Анатоль Бароўскі - Пякельны рай

— Такая, цётачка, праўда, як і тое, што вы ў радзілку едзеце. А дачка вашая, Ядзя, вам двух унукаў падаравала. А вы, канечне ж, чакалі ўнучку. І імя нават прыдумалі ёй — Зойка. Як яшчэ і праўда тое, што вы пасварыліся з вадзіцелем у вёсцы, што ён позна прыехаў...

Гаварыў я, але не свае думкі. То так падказвала Яніна — прыкусіла губу і стрымлівала ўжо сябе, каб не рассмяяцца. Яна пацяшалася не над цёткай Анэляй, а нада мною — я яшчэ ніводнага разу не гаварыў яе вуснамі.

І я ёй паказаў кулак.

Жанчына шырака раскрыла вочы, ашаломленая і здзіўленая, азірнулася на пасажыраў, як бы чакала ад іх якой падтрымкі ці абвяржэння, выдыхнула, не паверыўшы:

— А ты адкуль, добры чалавек, ведаеш пра ўсё?

— Сарока-белабока на хвасце прынесла, — адказаў весела, нахіліўшыся да жанчыны, шэптам дадаў: — І яшчэ сарока сказала, цётачка Анэля, каб тыя пяць тысяч, што вы схавалі пад ліфчык, не аддавалі зяцю ў рукі — адразу прап'е...

Жанчына зусім зніякавела, паспрабавала нават адсунуцца. Я пачуў яе недавер і страх: «Што ж за насланнё такое на мяне? Адкуль ён дазнаўся пра ўсё? Няўжо падгледзеў, як грошы хавала? Ніхто ж, здаецца, і не бачыў, нават Рыгор... А пра ўнукаў як дазнаўся, мяне ж першы раз бачыць... Авойечкі, што ж мне рабіць?..»

— Што рабіць? — перапытваю я ўголас і гляджу на цётку. — Анічога не рабіць. Не бойцеся, зла я вам не зраблю, — супакойваю ўжо жанчыну і толькі цяпер заўважаю сябе на першым сядзенні — таго, хто выйшаў з мяне, пайшоў ад мяне, што ператварыўся ў бетонную статую, а потым жа і ажыў, — толькі меней распускайце язык. Шмат пакут вы з-за яго перанеслі, ці не так?.. І думкі чорныя выкіньце з галавы. Што вы пра людзей будзеце думаць, тое і яны пра вас...

Цётка Анэля пракаўтнула сліну і сцялася, схіліўшы на грудзі галаву, хуценька загаварыла пра сябе: «Маўчу, маўчу, добры чалавеча! Зла табе таксама не жадаю — едзь сваёй дарогай, і паненцы тваёй шчасцейка... Дзякуй, што навучыў, бо я баба дурная і бесталковая. Прабачай мне, Божачка, і ты, добры чалавек!»

— Прабачаю, цётка Анэля!

Ён — я, значыць, называць яго трэба — Ён-я! Не, не так, непрыгожа гучыць. А мо — Яён? Так дык яно і лепей.

Яён пра нешта засяроджана гаварыў з вадзіцелем, на мяне не звяртаў ніякай увагі, як нічога нас і не звязвала — ні да гэтага, ні цяпер.

Яніна драмала на маім плячы, адпачывала. Я адчуваў дотык цёплага і даверлівага цела.

За акном ужо добра змерклася.

Мне шкада было будзіць маю спадарожніцу — моцна спала. Думак яе не чуў — роўна білася жылка на руцэ, якую трымаў у сваёй.

Яён сядзеў, адвярнуўшыся да акна. Мо назіраў за мною, гледзячы ў чорную шыбіну — як у люстэрка. Вадзіцель, пад'ехаўшы да гарадской аўтобуснай станцыі, голасна абвясціў:

— Спадары палешукі! Мы прыехалі. Не пакідайце ў салоне свае рэчы.

«Божа! — пачуліся сігналы ад Яніны. — Як я кахаю цябе, Антон! І толькі дзеля цябе я пайшла на ўсё...»

«Ведаю, Янінка, і веру табе да кожнага слова. Ты — мая адзіная і назаўсёды...»

«Дзякую, любы! А на Яёна не звяртай увагі. Пакуль што не чапай яго. Ён яшчэ і сам не разумее, што адбылося з ім, як і не ведае, кім быў да гэтага. У яго няма яшчэ ні думак, ні жаданняў. І ён не ведае нават, куды едзе... Пакінь яго ў спакоі. Прыйдзе яшчэ час зблізіцца з ім, расказаць адзін аднаму пра ўсё...»

«Добра. Прачынайся...»

Мы першыя ступілі на мокры асфальт.

Я падаў ёй руку. Думкі яе былі роўныя і ўпэўненыя, як і хада.

«Але ж дзе мы сёння будзем начаваць? Мне здаецца, што мы прыехалі ў нейкі незнаёмы горад, у якім ні знаёмых, ні сяброў...»

«Ты зноў забыўся пра ўсё...»

— Прабач, Яніна!

2...

— Вось тут мы і будзем начаваць. І не толькі начаваць, а і жыць, — падышла Яніна да тэлефоннай будкі, прачыніла шкляныя дзверцы, пераступіла парог.

— Тут? — не выказваю здзіўлення, разумеючы яе жарт — хоча пазваніць знаёмым і папрасіцца на ноч.

— Заходзь, — запрашае ўсмешліва.

Зайшоў следам і я, прычыніўшы за сабою дзверцы. У вачах гарэзлівасць і загадкавасць.

— Абдымі мяне, Антон, — шэпча жанчына і туліцца да мяне, — і зажмур вочы, уяві, што мы з табою ўзляцім вышэй зорак. Зажмурыў?

— Як прасіла.

Яна абняла мне галаву і дакранулася вуснамі да маіх губ. Ад дотыку хмельна закружылася галава. І кружылася яна некалькі секунд — колькі і не адрывалася ад мяне Яніна.

— А цяпер пайшлі.

— Куды?

— Які нездагадлівы. Сам жа пытаўся, дзе начаваць будзем.

— Але ж ты хацела некаму пазваніць.

Яніна шчыра засмяялася, адкрываючы дзверцы.

— А я і пазваніла.