Мікола Цэлеш - Хмары над Бацькаўшчынай

Будзёнаўка. Чырвонаармейскі суконны шлем. Кідае на брудны ложак сваю будзёнаўку... Дзікі вецер.

Бу́дзік.Будзільнік. Сьмяшок памацнеў, ператварыўся ў нейкі суцэльны мэханічны клёкат, быццам у таго, хто на печы, саскочыла, як у будзіку , накручаная спрунжынка... Акупанты.

Быць на языках. Заўсёды помніць, думаць, гаварыць пра каго або што-небудзь. Вось вам усім: буду ў вас на языках аж да вашага скананьня... Дзікі вецер.

Валасы сталі дубка.Пра пачуцьцё жаху, вялікага страху, зьведанага кім-небудзь. У Курылкі, здавалася, валасы сталі дубка. Курылка.

Ваўчкі́. Травяністая расьліна з учэпістымі калючкамі. Тады і іншыя немцы пачалі жартаваць з Мацея і зь ягонага каня, які толькі пакручваў пасьля кожнага замаху ўдарыць яго сплеценым шэрымі « ваўчкамі » хвастом. Акупанты.

Вашэці, вашэць.Ваша міласьць. Ужываецца пры ветлівым звароце да мужчыны. Пастанова гаворыць толькі: гаспадаркі вашэцяў зьяднаць у адну гаспадарку. Хмары над Бацькаўшчынай.

Вечары́на.Вечар. Раніца выдалася цудоўная -- ціхая й цёплая, як учарашняя вечарына . Ападкі.

Ве́чка. Верхняя частка скрыні. Калі ўзьнялі вечка , на дне, сярод усякае дробязі, убачылі невялікі плецены кошык. У імя догмы.

Вой.Воін. На фабрыцы, у войску і то кожны работнік і кожны вой розныя... У імя догмы.

Воласьць. Найдрабнейшая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка, якая ўваходзіла ў склад павета, у дарэвалюцыйнай Беларусі. Бывала, перад сьвятам пойдзе ён у мястэчка, дзе была воласьць , двухкласная школа, і загуляе. Курылка.

Воўк у авечай скуры. Крывадушны чалавек. Аддаю рацыю нашым нацдэмам, якіх, прызнаюся, раней не разумеў, -- парваць сяброўства з ваўком у авечай скуры ! «Янка сеяў -- людзі жалі».

Вужла́к. Зацьвярдзеньне на целе. Пазногці ўпіліся ў далоні -- шурпатыя, патрэсканыя ад працы, з шэрымі вужлакамі мазалёў... На межах.

Вы́вараць.Выварацень. Вывернутае з коранем дрэва. Здавалася ім: вось зараз выскача з-за вывараці мядзьведзь. На межах.

Вы́гар.Выгарына. Участак лесу, балота, сенажаці, выпалены агнём, пажарам. Выбухалі трывожным крыкам на выгарах спалоханыя лісам ці ваўком крыжны... Хмары над Бацькаўшчынай.

Вы́жла.Выжал. Гончы сабака. -- Ну, дык-жа ў добры час! -- зірнуў на Лорда. -- Якраз -- выжла ? Хмары над Бацькаўшчынай.

Вы́йгада.Выгода. -- Эх, -- уздыхнуў Ігнат, -- выйгада ім тутака! Хмары над Бацькаўшчынай.

Вы́люднены. Тут: апусьцелы. Зь дзевятнаццаці двароў застаўся цэлым толькі адзін: васемнаццаць вылюднены , павысланы, зьнішчаны. У імя догмы.

Вы́пек. Пляма на скуры. Намёк быў ясным, і на твары Маўры зьявіліся чырвоныя выпекі . Пёрка й іншыя.

Вы́церабіць. Тут: зьнішчыць. Выцерабяць нас нанава, як у 1863! Хмары над Бацькаўшчынай.

Вы́шкі.Паддашак, гарышча, гара. Мейсца ад столі да страхі. Калі бялізна ўжо вісела на вышках, прыйшла суседка Аўгіньня... Пёрка й іншыя.

Вы́шук.Сьледства. Прыехаў неўзабаве прадстаўнік ДПУ з карагодам міліцыянэраў і з вышуковым сабакам і распачаў вышук . У імя догмы.

Вязьні́ца.Турма. Забралі каго... у вязьніцу ? У імя догмы.

Галаме́нь. Дрэва без галін або малагалінастае. Вецер сьвішча, гоне з поля хвалі сьнегу, кідае яго на сосны й круце ля галамнёў . Дзікі вецер.

Гале́нь.Галёнка . Зьняў абодвы боты, паказваючы пакрамсаныя ікры галеняў. «Янка сеяў -- людзі жалі».

Галота.Галеча, бедната. Рыбкі хоча галота ?! Я пакажу табе рыбку! Дзе праўду шукаць.

Га́ля(польск.). Зала. Тут: вялікае памяшканьне. Прайшоў разы два па галі , кінуў позіркам на ложак Кузьмы. «Янка сеяў -- людзі жалі».

Гамава́ць(польск.). Тармазіць. Цяжка сапучы, паравік загамаваў рух і спыніўся на паўстанку. Хмары над Бацькаўшчынай.