Генрых Далідовіч - Міланькі

— Ды і ўдзвюх не зусім ёмка танцаваць...

— Дык хоць засмаліш за кампанію? — усміхнулася Таццяна Сяргееўна, узяла з канапы сваю сумку і дастала цыгарэты.— Ніхто ж не ўбачыць. А я нікому не скажу...

— Ды я не баюся. Я... не люблю гэта,— прызналася Лілія Іосіфаўна, зноў засаромелася за сябе: Таццяна Сяргееўна зноў паглядзела на яе з іроніяй.

Таццяна Сяргееўна падышла да парога, пусціла дым з рота і заадно пазірала на тэлевізар — на навагодні «Аганёк».

— Ты вось у нас вельмі разумная, кемная, сур'ёзная, не такая, як я, матылёк... — ужо, калі бралася на ранне, разгаварылася расчырванелая Таццяна Сяргееўна. Яна сядзела, падабраўшы пад сябе ногі, у кутку канапы, амаль ужо не пазірала на тэлевізар,— дык скажы вось мне, мітуслівай, непастаяннай, як мяне лічаць, што такое шчасце? Сапраўднае шчасце?

— Адкуль я ведаю? — паціснула плячыма Лілія Іосіфаўна. Яна сядзела непадалёку, у другім кутку канапы. Хацела ўжо, прывыкшы рана лажыцца, спаць.— Часта ўсе напраўду гавораць, што я разумная, сур'ёзная, але... нешчаслівая... Дык я ўжо і сама прывыкла: я нешчаслівая. Няма ў мяне шчасця, хоць я і хачу яго...

— Паглядзіш вось на нашых — і не зразумееш: якое ж яно, шчасце?!. — сказала Таццяна Сяргееўна.— Старэйшыя, Іван Сямёнавіч, Вяртун, калі запытаеш у іх пра гэта, толькі ўсміхаюцца, махаюць рукамі: дзе яно, тое шчасце! А яны ж пражылі ўжо нямала... Нашы вось равеснікі... Мая Сцяпанаўна ў добры дом замуж выйшла, як сыр у масле плавае, але нечага ёй не хапае, кажа: яшчэ няма ў яе шчасця... Сліж таксама жыве ў дастатку, але нечага ўецца, нешта шукае, ліпне да спакус усякіх, кажа: яшчэ не зусім шчаслівы... Васільцы дружна жывуць, радуюцца, што ёсць сын, але туляцца на чужой кватэры, усё валакуць на сваіх плячах, без кропелькі чужой дапамогі — дык гэтаксама мараць пра шчасце... Ты думаеш пра шчасце, я думаю... Без надзеі на шчасце няможна жыць... Але дзе яно, тое шчасце, якое?

— Бог яго ведае... — паціснула плячыма Лілія Іосіфаўна.— Каб ведала, дык выйшла б яму насустрач...

— Жывеш вось тут і часта думаеш: ты нешчаслівая таму, што марнееш тут, у гэтых далёкіх Міланьках... Што мы тут бачым? Урокі, урокі, урокі... Школа, дом, печ, тэлевізар, раз у тыдзень танцы ў няўтульным клубе... Ну, калі-нікалі паездкі на адкрытыя ўрокі ў іншыя школы, раз у паўгода — на семінар у горад... Канікулы яшчэ нашы...— Таццяна Сяргееўна на хвіліну замаўчала, як задумалася, а потым зноў загаварыла: — Але вось яшчэ дзіва. Можна вырвацца з гэтых Міланек. У вялікую вёску ці ў які горад. Думаеш: многа зменіцца? Усё роўна будзе ўсюды мучыць цябе, як жыць, як паводзіцца, чаго хацець? Выходзіць замуж, прывязацца да кухні, да ваннай, да дзяцей? Ці не выходзіць замуж, жыць толькі для сябе?

— Ну, замуж выходзяць дзяўчаты не толькі тады, калі хочуць, але і калі іх бяруць...

— Ну, уявім: цябе ўзялі...

— Я пайшла б,— адказала Лілія Іосіфаўна.— І не баялася б кухні ды ваннай, тым болей — дзяцей... Наадварот, я вельмі люблю маленькіх дзетак...

— Бо ты, вясковая, думаеш так, як думала і твая бабка, твая маці: жанчына — гэта маці, гаспадыня... — без насмешкі, а сур'ёзна прамовіла Таццяна Сяргееўна.— Так думаюць нашы Ірына Васільеўна, Ларыса Іванаўна... А я так не хачу, не цягнуся я да такога жыцця... Мне трэба нешта другое... Страсці, перажыванні, нейкае вірлівае жыццё... Паездкі, тэатры, рэстараны, сустрэчы з вялікімі і разумнымі людзьмі і... не настаўніцкая работа. А нешта іншае. Можа, быць кінаактрысаю, спявачкаю... Словам, мне трэба зусім не такое зямное, як мы тут усе жывём...

— Калі будзеш адна, дык пра ўсё гэта яшчэ можна спадзявацца...

— Я не хачу быць адна. Адна я не магу.

— А мне здаецца, што можна жыць і адной... — прамовіла Лілія Іосіфаўна,— І цікава жыць. Потым, пад гадоў сорак, можна... мець дзіця, гадаваць яго...

— Не,— усміхнулася Таццяна Сяргееўна,— Адной быць нельга. Трэба быць толькі з людзьмі. Хоць мне часта і з людзьмі бывае сумна, тады я цягнуся да адзіноты...

— Я не разумею цябе...

— Гэта мая бяда: я пачала шмат думаць... — адказала Таццяна Сяргееўна.— І мне пацяжэла. Раней я жыла лягчэй. Але ідуць гады, і, відаць, прыходзіць одум, розум. Хочаш таго ці не хочаш. А ён, той розум, найчасцей прыходзіць тады, калі табе цяжка... А мне цяпер нялёгка, Лілечка. І нават не таму... Але скажу... І не таму, што я зацяжарыла, і ўрачы на гэты раз не бяруцца мне памагчы...

— Як так? — жахнулася Лілія Іосіфаўна: па-жаночаму разумела ўсё: незамужняя, маладая, можа быць з дзіцём... А наперадзе яшчэ цэлае жыццё...

— Вось так,— самотна адказала Таццяна Сяргееўна,— Была нядаўна даволі выпадковая сустрэча... І ён, той культурны Лёня, аказаўся вось такі... Толькі пра сябе думаў...