Патрык Зюскiнд - Парфума

цi камусьцi яшчэ з гэтых нуварышаў-гандляроў, магчыма ён i возьме за яго тысячу-другую лiўраў. I возьме ён з сабою пару чамаданаў i сваю старую жонку, калi яна да таго часу не памрэ, i выправiцца ў Iталiю. I калi перажыве гэта падарожжа, дык купiць маленькi дамок у вёсцы пад Месiнай, дзе жыццё таннейшае, чым тут. I там ён, Джузэпэ Бальдзiнi, колiсь найвялiкшыпарфумнiк Парыжа, памрэ ў жахлiвай галечы, калi будзе на тое воля Гасподняя. Так што ўсё на лепшае. Ён закаркаваў флакон, адклаў пяро i апошнi раз выцер лоб змочанай хустачкай. Ён адчуў прахалоду алкагольнай пары, i больш нiчога. Потым настаў заход.

Бальдзiнi ўстаў. Ён падняў жалюзi, i яго постаць азарылася вечаровым святлом i заззяла, як абгарэлая паходня, па якой прабягаюць апошнiя iскры агню. Ён глядзеў на барвовую паласу заходу за Луўрам i яго мяккi водблiск на шыферных дахах горада. Пад iм прамянiлася золатам рака, караблi знiклi. Здалося нават, што падняўся вецер, бо водная паверхня зарабiлася, быццам пакрылася лускою, там-тут заззяла, усё блiжэй, блiжэй, здавалася, велiзарная рука рассыпала па вадзе мiльёны луiдораў, i рака на iмгненне як бы павярнула назад: блiскучы паток чыстага золата слiзгаў убок да Бальдзiнi.

Вочы ў Бальдзiнi былi вiльготныя i зажураныя. Нейкi час ён стаяў цiха i азiраў гэты велiчны малюнак. Потым раптам расхiнуў акно, шырока развёў аканiцы i з размаху шпурнуў флакон з духамi Пелiсье. Ён бачыў, як флакон плюхнуўся ў ваду i на нейкае iмгненне разарваў блiскучы водны кiлiм.

У пакой дыхнула свежым паветрам. Бальдзiнi перавёў дух i пачакаў, пакуль распухлы нос не вярнуўся ў норму. Тады ён зачынiў акно. Амаль у тую самую хвiлiну настала ноч, зусiм ратоўна. Блiскучая залатая карцiна горада i ракi застыла ў попельна-шэры сiлуэт. У пакоi адразу зрабiлася змрочна. Бальдзiнi зноў стаяў у той самай паставе, нерухома гледзячы ў акно. "Не буду я заўтра пасылаць да Пелiсье,--сказаў ён, учапiўшыся аберуч за бiлца крэсла. -- Не буду. I не пайду па салонах. Заўтра я пайду да натарыуса i прадам дом i лаўку. Вось што я зраблю."

На яго твары паявiўся ўпарты, гарэзлiвы выраз, i ён раптам адчуў сябе вельмi шчаслiвым. Ён зноў быў малады Бальдзiнi, якi адважна кiдае выклiк лёсу,--нават калi выклiк лёсу ў гэтым выпадку быў усяго толькi адступленнем. А хай сабе i быў! Больш нiчога ж не засталося. Дурны час не даваў яму iншага выбару. Гасподзь пасылае добрыя i лiхiя часiны, але Ён жадае, каб у лiхiя часiны мы не енчылi, не галасiлi, а трымалiся як сапраўдныя мужчыны. Але Ён паслаў азнаку. Крывава-залаты-чырвоны мiраж горада быў папярэджаннем: дзей, Бальдзiнi, пакуль не позна! Яшчэ моцны твой дом, яшчэ поўныя твае засекi, ты яшчэ мецьмеш добрую цану ў тваiм падзаняпалым гешэфце. Рашэннi залежаць ад цябе. Праўда, рахмана-сцiплая старасць у Месiне не была мэтай твайго жыцця -- але ўсё ж яна вартаснейшая i богаспадобнейшая за пампезную галечу ў Парыжы. Няхай яны святкуюць сваю перамогу, усе гэтыя бруэ, кальто i пелiсье. Джузэпэ Бальдзiнi пакiдае рысталiшча. Але робiць ён гэта па сваёй волi i не схiляючы галавы!

Цяпер ён быў проста горды сабою. I адчуваў бясконцую палёгку. Першы раз за шмат гадоў сутарга паслужлiвасцi, якая ўзнатужыла ягоны карак i ўсё дагодлiвей угiнала спiну, не зачапiла яго хрыбетнiк, i ён выпрастаўся, вызвалены, свабодны, узрадаваны. Яго дыханне лёгка праходзiла праз нос. Ён ясна ўспрымаў пах "Амура i Псiхеi", што запоўнiў пакой, але цяпер Бальдзiнi быў яму непаддатны. Ён змянiў сваё жыццё i пачуваўся выдатна. Цяпер ён падымецца да жонкi i паведамiць ёй свае рашэннi, а потым выправiцца на па-той бок ракi ў сабор Парыжскай Багамацi i паставiць свечку, каб падзякаваць Богу за мiлажальную азнаку i за неверагодную сiлу характару, якою Ён абдарыў яго, Джузэпэ Бальдзiнi. З амаль хлапечым шыкам ён нядбала напсунуў на лысы чэрап парык, апрануў блакiтны каптан, схапiў свечнiк, якi стаяў на стале, i пакiнуў кабiнет. Ён якраз паспеў запалiць свечку ад лоевай свечкi на лесвiчнай пляцоўцы, каб пасвяцiць сабе наверх у жылое памяшканне, калi ўнiзе, на першым паверсе, зазванiлi. Гэта не быў прыгожы персiдскi званочак каля ўваходу ў лаўку, а брынчанне каля чорнага ўваходу для пасыльных, мярзотнае дзынканне, якое заўсёды тузала яму нервы. Ён усё збiраўся зняць гэтую дрэнь i заказаць званок з больш прыемным гукам, але кожнага разу яму шкада было траты, а цяпер, падумаў ён раптам i захiхiкаў пры гэтай подумцы, цяпер яму было напляваць; ён прадасць настырнае дзынканне разам з домам. Хто купiць, таму i клопат хай будзе.

Званок задзынкаў зноў. Бальдзiнi прыслухаўся. Шанье, вядома, ужо сышоў з лаўкi. А служанка, мусiць, не збiралася спускацца. Таму ён рашыў адчынiць сам.