Іван Шамякін - У добры час

... Як даўно гэта было! Маша ўздыхнула.

І ці было тое, ранейшае, сапраўдным каханнем? Ці не ўпершыню яно з'яўляецца толькі цяпер?

У тую ноч яны не пайшлі далёка ў поле: з кожным новым спатканнем у іх паступова знікла жаданне быць далей ад людскога цікаўнага вока.

Яны абышлі вёску і выпілі на будаўнічую пляцоўку. Работы на гідрастанцыі пасля пасяўной аднавіліся і цяпер ішлі поўным ходам.

Навакол прыемна пахла нагрэтай за дзень сасной і свежанакапанай зямлёй.

Яны селі на. бервяно, што адзінока ляжала над абрывам.

Непрыкметна Маша паклала сваю руку на яго, ласкава сціснула яго пальцы.

У рэчцы калыхаліся зоркі, быццам гулялі залатыя рыбкі; у калгасным садзе заліваўся салавей.

Нечакана Васіль моцна абняў яе за плечы.

— Вось так, Машанька.

Яна ўздрыгнула ад нечаканасці, адчула, як горача забілася сэрца, і, каб неяк супакоіцца, ціха прапанавала, не вызваляючыся з абдымкаў:

— Пройдзем, Вася.

Ён адразу згадзіўся, падняўся.

— Але... Пройдзем.

Яны вышлі на грэблю, пастаялі на мосце, абапершыся на парэнчы.

Нешта не наладжвалася ў іх добрая размова — такая, якая была папярэднія разы. І гэтая акалічнасць пачала хваляваць Машу.

З боку хвойніку пачуліся маладыя галасы.

Васіль з Машай сышлі з грэблі ўніз, дзе над самай вадой раслі вербы, сталі ў іх цені. Юныя, маладыя галасы набліжаліся.

— Алеся! — пазнаў Васіль.

Сапраўды ішлі Алеся і Павел са школы з раённага цэнтра, пасля чарговага экзамена.

— ... я не разумею цябе, ды, упэўнены, што і сама ты не разумееш сябе. Начыталася раманаў і граеш чэхаўскую гераіню, — голас хлопца быў пакрыўджаны і разгублены.

Алеся засмяялася.

— У Маскву! У Маскву, Паша!— вымавіла яна гэтыя словы прыгожа з незвычайным душэўным уздымам і зусім без тэатральнасці — натуральна і проста. — А табе перад экзаменам, паважаны Архімед, варта ведаць, што Антон Паўлавіч ніколі не пісаў раманаў.

Хлопец не здаваўся.

— У Маскву! — перадражніў ён. — Многа там такіх, як ты. Правалішся — тады паскачаш...

Алеся спынілася, і ў голасе яе пачуліся гнеўныя ноткі.

— Праходзь! Не жадаю з табой ісці пасля гэтага!

— Алеся! — голас хлопца задрыжэў, і гэта, відаць, расчуліла дзяўчыну, яна зрушыла з месца.

— Правалішся! А я тваю праціўную матэматыку і здаваць не буду. Я на літфак пайду.

— Быццам у Мінскім універсітэце няма літфака.

— Дарагі мой Архімед! Зразумей раз і назаўсёды... Алеся яшчэ нешта гаварыла, нешта адказваў ёй Павел, але разабраць было ўжо нельга.

Маша ціха і радасна засмяялася і неяк зусім нечакана, несвядома прыціснулася шчакой да Васілёвага пляча.

Ён імкліва абняў яе, прытуліў.

— У Маскву! Колькі шчаслівых надзей у яе словах!

— І ўпэўненасці... Машанька, любая!.. Васіль моцна пацалаваў яе ў вусны. Маша падняла рукі, абхапіла яго за шыю.

— Вася!..

Яны сядзелі на ўзлеску бярозавага гаю. За спіной і над галавой ледзь чутна шалясцелі лісцем маладыя бярозкі, а наперадзе — працягні руку і дастанеш — стаяла высокая і нерухомая сцяна жыта. Па небе павольна плыў няпоўны месяц, зрэдку ныраў за белаватыя воблакі і зноў з'яўляўся, задаволена і хітра ўсміхаўся, нібы гаварыў: «Ну не, ад мяне вы нідзе не схаваецеся». А ў гаі заліваліся салаўі. Не дарэмна ў вёсках гэты белы гаёк жартаўліва называлі «салаўіным». Іх тут быў цэлы ансамбль, і яны то зладжана, нібы пад палачку дырыжора, выводзілі свае трэлі, то раптам заліваліся паасобку, спаборнічаючы, паказваючы свой спрыт і сваю здольнасць і, магчыма, яшчэ нешта большае. Даўно ўжо Маша не слухала салаўінага спеву з такім захапленнем, заварожаная, аглушаная гэтай простай, знаёмай і ў той-жа час такой чароўнай мелодыяй.

Гэты спеў — нібы гімн яе каханню, яе шчасцю. Ён напаўняў яе сэрца, і здавалася, што яно расло, павялічвалася ў грудзях, ажно рабілася цяжка дыхаць ад радасці і захаплення. Яна баялася ўздыхнуць, паварушыцца: галава Васіля ляжала ў яе на каленях. Яна ведала, што ён не спіць, але ў яго заплюшчаны вочы, ён, відаць, таксама заварожаны салаўіным спевам і тымі пачуццямі, што напоўнілі іх сэрцы.

Пры святле месяца яна выразна бачыць рысы яго твару. Якія яны дарагія цяпер для яе, гэтыя рысы! Якія прывабныя, разумныя зморшчынкі ў яго на ілбе! Вось яно сапраўднае каханне — магутнае пачуццё, якому няма перашкод, якое ўсё перамагае на сваім шляху. Такога пачуцця яшчэ не было ў яе. А што было?

Сапраўды, што было на працягу шасці год? Але цяпер ужо ўсёадно. Цяпер ужо яе нічога не хвалюе і не бянтэжыць, нават тое, што скажуць людзі, жанчыны, якія так сурова асуджалі Максіма. Ды, урэшце, што яны могуць сказаць? Яна знайшла сваё шчасце... Не, шчасце знайшло яе...