Генрых Далідовіч - Маладыя гады

На дварэ пакрапваў дождж, абмываў зялёна-жоўтае лісце, вільготніў шэры, з зялёным мохам плот. Моклі рыжаватыя цыбукі кветак, згіналіся, звісаючыся ўжо адцвілымі i амаль апалымі кветкамі. Было нізкае шэрае неба, прыцемненасць, што ўсёю душою адчувалася: ужо восень.

«Недзе там, у горадзе, выступае загадчык райана, — думала Антаніна.— Некага хваліць, некага ганіць, на некага намякае. Тыя, каго хваляць, радуюцца, іншыя засмучаюцца... Знаёмыя сустракаюцца са знаёмымі, расказваюць, дзе былі, што бачылі за лета. I, можа, ніхто i не здагадваецца, што няма мяне... Хіба, можа, толькі адзін чалавек з бояззю прыглядаўся: там я ці не? Як уцякла я тады, дык больш i вачэй не паказаў. I добра. Усё... Усё скончана, больш так не будзе... I тое будзе навек як непрыемны напамінак, дакор...»

У горад Антаніна выбралася ўжо на пачатку верасня, калі пачалася вучоба ў школе.

Паехала тое-сёе купіць. Віктару, Сяргейку. Справіла пакупкі i сабралася ісці да аўтастанцыі.

Яшчэ да аўтобуса было з гадзіну, i яна, каб не сумаваць на аўтастанцыі, зайшла па дарозе ў гарадскі парк — вялікі сасновы лес. Знайшла ў зацішным месцы, ля густога бэзавага куста, лаўку, прысела, паставіла ля сябе поўную цяжкую сумку, з задавальненнем выцягнула натруджаныя ногі — чамусьці вельмі стамлялася ў горадзе. У вёсцы магла i цэлы дзень выстаяць на нагах.

Спачатку заплюшчыла вочы, адкінула на спінку лаўкі галаву i адпачывала, чуючы, як недзе далёка, як авадні, гудуць аўтобусы, рэзка вурчыць трактар i нешта раз за разам моцна, аж тут дрыжыць, бухае па зямлі, як тут ціха шумяць верхавіны сосен. Пасля села прама, пазірала паблізу на стаптаную палеглую траву, на свае, здаецца, пахудзелыя ногі.

«Ды я i сама палягчэла. Надзя прыходзіла на днях у адведкі, дык галавою ківала: ах, як ты, Тося, раптоўна змянілася!»

Яна дастала з сумкі люстэрка i паглядзелася: i праўда, поўненькія раней шчокі апалі, завастрыўся нос, a ў вачах...

«Што ў вачах!.. Вось што на сэрцы!..»

Павеяў ветрык — хваёвы парк загайдаўся, зашумеў. Зашумеў з самотаю ды з трывогаю, як па страчаным цяпле ды святле.

Паблізу, на шырокай сцежцы-прагаліне, стаяла сіняя скрынка на невысокіх колах, ля скрынкі спіною сюды стаяла пажылая кабета ў белым халаце, згінаючы ад стомы ў каленях то адну, то другую нагу — цярпліва чакала пакупнікоў марожанага.

Антаніна думала ўжо ўстаць, прайсці гэты невялікі прагалак — ад лаўкі да скрынкі, — купіць i пасмактаць марожанае, як убачыла, што на сцяжыне паявіўся мужчына — ішоў вельмі ж па-знаёмаму, высока трымаючы галаву, аднак пазіраючы не ўдалечыню, а амаль сабе пад ногі.

«Міхаіл Іванавіч!— затрапяталася сэрца.— Блізка дом, ля самага парку — выйшаў прагуляцца...»

Міхаіл Іванавіч — у знаёмым сінім касцюме, у белым плашчы, што зноў пачалі сёлета ўваходзіць у моду, — падышоў да прадаўшчыцы, пажартаваў, купіў марожанае, адышоўся i разгарнуў паперу, лізнуў. I прыпыніўся.

«Значыць, некага чакае... Каго ж?»

Яна засталася, сядзела i глядзела. Ля Міхаіла Іванавіча праходзілі калі-нікалі людзі. На старых ды на дзяцей ён не пазіраў, а вось кожную маладую дзяўчыну доўга праводзіў позіркам. Ёй аж было непрыемна. Некалі ж ён так i на яе пазіраў!

Міхаіл Іванавіч яшчэ раз за разам пазіраў на гадзіннік, на недалёкую вуліцу, кудою праходзілі i прыпыняліся непадалёку аўтобусы.

«Чакае-такі некага...»

Нечакана ён зірнуў на вуліцу, здаецца, захваляваўся. Думаў павярнуцца i пайсці туды, адкуль прыйшоў, але чамусьці затрымаўся. Зірнула туды i Антаніна: ад вуліцы ішла... яе былая аднакурсніца Вольга Аляксандраўна.

«Вось яно што! Вось хітрая: на семінары ж пакеплівала з яго, высмейвала... А на самай справе... Але ён... Праўду такі гаварыла яго суседка: такі ён i ёсць...»

Вольга Аляксандраўна была ў жоўтым касцюмчыку i белых туфлях, несла ў руцэ белую сумачку. Сёння была вельмі прыгожая.

Падыходзіла да яго паволі. Але дзіва: на яе твары была не радасная, шчаслівая, а нейкая вельмі ж грэблівая ўсмешка.

— Спатканне? — ухмыльнулася яна, i вецер даволі чуйна данёс сюды яе слова, што было сказана з іроніяй.

Міхаіл Іванавіч спакойна ўсміхаўся, пазіраў (здаецца, не пазіраў, a абдымаў яе позіркам), i вочы яго звузіліся, па-знаёмаму вільготна заблішчалі.

— Добры дзень, Оля! — з лагодаю сказаў ён.— Як даўно я цябе бачыў! Як ты пахарашэла!

— А ты думаў, што без цябе жыць не буду? Не вытрымаю, ведаючы, што ты падмануў, насмяяўся...

«Вось яно што! — Антаніне стала аж горача.— Вось чаму яна так гаварыла тады пра яго, амаль перасцерагала мяне... Дурная я тады была, нічога не зразумела. Пра зусім другое падумала...»