чалавека. Адзін з трактарыстаў мой брат, і я сама паклапачуся...

— Правільна. Калі ласка. Табе і карты ў рукі. Пачынай з маленькага...

Максім тузануў за лейцы, засвістаў нейкую незнаёмую мелодыю.

Маша доўга здзіўлена глядзела яму ўслед.

Схадзіўшы на поле, да капцоў, дзе жанчыны яе брыгады перабіралі бульбу, яна заглянула ў сваю хату, у кватэру трактарыстаў, прывяла там усё да ладу, вышаравала падлогу, памыла Пецеву кашулю. Перад тым, як пайсці ў Дабрадзееўку, забегла да Сынклеты Лукічны, да якой адчувала вялікую ўдзячнасць. Сынклета Лукічна першая з лядцаўскіх жанчын прышла яе адведаць пасля родаў, як самы блізкі, родны чалавек, і расчуліла Машу да слёз. Аднак ішла Маша ў іх новую хату, дзе яшчэ ні разу не была, з нейкім дзіўным хваляваннем, быццам нечага баючыся, і супакоілася толькі тады, калі пераступіла парог і ўбачыла Сынклету Лукічну. Тая сядзела на ляжанцы і перабірала бураковае насенне. Убачыўшы Машу, яна лёгка саскочыла на падлогу, пайшла насустрач.

— Вось добра, што зайшла, Машанька. А я ўбачыла, як ты цераз гароды бегла, сяджу і думаю: няўжо не зойдзе? Бегаеш ужо? Не ўседзела?

— Хіба можна ўседзець у такі час?

— Але лаяць цябе, відаць, няма каму. Куды глядзела Кацярына, што адпусціла цябе так?

Маша здзівілася.

— А што такое? — і спалохана агледзела сябе.

— У адным плацці...

— Горача, цётка Сыля!

Старая ласкава павяла далоняй па яе поўных тугіх грудзях.

— «Горача!» Адразу застудзіш. Вецярок вясновы, здаецца, і цёплы, а на самай справе... адразу прахопіць. Тады паносішся. Я табе цёплую кофтачку дам, мне Жэня пакінула...

— Ну, што вы, цётка Сыля! Няёмка. Зусім цёпла!

Сынклета Лукічна правяла яе ў пярэдні пакой, усадзіла на канапе каля стала.

— Ты не слухай, калі расказваюць, што раней у полі раджалі, на другі дзень на работу ішлі і — нічога быццам, здаровыя былі. Ведаю я гэта. Сама Аляксея ў полі нарадзіла... У шаснаццатым годзе гэта было. Антон на вайне быў, на мне ўся гаспадарка была... Хоць колькі той гаспадаркі было!.. Дык што ты думаеш, так гэта і прайшло? Ледзь ачуняла пасля. Ды што гаварыць! Не дарма Савецкая ўлада так клапоціцца пра нас. Самі толькі мы не ўмеем берагчы сябе...