Іван Шамякін - У добры час

Няшчадна пякло сонца. Сасоннік, на ўскрайку якога адбываўся сход, дыхаў гарачым смольным водырам. Калгаснікі сядзелі, ляжалі ніцма, на баку, абапёршыся на локці, у рэдкім цені маладых сасонак. Запыленыя з ног да выгараўшых валасоў баранавальшчыкі — усе маладыя хлопцы — былі падобны да шахцёраў, якія здабывалі нейкі незвычайны па колеру вугаль. Вочы ў хлопцаў гарэлі вясёлымі агеньчыкамі і зыркалі па баках, шукаючы каго-б штурхнуць, з каго-б пажартаваць. Аднак гэта не перашкаджала ім уважліва слухаць. Прысутнасць сакратара райкома стрымлівала іх. Больш спакойна і паважна сядзелі мужчыны — аратыя і сейбіты. Запылены яны былі не так бязлітасна, у многіх на галавах былі палінялыя вайсковыя фуражкі. Зусім ціха, сціпла, у баку ад хлопцаў, сядзелі дзяўчаты. Жанчын было мала, быў палудзень, і яны пайшлі дахаты, каб накарміць дзяцей, падаіць кароў. Дзяўчаты сядзелі гуртам, прытуліўшыся адна да адной, закрыўшы падоламі сукенак запыленыя ногі.

Але толькі з першага позірку здавалася, што яны спакойныя. А калі паназіраць за іх вачыма, можна было ўбачыць, што пад доўгімі сарамліва апушчанымі вейкамі свяціліся такія-ж гарэзлівыя агеньчыкі, як і ў хлопцаў.

У сасонніку фыркалі коні. Яны схаваліся ад спякоты і, нібы па камандзе, махалі галовамі. Толькі асобныя, найбольш прагныя да ежы, хадзілі па полі і скублі траву. На дарозе стаялі фурманкі, ляжалі перакуленыя ўгару зубцамі бароны, адлюстроўвалі вясёлых зайчыкаў адшліфаваныя зямлёй лемяхі плугоў.

Людзі расселіся неяк так, што прамоўцам Трэба было стаяць на сонцапёку. Васіль Лазавенка пажартаваў з гэтай прычыны:

— Не, сёння аматары доўгіх прамоў не змогуць злоўжываць цярпеннем. Часцей-бы іх на такую трыбуну выстаўляць.

Аднак сход зацягваўся. Гаварылі не падоўгу, але жадаючых выступіць было нямала.

Цёпла, пранікнёна гаварыў Лазавенка аб умацаванні дружбы паміж калгасамі, аб тым, каб, зліўшы намаганні, зрабіць абодва калгасы-суседзі перадавымі.

— Калгасы нашы невялікія, і кожны паасобку ніколі не змог-бы ажыццявіць, напрыклад, будаўніцтва гідрастанцыі. А агульнымі сіламі мы пабудуем яе! Ёсць не мала мерапрыемстваў, звязаных з электрыфікацыяй і механізацыяй гаспадарак, з уздымам ураджайнасці, якія можна зрабіць толькі разам. Напрыклад, асушка Голага балота...

Гэта была яго новая прапанова, ён падрабязна расказаў, як лепей арганізаваць гэтую справу, якія патрабуюцца сродкі — у яго ўсё ўжо было дакладна падлічана — і якія выгоды атрымаюць калгасы пасля меліярацыі. Слухалі яго ўважліва. Максім, які быў упэўнены, што Лазавенка будзе гаварыць галоўным чынам пра гідрастанцыю, папракаць за зрыў работы на будаўніцтве, здзівіўся, Васіль, наадварот, выказаў упэўненасць, што станцыя будзе збудавана ў тэрмін.

Самую кароткую прамову сказаў Міхей Вячэра.

— Дарагія таварышы калгаснікі калгаса «Партызан», дазвольце вам пажадаць, каб вы надалей увесь час працавалі так, як вы працавалі гэтыя тры дні.

— Лепш будзем працаваць! — выгукнуў аднекуль з сасонніку малады голас. — Не пад'язджай, стары хітрун!

— Мы вас яшчэ на буксір возьмем!

— Яшчэ вам дапамагаць прыедзем!

Вячэра пакланіўся.

— Калі ласка. Сустрэнем з дарагой душой.

Доўга гаварыў Шаройка, але яго не перапынялі — слухалі моўчкі, здавалася нават уважліва.

Шаройка моцна пацеў і раз-по-разу выціраў твар вялікай бруднай хусткай. Адзін з хлопцаў, Лёша Прымак, старэйшы сын брыгадзіра трактарнай брыгады, падняўся і паднёс да Шаройкі вялікую дубовую біклагу, у якой змяшчалася не менш вядра вады.

— Калі ласка, таварыш прамоўца, вадзічкі, — не маргнуўшы вокам, сур'ёзна прапанаваў Лёша.

Шаройка разгубіўся. На нейкі момант усталявалася цішыня, а потым грымнуў такі выбух смеху, што з нерухомых сасонак паляцелі ігліцы і спалохана захраплі бліжэйшыя коні.

Недзе далёка за сасоннікам глуха загрымела.

— Гром!— радасна выгукнуў нехта з хлопцаў.

Прыслухаліся.

— У вушах у вас гром! На станцыі грукоча нешта.

Але ў наступную мінуту ўсе зразумелі, што сапраўды грыміць гром. Некалькі чалавек шпарка пабеглі ў поле, далей ад сасонніку, каб паглядзець, што робіцца на даляглядзе.

— Хмара! — пачуліся іх радасныя галасы.

Калгаснікі захваляваліся.

— Цішэй, таварышы! — прасіў Лескавец. — Давайце скончым наш сход. Слова мае таварыш Ладынін.

— Я коратка, таварышы.

— Чаму коратка? Гаварыце даўжэй, Ігнат Андрэевіч. Хіба мы дажджу баімся? Чакаем!

Неўзабаве хмара паказалася і з другога боку, над далёкім лесам, што сінеў гам, куды адыходзіла шырокая пойма рэчкі.