Іван Шамякін - У добры час

Максім яшчэ больш сумеўся ад гэтага нечаканага пытання, не ведаючы, што адказаць. Але, на шчасце, Ліда не чакала адказу:

— Адным словам, усё вырашана. Бялоў, праўда, пакрычаў трохі... «А каго, кажа, вы паставіце на месца яго?» «Лескавец сам прапанаваў кандыдатуру і кандыдатуру вельмі добрую:», — адказаў бацька... Сапраўды, Максім, ты сам прапанаваў Машу? — павярнулася да яго Ліда, дапытліва заглянула ў твар.

— Але... Я ўпэўнены, што яна будзе кіраваць калгасам лепей, чым я. І выберуць яе аднагалосна!

Ліда ўсміхнулася.

— Які ты самакрытычны стаў! Супраць Машы нават і Бялоў нічога не мог сказаць, толькі буркнуў: «Не люблю я кіраваць бабамі». Дзівак-чалавек!..

Максім усё яшчэ быў у палоне шчаслівых пачуццяў і прыемнай разгубленасці і ніяк не знаходзіў патрэбных слоў.

Ліда таксама змоўкла, задуменна ўзіраючыся ў дзівосныя постаці вербаў-прысад, залітых святлом месяца.

Яны вышлі на дарогу і, павярнуўшыся назад, спыніліся. Прыгожа адгэтуль, з узгорку, выглядалі Лядцы ў тую ясную чэрвеньскую ноч! Вісеў над вёскай няпоўны месяц, а пад ім зіхацелі электраагні. Самыя яркія былі каля гідрастанцыі, у яе шырокіх вокнах, на фоне якіх добра вырысоўваліся постаці людзей. Постаці мільгалі адна за адной, як на экране. Выступленне хораў скончылася і на пляцоўцы танцавала. Залівалася баяны. Дзявочы голас спяваў вясёлыя частушкі.

... Маўчанне рабілася няёмкім, і Максім сказаў:

— Вось зараз мне стала крыху шкада, што прыдаецца пакінуць гэта, — ён паказаў рукой у бок гідрастанцыі. — Вялікія магчымасці яна адкрывае. Цяпер, ведаеш, так здаецца, што і працаваць святлей стане, усе промахі будуць відаць...

Ліда хутка глянула на яго, бліснула зубамі; каб было святлей, ён убачыў-бы ў яе вачах гарэзлівыя агеньчыкі.

— А я шкадую, што не магу паехаць разам з табой.

Пасля гэтых яе слоў ён страціў уладу над сабой, над сваімі пачуццямі. Яна не ўправілася апомніцца, як ён падхапіў яе на рукі, моцна прыціснуў да грудзей, упіўшыся ў яе вусны. На міг Ліда абхапіла рукамі яго шыю, потым адкінула галаву, уперлася рукамі ў яго грудзі, сурова загадала:

— Пусці!

Ён асцярожна паставіў яе на зямлю.

Ліда сказала сур'ёзна, але зусім не злосна:

— Ты — вар'ят, Максім. У цябе вывіхнутыя думкі... Бацька кажа, што я слаба падрыхтавана для паступлення ў аспірантуру. Ты ведаеш, які ён патрабавальны...

— Разумны чалавек твой бацька... Не ўяўляю цябе вучонай. Але хочаш, я на руках данясу цябе да Мінска?

Яна адступіла ад яго і паківала галавой.

— Не, ты сапраўды хворы, — яна жартаўліва працягнула руку да яго ільба. Ён схапіў гэтую руку, зноў прыцягнуў дзяўчыну да сябе.

Не адымаючы рукі, Ліда сказала:

— Ты, мабыць, зусім забыўся, што цябе чакаюць госці?

Максім схамянуўся: сапраўды, ён забыўся на гэта,

— Але... Пойдзем.

— Ты ўсіх запрасіў ужо? Ну, дык ідзі проста па дарозе, а я пабягу танцаваць.

— Ліда, я прашу цябе...

— Я паважаю старых, але не люблю доўга быць у іх кампаніі. Сумна.

— Выходзіць, што і я стары?

— Не, ты — юнак, — яка зноў весела засмяялася.— Да сустрэчы, Максім! Чакаю цябе заўтра.

І, махнуўшы рукой, збегла з дарогі на сцежку, шпарка пайшла насустрач агням і музыцы.

Ён хацеў быў кінуцца за ёй, але стрымаўся і толькі з захапленнем і радасцю прашаптаў:

— Да сустрэчы, — і ўдыхнуў поўныя грудзі пахучага начнога паветра.

Сапраўды, госці чакалі гаспадара, і ўсхваляваная маці сустрэла яго папрокам. У яе даўно ўжо ўсё было падрыхтавана і пастаўлена на сталы, залітыя святлом двух стосвячовых лямпачак.

У адказ на яе папрок Максім ласкава абняў маці.

— Нічога, мама. Усё добра, што канчаецца добра.

Яна здзівілася і ўзрадавалася таксама, хоць і не ведала дакладна прычыны такой незвычайнай узрушанасці сына.

Ён папрасіў у гасцей прабачэння, але так, быццам быў надзвычай задаволены, што спазніўся і прымусіў іх чакаць.

Адны Ладыніны адразу зразумелі прычыну такога настрою Лескаўца. Ірына Аркадзеўна ўздыхнула. Ігнат Андрэевіч глянуў на жонку і нахмурыў свае калматыя бровы.

... Селі за стол.

— Ну, першы тост належыць старэйшаму сярод нас, — прапанаваў Макушэнка.

— Нікалай Лявонавіч? Не, Ігнат Андрэевіч.

Ладынін падняў руку, просячы ўвагі.

— Не, таварышы. Старэйшая сярод нас Сынклета Лукічна.

Яна збянтэжылася, спрабавала адмовіцца, але калі пераканалася, што ўсе настойліва жадаюць, каб іменна яна сказала першае слова, паднялася і перайшла з краю, дзе была прымасцілася, да сярэдзіны стала, спынілася каля сына. Падняла чарку, лёгка ўздыхнула, выцерла ражком хусткі куточкі вуснаў.