Сакрат Яновіч - Самасей

Выплакаўся ў туалетнай.

Так яму і трэба, гэтаму знаёмцу!

Андрэй перастаў хадзіць па пакоі і зноў усеўся чытаць дзённік інжынера.

«5 студзеня.

Іду ў пасрэдніцтва працы».

Яму — ірытаваўся Андрэй — у пасрэдніцтва працы? На гэты рынак бяздарнасцей?! Інжынеру няма чаго шукаць там, калі ён сапраўдны інжынер. Магчыма, не ўмеў даказаць сваю патрэбнасць, зрабіць сябе неабходным грамадству? У ім сядзіць шмат ад урадніка, таго чалавечыка, які і сам ведае аб сваёй беспатрэбнасці, і ў крытычную для сябе хвіліну гатоў крычаць перад людзьмі: «Прабачце мне, што я жыву!»

То зноў, успомніўшы пра характарыстыку, Андрэй думаў аб тым, што перастае хоць што-колечы разумець. I ахопліваў яго жах! Яму часам уяўляўся Беласток вялізным зборам гультаёў, які ў невядомай, але блізкай будучыні будзе разагнаны моцнымі ды справядлівымі. Ды не ў гэтым самае страшнае было для Андрэя; не ўмеў ён, праўда, араць і сеяць, але касіць збожжа і малаціць цэпам... Беласток, як горад, быў вельмі лішні!

«11 студзеня.

Падышоў да мяне Лёнік М. Тлумачыў — у кулямётным тэмпе! — неабходнасць дабіцца мною адпаведнай работы. Урэшце паабяцаў ён, што пагаворыць з К. наконт маёй сітуацыі, а К. звернецца ў гэтай справе да Вельмі Важнай Персоны, з якой сябруе...

Пакінуў Лёніку нумар свайго хатняга тэлефона. А 22 гадз. 15 хв. Лёнік пазваніў мне і даволі, загадкава сказаў, што ўсё на добрай дарозе... Я падзякаваў яму за добрае сэрца. I ўсё яшчэ не верыцца мне, што ёсць на свеце такі Лёнік!

12 студзеня.

Чытаючы біяграфію Дастаеўскага, напісаную Мацкевічам, я зразумеў, што пакаранне існуе дзеля пакорлівасці. Трэба праявіць пакорлівасць?!

Хадзіў у пасрэдніцтва; сказалі — за тыдзень мо што і будзе.

13 студзеня.

Зарэгістраваўся ў стаматалагічным кабінеце, а таксама — у неўролага.

Ля магазіна «Далікатэсы» напаткаў Лёніка М. Аказваецца, пан К. круціць, не надта квапіцца ісці да Вельмі Важнай Персоны. Чорт з ім!

У 18.15 пазваніў Лёнік: я павінен сазваніцца з панам К. і асабіста прадставіць яму сваю бяду. Гэта з'явіцца падставай для гутаркі з Персонай. Пазваніў. Дамовіліся сустрэцца ў «Сямёрцы», сёння а сёмай.

Прыхапіў з сабою копію «Інспірацыі...» і пратэстацыі.

Пан К. прачытаў гэтыя дакументы і заявіў, што не з усімі сцверджаннямі ў іх ён згодны.

Што гэта значыць, час пакажа.

14 студзеня.

Я раблюся штораз больш нецярплівым.

15 студзеня.

Паміж 14-й і 14.30 гадз. ваяводскі інспектар працы ўручыў мне афіцыйны адказ, у якім сцвярджаецца, што мая нязгода прыняць першую версію працоўнай характарыстыкі з'яўляецца зусім беспадстаўнай. Глядзеў на мяне, бы на якога злыдня! Жаласліва камічны буфон: памятаю да апошняга ягонага слоўца, як ён быў абураны той характарыстыкай, пакуль, відаць, хтосьці з мацнейшых не прыпыніў яго, не сказаў, каб абсеў... Які гэта з яго інспектар працы?

Ад яго выйшаў я з адчуваннем чалавека, на якога кінулі пажыццёвую анафему.

19 студзеня.

У пасрэдніцтве працы два разы накіроўвалі мяне на работу. Першы раз — на пасаду інспектара самаабароны ў жыллёвай арцелі, дзе аказалася, што гэта павінна быць узгоднена з вайсковым штабам. Другое накіраванне далі мне на пасаду асістэнта ў паштовым аддзяленні № 11 (ля вакзала). Там сустрэў я Марысю X., з якой вучыўся ў пачатковай школе. Зараз яна з'яўляецца загадчыкам аддзела кадраў гэтага аддзялення. Пагу-тарыў з ёю, робячы выгляд бестурботнага аж да ненармальнасці...

Глядзела на мяне, як на нейкага прэзідэнта, які прыйшоў наймацца грузчыкам на складзе дошак!..

20 студзеня.

Пляменнік Лёва К. сказаў маёй жонцы:

— Ты не дазваляй яму займацца палітыкай...

У ягоным уяўленні палітыканам з'яўляецца кожны, хто не паддаецна, каб яму коўзаліся па спіне розныя начальнікі.

Ад гэтых слоў Лёвы сённяшні дзень выдаўся мне засмечаным. I з дэбільнай надзеяй думаю аб тым, што заўтра — таксама дзень, які, мабыць, ніхто не засмеціць мне яго...

21 студзеня.

Быў я ў Сяргея П.: прапанаваў мне працу выкладчыка на нейкіх курсах. Я даў яму пачытаць дакументы ўчыненай мне афёры... Прачытаўшы іх, мы гаварылі ўжо аб перспектывах работы ў якасці стоража.

22 студзеня.

Пайшоў я ў Ваяводскі аддзел пасрэдніцтва працы, дзе прыняў мяне Ж., загадчык (пакой 119). Сімпатычная гутарка. Пан Ж. (пазваніў пану Ц., загадчыку гарадскога аддзела пасрэдніцтва працы, і сказаў яму, каб ён з увагай аднёсся да маіх пошукаў работы.) Ж. гаварыў з Ц. так, быццам ён выпадкова пачуў аб маіх бадзяннях без работы. На развітанне пан Ж. падаў мне руку і сказаў, каб я не быў такі шчыры, людзі з'яўляюцца эгаістамі!