Барыс Пятровіч - Спачатку была цемра

Славік яшчэ трохі павярнуў галаву і краем вока ўбачыў уверсе, за раскрэсленым чорнымі прэнтамі вакном, неба. Голае неба. Ужо сіняе з бела-шэрымі воблакамі. Падобнымі да камякоў бруднаватае вогкае ваты. Яшчэ пахмурнае… І больш нічога. Але з-за вакна чуўся шум. І Славік ведаў, што недзе там, унізе, павінна быць шмат іншага, апроч неба. Там павінны быць «дрэвы»... Мажліва, «дамы»… «людзі»... «птушкі»... «трава»... «дарога»... «машыны»...

Славіку захацелася ўстаць і падысці да вакна. Ён паспрабаваў падняцца, але не змог. Толькі ледзь-ледзь прыўзняў над «падушкаю» галаву, нейкае імгненне патрымаў яе ў «паветры», і яна цяжка ўпала глыбока ўніз. Ад слабасці ў яго задрыжэлі вусны — і сілы зноў пакінулі цела.

4.

– Раз захацеў есці, значыць, пойдзеш на папраўку, — казала баба Маня, кормячы Славіка з лыжачкі, як маленькага, акуратна падбіраючы рысавы адвар, што сцякаў з рота па барадзе і шчоках. — На жывой касце — мяса нарасце…

Так, яму захацелася есці. Гэта было яшчэ адно новае адчуванне, што вярнулася да яго: пачуццё голаду.

З першых дзён, як толькі Славік пачаў прачынацца, санітарка баба Маня стала апекавацца ім і рабіла гэта з радасцю, бы знайшла нарэшце сабе сэнс жыцця. Яна і раней даглядала яго, галіла хоць раз на тыдзень ці два, каб не зарастаў шчаціннем, і называла яго, ласкава паляпваючы па худой, абцягнутай скурай, але мяккай і далікатнай шчацэ, «мой красунчык». Яна і мыла яго раз на месяц — працірала мокрым ручніком цела, каб не закарэла і дыхала. Цяпер жа і ўвогуле кожны дзень завіхалася толькі каля Славіка, як ля свайго роднага…

А яшчэ яна прыдумала яму ласкавае імя, якое адразу прыжылося ў інтэрнаце, — Сонечны Зайчык. Праз колькі дзён яго пачалі гэтак зваць усе. Праўда, скарацілі з часам да проста Зайчыка, але ад таго бабаманіна імя менш ласкавым не стала. Яму яно спадабалася, і ён адгукаўся на покліч Зайчык гэтаксама, як і на Славіка…

Дагэтуль яго «кармілі» праз кропельніцу нейкімі растворамі спажыўных рэчываў так, каб толькі не памёр, каб душа трымалася ў целе. А цяпер пачалі адходжваць: спачатку давалі піць голы вар, затым рысавы адвар, потым курыны булёнчык, а прасцей — ваду, у якой варыўся кавалачак мяса, напоі з журавінаў і разынак... І яго цягліцы сталі паступова налівацца сілай, набірацца моцы. Ён пачаў адчуваць спачатку рукі, а потым і ногі. Праз нейкі час ужо мог паднесці далонь да твару. Калі ўпершыню ўбачыў сваю паднятую руку, яго здзівіла яе худзізна: косці, абцягнутыя скурай… Гэтакі ён быў увесь: можна вывучаць анатомію.

Праз колькі тыдняў ранкамі да Славіка стала прыходзіць медсястра-фізкультурніца. Яны разам варушылі пальцамі — рук, ног. Зрабіць гэта пасля столькіх месяцаў нерухомасці было няпроста. Да таго ж, відаць, былі ў яго і пераломы, можа, скабаў, можа, ключыцаў ці яшчэ чаго, і косці невядома як зрасліся… Паступова ён навучыўся згінаць локці, калені, падымаць і трымаць галаву, і нарэшце яшчэ праз некалькі тыдняў — сядзець!

Незабыўнае адчуванне, незвычайнае: галава кружыцца, быццам ён ляціць, лунае над ложкам, над зямлёю, вочы разбягаюцца, і ўсе прадметы вакол бачацца зусім па-іншаму… нібыта ўсталі і павярнуліся да яго тварам яны, а не ён да іх.

І вось надышоў час, калі Славіку-Сонечнаму Зайчыку дазволілі спусціць ногі з ложка да падлогі. А яшчэ праз некалькі дзён ён пачаў вучыцца хадзіць. Другі раз у жыцці.

Тут толькі ён заўважыў, што ляжаў у ложку абсалютна голы. Але гэтай сваёй аголенасці ніколькі не саромеўся, бо яшчэ не ведаў, што трэба яе саромецца. Калі ён упершыню скінуў з сябе коўдру, каб сесці, яму стала холадна. Ён задрыжэў усім целам, і тады медсястра прынесла яму белую кашулю. А потым, калі зразумела, што ён вось-вось паспрабуе ўстаць і пайсці, выдала сіні бальнічны касцюм, які насілі ў інтэрнаце амаль усе мужчыны — ён і цяпер ляжаў побач на тумбачцы.

Славік звесіў з ложка свае худыя папярова-белыя ногі, пакрытыя дробнымі светлымі валаскамі. Баба Маня, якая стаяла побач, заўважыла ягоную нерашучасць і трывогу.

– Ну, уставай, лежабок! — сказала яна грубаваталаскава, падышла да Славіка: — Смялей, смялей!

Славік ссунуўся, пакратаў пальцамі падлогу — лёгенька, нібы ваду перад купаннем. Яна падалася яму лядзяна-халоднай і цвёрда-слізкай. Як першы лёд на лужыне. Баба Маня дапамагла злезці з ложка. Ён апусціў ступні на роўнядзь падлогі і паспрабаваў абаперціся на іх. Ногі трымцелі, хіліліся і не трымалі яго: цела, здавалася, з’язджала з касцей уніз, як мокрая вата, ціснула на ногі, і яны падгіналіся. Ды і падлога была хісткай, быццам хацела выгнуцца і ўцячы... З-пад кашулі было відаць толькі адное месца, якое не пахудзела, а засталося ранейшым, і на тле тонкіх — скура ды косці — ног здавалася тоўстым і ненатуральна вялізным...