Іван Шамякін - Ахвяры

Ленін садзіцца за стол, моўчкі піша, хутка піша — думка выкрышталізавалася.

Зноў гучыць ленінская думка:

«І падтрымліваць урад Керанскага мы нават цяпер не павінны. Гэта беспрынцыповасць... Мы будзем ваяваць, мы ваюем з Карнілавым, як і войскі Керанскага, але мы не падтрымліваем Керанскага, а выкрываем яго слабасць. Гэта розніца. Гэта розніца даволі тонкая, але архіістотная і забываць аб ёй нельга».

Ленін (разважае). У чым жа змяненне нашай тактыкі пасля паўстання Карнілава? У тым, што мы відазмяняем форму нашай барацьбы з Керанскім...

Задумваецца, як бы пражэктарам высвятляе аснову новай тактыкі.

Але, толькі так! Ні на ёту не аслабляючы варожасці да яго, не адмаўляючыся ад задачы звяржэння Керанскага, мы ўлічваем момант і звяргаць зараз Керанскага не станем. Мы інакш паставім задачу барацьбы з ім: растлумачым народу, які змагаецца з Карнілавым, слабасць і хістанні Керанскага. Гэта мы рабілі і раней. Але цяпер гэта стала галоўным. Цяпер галоўным стала ўзмацненне агітацыі за частковыя — будзем іх называць так, у двукоссі,— «частковыя патрабаванні» да Керанскага: арыштуй Мілюкова, карнілаўцаў, узброй піцерскіх рабочых, пакліч кранштацкія, гельсінгфорскія войскі ў Піцер, арыштуй Радзянку, узаконь перадачу памешчыцкіх зямель сялянам, увядзі рабочы кантроль. Але гэта патрабаванні не столькі да Керанскага. Гэта патрабаванне да рабочых, салдат, сялян, узнятых барацьбой з Карнілавым. Весці іх далей, заахвочваць збіваць генералаў і афіцэраў, што пайшлі за Карнілавым, настойваць, каб салдаты, сяляне патрабавалі зараз жа перадачы зямлі. Наводзіць на думку аб неабходнасці арышту Радзянкі і Мілюкова, разгону Дзяржаўнай думы... Напісаць таварышам, каб не думалі, што мы далей адышлі ад задачы заваявання ўлады пралетарыятам. (Запі свае.)

Гучыць думка:

«Не. Мы надзвычай наблізіліся да яе, але не прама, а збоку. І агітаваць трэба зараз не столькі прама супраць Керанскага, колькі ўскосна, супраць яго ж, але ўскосна, іменна: патрабуючы актыўнай і актыўнейшай, ісцінна рэвалюцыйнай вайны з Карнілавым. Развіццё гэтай вайны адно толькі можа нас прывесці да ўлады, і гаварыць у агітацыі аб гэтым менш трэба... »

Ленін (разважае, голас натуральны). Вось так тонка, дыялектычна супярэчліва: і агітаваць і маўчаць. Умела растлумачыць гэта агітатарам. Не ў друку. Ні ў якім разе не ў друку! У пісьмах — да рэўкомаў. На каленях агітатараў. Такая агітацыя — майстэрства, роўнае майстэрству паўстання. Мы не пабаімся змены нашай тактыкі са зменай падзей. Але сёння — толькі так! Цяпер час справы, вайну супраць Карнілава трэба весці рэвалюцыйна, уцягваючы масы, запальваючы іх. А Керанскі баіцца мас, баіцца народа.

Мінула колькі дзён. Да Леніна прыходзіць Густаў Ровіа — малады прыгожы фін з мяккімі жаночымі рысамі твару. Ён уваходзіць без стуку — так дамоўлена. Ленін адрываецца ад працы, імкліва паднімаецца насустрач.

Ленін (радасна). Густаў Сямёнавіч! Добры вечар! Добры вечар! (Нецярпліва.) Газеты?

Ровіа (збянтэжана). Я не сустрэў петраградскі поезд.

Ленін (расчаравана). Таварыш Ровіа!

Ровіа. Поезд спазніўся. Што зробіш. У такі час паязды спазняюцца нават у Фінляндыі. Газеты прынясе Ахмала.

Ленін. Вы добры паліцмайстар, але слабы канспіратар.

Ровіа (смяецца). Я праходжу навуку ў вас.

Ленін. Нельга Ахмала ператвараць у гарадскога паштальёна. Страта такога чалавека, як таварыш Кэсі, для нас была б катастрофай. Лепшага сувязнога, як начальнік паштовага вагона, знайсці немагчыма. Скажыце... многа ў горадзе шпіёнаў Керанскага?

Ровіа. О, каб я мог іх палічыць!

Ленін. Аднак арыштаваць вы іх не можаце.

Ровіа. На жаль, не магу. Фінляндыя ўсё яшчэ княства імперыі Расійскай... Прабачце, рэспублікі...

Ленін. Вы ў мяне просіце прабачэння за рэспубліку Керанскага, якая ў адносінах малых народаў, па сутнасці, прадаўжае палітыку царызму? Фінляндыя павінна атрымаць самастойнасць!

Ровіа. Гэта адбудзецца тады, калі прэм'ерам стане таварыш Іваноў, Канстанцін Пятровіч.

Ленін (пасміхаецца). Вы вясёлы чалавек, Ровіа. Але шпіёнаў Керанскага ўсё ж выяўляйце. Гэта патрэбна не толькі для бяспекі таварыша Іванова, але і для вашай барацьбы за незалежнасць. Гэта злейшыя ворагі фінскіх сацыял-дэмакратаў. Яны не проста будуць вынюхваць бальшавікоў, яны будуць цягнуць вас у эсэраўска-меншавіцкае балота. Агенты Керанскага больш небяспечныя, чым агенты царскай ахранкі. Тыя знішчалі рэвалюцыянераў фізічна. Гэтыя ўпырскваюць атруту згодніцтва з буржуазіяй...