Адам Мальдзіс - Астравеччына, край дарагі…

— Затое чысцей. У сваіх я ледзь не кужны дзень у ванне мылася. І ў магазіне што захацеў, то і купіў.

— Так ужо і купіш! Чаму ж яны за моднымі трантамі ў вёску едуць?

— Бо ў нас яшчэ такіх не купляюць. Гэта ж грэх глядзець, ідзеш па Вільні, глядзіш ззаду і не пазнаеш, хто ідзе, хлопец ці дзеўка. Валасы доўгія, порткі шырокія, торбы вялікія, падэшвы тоўстыя. А ўсё каб на іх глядзелі.

— Толькі па цыцкастоі і адружніш.

— Дзе там, мая рыбачка, цяпер і яго не носяць.

— Нядоўга гэта будзе. Як кароста: высыпіцца і зноў знікне. У тым і краса дзеўкі, што яна на хлопца не падобна! Папомніце маё слова: скора старая мода вернецца!

— Ужо варочаецца! Доўгія спадніцы носяць!

— Во гэта мне па нутры, а то паабгалялі лыткі.

— Налі нам, кума, з той блішчастай бутэлькі. Такога не каштавала ішчэ.

— Вот ты казаў, сват, што раней васэля не такое васолае было. Яно праўда. Але цяпер яно не такое цікавае. Прасцей стала, ці што. Калісьці трэба было ведаць, калі якую песню спяваць. На дзяжу саджалі.

— І ты сядала?

— Я-то ўжо не.

— А я сядада. На вывернуты кажух.

— Ну і што, дзяжа праўду паказала?

— А гэта мне ўжо ведаць!

— Цяпер яно лягчэй маладым. Самі пазнаёмяцца, палюбяцца, як Салюня са Сцёпкай, і бяды бацькам няма. А калісьці трэба было роўную не па сэрцу, а па маёнтку падбіраць. Каб пасаг добры, каб шнюр які можна было да свайго датачыць. У сваёй вёсцы не падбярэш, так за свет людскі прыходзілася сватоў слаць.

— Затое болей слухаліся бацькоў. Чуць што: праганю з хаты, зямлі не дам! Яно-то дрэнна, што зямля такую сілу над людзьмі мела. Але чым гэту сілу цяпер замяніць?

— На добрага то і слова хваціць. А як уродзіцца які.

— Не скажы, рыбачка, усё ад бацькоў залежыць.

— Колькі тых дзяцей цяпер. Адно ці двое. Чым людзі разумней становяцца, тым меней дзяцей.

— Калісьці я раджала, колькі магла, а тэраз — колькі хочуць.

— Шмат залежыць, хто ўласць у хаце возьме. Бывала яно, усе грошы ў гаспадара, а цяпер бабы заграблі касу.

— Ад цябе заграбеш. Прап’еш усё і абліжашся.

— Не за свае п’ю, успакойся!

— Тваё здароўе, Салюня, усе мы за тваімі сталамі ў «Ёлачцы» гадаваліся!

— Ты не падмеціла, кума, якой нагой Салюня парог пераступала? Правай ці левай?

— Усё роўна якой. Хай будуць шчаслівыя. Нешта водка горкая, каб яе халерыя, стала. Пара зноў падсаладзіць!

— Го-о-рка!

— Давай і мы з табой, свацютка, буську зробім!

— Іш чаго, стары корч, захацеў! Па табе ўжо магільнік плача.

— Гы-гы-гы, стары конь…

— А недзе ў славакаў маладыя, глядзела я па цілівізару, кусок цукру папалам дзеляць, каб салодка ўсё жыццё было.

— Ну і пышнае васэля Козічы справілі. Вы не ведаеце, колькі грошай пайшло?

— А табе што да таго? Сваіх пайшло, не тваіх. Запрасілі, то і сядзі.

— Маладым болей у памяці застанецца.

— Нешта Рынкевіча няма. Абяцаўся хоць вечарам пад’ехаць, калі дараваць маладых будуць. Ужо ж скора.

— То ў вас, свацютка, каравай вечарам дзеляць?

— Які там каравай. У нас каравай не прынята. Дораць так.

— Пасуньцеся, сваткі, вылезці трэба.

За сталом застаюцца толькі Саламея і Сцяпан, першыя дружкі. У куце займаюць месца вясковыя спявачкі. Жаласліва і працяжна, у адзін голас, пачынаюць даравальную:

Потым замест «матачкі» і «сваточкаў» ідуць «цёценька», «дзядзечка», «залоўка», «мільянер». На стале вырастае стос кап, сурвэт, гадзіннікаў, лялек і іншых патрэбных і непатрэбных рэчаў. Многія дораць грашыма — хай будзе маладым на першыя крокі. Урэшце свацці звязваюць падарункі ў посцілку. Спявачак саджаюць за стол і частуюць.

— У каго свярбяць ногі, хай ідзе на танцы! — заклікае сват.

Танцуюць у нанятай хаце ў другім канцы вёскі. Клуба ў Ліпнішках няма. А хто багацей жыве, у каго мэбля паліраваная ды падлога маляваная, той не хоча пусціць. Таму музыкі перавандравалі ў самую неахайную ў вёсцы хату, дзе маладзіца толькі па суседках лётае.

— Не можа ваш старшыня раскашэліцца і збудаваць якую брыгадную хату, — гавораць, прахалоджваючыся пасля агністай полькі, вільнюскія госці.

— Да хрэсьбін, можа, і збудуе, — жартам адказваюць мясцовыя. Тут ім, відаць, крыху і сорамна за Ліпнішкі.

— А што, не агледзішся, як Бранюк дзедам стане.