Вінцэсь Мудроў - Багун

- Каб яму сьлепакі павылазілі, паскудніку гэтаму... Дусю надоечы так напужаў, што тры дні малака не было.

- А Дуся - гэта хто? - перабіў палкоўнік.

- А во... козачка... карміліца мая, - прамовіла бабуля, падышла да казы і з палёгкаю ў голасе дадала: - Ад нядзелі, праўда, ня лётае. Штосьці ў яго там зламалася.

Такая навіна прымусіла палкоўніка наструніцца і бязгучна мацюкнуцца.

- Учора сабраў п'яніц - Толіка Манькіна, Фарзуна з Кабздохам - дык ужо хвост жардзінай падымалі ды нешта там поркаліся. Потым у краму бегалі. Міронаўна казала - чатыры белых бралі, а ўвечары да Андросіхі за самагонкай цягаліся...

- Ну, а дзе ён жыве? - запытаўся палкоўнік, дэманстратыўна зірнуўшы на гадзіньнік.

- Зь вясны ў Рапухі жыў. П'яніца ў нас тут такая... Біліся кожнага вечару. Проці ночы нап'юцца, тады ён яе ганяе, а з ранку ўжо, - у гэтым месцы апавядальніца сьцішыла голас да шэпту, - ідуць у магазін пад ручку...

- Ну а дзе ён зараз жыве? - амаль што з адчаем выдыхнуў палкоўнік.

- Да Райкі Мандрыкавай прыбіўся. Да Рапухі ж мужык прыехаў. Жыў недзе ў Архангельску, ці дзе там... на пасяленьні. Потым тамака ажаніўся...

- Райка дзе жыве, йоп...!? - гракнуў канчаткова здэнэрваваны палкоўнік, ды так гучна, што бабуля выпусьціла з рук вядро, а каза Дуся ўбрыкнула заднімі нагамі. Калі ж палкоўнік, плюнуўшы са злосьці, пабег да сваіх, Дуся рынула сьледам, парываючыся зжаваць канцы палкоўніцкага мундура.

- Шэф званіў, - гукнуў Кукарэка, калі палкоўнік падбег да машыны. Зірнуўшы на шарагоўцаў, маёр выцер рукавом узмакрэлую лысіну. - Загадаў зьбіты аб'ект везьці ў расейскую амбасаду. Там ужо чакаюць.

Палкоўнік прычакаў хвілю, усьведамляючы пачутае, потым зацкавана глянуў на хвост «кукурузьніка», потым на свае «камандзёрскія», потым мацюкнуўся - цяпер ужо ўголас - і, сядаючы ў машыну, прамармытаў:

- Паедзем шукаць Райку.

Райчыну хату знайшлі даволі хутка. Стаяла яна на ўзгорку, непадалёку ад лётнішча - звычайная цагляная будыніна з разнымі шалёўкамі на вокнах. Ступіўшы на шырокі двор, палкоўнік адразу ж зьвярнуў увагу на тыя шалёўчыны. Ён правёў рукою па шурпатай ліштве й вусны палкоўніцкія кранула ўсьмешка: калісьці, у далёкім дзяцінстве, бацька зрабіў такія ж ліштвы і ўся вёска хадзіла глядзець на вокны іхнай хаты.

Хвілінны одум разьвеяў маёр, тузануўшы за рукаво й паказаўшы пальцам углыб двара. Там, куды паказаў Кукарэка, стаяла прысадзістая адрына, з прачыненых дзьвярэй якой вырывалася на дваровы прасьцяг сіплаватае храпеньне.

...Пасьля зыркага сьвятла вочы апанавала цемра. Уваччу паплылі вясёлкавыя кулі, паўсталі нейкія шэрыя патарочы, якія празь імгненьне ператварыліся ў кучу плеценых кашоў, старыя начоўкі й капу зьляжалай леташняй саломы. Там, на версе капы і нараджалася немае храпеньне, а чэзлая яснасьць, што цэдзілася з незашклёнага, захінутага маладой лістотай, паддашкавага вакна, вырывала з паўзмроку нечыя голыя пяткі.

- Гучней храпіць толькі мая цешча, - зазначыў маёр Кукарэка, выцяўшы нагой па вялізным кашы. Маёр памружыўся на голыя пяткі і, насьледуючы галасам мачульнікаўскіх днявальных, загарлаў:

- Ротэ-э... пад'ём!

На верху тарпы са смакам схрапянулі, штосьці прамармыталі й захроплі з ранейшым імпэтам.

Маёр падхапіў з-пад ног кашолку, пусьціў яе ў храпуна, але той працягваў храпець, нават не зьмяніўшы танальнасьці.

Кукарэка агледзеўся, шукаючы чаго больш важкага, але нічога такога не ўгледзеў і палез на капу.

- Уставай, б-бляха, - маёр схапіў храпуна за нагу, пацягнуў долу й храпун, мацюкнуўшыся спрасонку, заехаў маёру пяткай у лабешнік. Кукарэка скаціўся з тарпы, патрапіўшы галавой у кош і з тым кашом ён і паўстаў перад палкоўнікам, які ўжо ня мог трымацца на нагах і курчыўся ад сьмеху, поўзаючы па земляной падлозе й пазначаючы калені форменных штаноў бела-зялёнымі плямамі курынага памёту.

Кукарэка выбег з адрыны, цяжка затупаў па цэмэнтавым ходніку, ляпнуў дзьверцамі ўазіка і неўзабаве ізноў паўстаў перад палкоўнікам - цяпер ужо з буйнакалібэрным кулямётам у руках. Такі паварот усхваляваў Бурзачылу. Палкоўнік спалатнеў, памкнуўся схапіць маёра за мундур, але той, высьлізнуўшы з-пад рукі, спужаным катом узьбіўся на капу. Там ён кляцнуў затворам, наблізіў зброю да храпуна і, наставіўшы рулю ў незашклёнае вакно, гваздануў адзіночным. У куце з адчайным лямантам узьляцела курыца, знадворку загарлаў певень, а храпун, глынуўшы парахавога дыму чхнуў, няўцямна мацюкнуўся і яшчэ празь імгненьне ўскудлачаная галава ягоная вытыркнулася з-за краю тарпы.