Васіль Ткачоў - Так і жывём, брат

Маруся хмыкнула:

– Ну, калі тое шчасце, якога табе захацелася, то сустракай. Едзе. 3 бразготкамі.

– А я веру! – вырачыў вочы Сцяпан. – Чалавек, атрымліваецца, можа адрадзіцца, а вёска, значыць, не?

– Я ў такой хвіласофіі не разбіраюся, – уступліва-мякка сказала Маруся. – Трымаць слуп?

– Хопіць. Я даўно яго прыкапаў, – Сцяпан памаўчаў, потым з лёгкай вясёлай усмешкай глянуў на субяседніцу: – I тады зноў будзе свята ў нас. Песні... Танцы... Дзеці... Уяўляеш, Маруся?

– Не, не ўяўляю. Адзічэла я, відаць.

Сцяпан пакратаў слуп – ці моцна стаіць, гучна i амаль што афіцыйна сказаў:

– Вось так i я павінен стаяць! Як мой друг! Смірна-а!

– Ты што, Сцяпан? – здрыганулася Маруся.

– Запомніце: былы дрэнны чалавек становіцца добрым... авангардам, можна сказаць! Прама на вачах! Га? – Ён перавёў позірк на слуп. – Ну што, родны? Бачыш, як жыццё створана? Але нічога, я цябе ў крыўду не дам. І ні кроплі болыш! Ні-ні! Усё. Кідаю... вось толькі сёння вып'ю за тваё здароўе, слуп, каб стаяў ты моцна i доўга на гэтай святой i грэшнай зямлі.

– I гэта той гаворыць, які піць кінуў? – з лёгкім дакорам выдыхнула з сябе Маруся.

Не звяртаючы на яе ўвагі, Сцяпан казаў слупу далей:

– ... і ніякіх! Зразумеу? – Затым абняў слуп, пацалаваў. – Абмыць жа цябе трэба, навасёл ты мой!..

– Ты ж піць кінуў! – Маруся плюнула i борздзенька патупала ад Сцяпана i слупа, а сама, відаць, яшчэ i падумала: гарбатага магіла выпраміць.

– Калі яшчэ слуп переносилі з месца на месца, га? – крыху ачомаўшыся, кінуў услед Сцяпан. – Ды пайшла ты!... – i да слупа: – Не звяртай увагі. Баба яна i ёсць баба. А мы – мужчыны! Пачакай! Пачакай! – Ён знік за веснічкамі, неўзабаве вярнуўся з бутэлькай i шклянкай. – Зараз... вінца... каб стаяў ты доўга, каб табе добра было тут... на новым месцы. Кепска, што ты не п'еш... Прыйдзецца мне i за цябе. Ну, будзь здароў, слуп! Жыві! – Выпіў, зноў напоўніў шклянку. – Пасля першай, як кажуць, не закусваю. Кіно глядзеў... Ты ж не бачыў, а я бачыў. Пасля першай, кажа, не закусваю... Які сэнс у словах, га? Глыбокі. Ну, будзь...

– Зноў выпіў. – I пасля другой таксама не закусваю. Будзеш стаяць ты доўга, слуп. Па табе бачу. Мужык ты, а не якая там Маруська. Трымайся мяне – не прападзеш. Шурупіш? Бачу, бачу. Эх, слуп! Каб ты ведаў мяне раней, то мы б з табой... ядры ix у корань. Ух! Так i трымацца, мужык! Хочаш, я табе сваю кепку аддам? На! Не шкадаі! Haci! – Нацягнуў на слуп кепку. – О, дык ты адразу памаладзеў гадоў на дваццаць. Як хлопец стаў. I не п'еш... Дык ты зусім, ёлкі-палкі, жаніх. А што, магу i жаніць. 3 другога боку вёскі слупіху прыцягну. Побач укапаю. Стойце побач. Абшчайцеся. Любіцеся. Зробім! Я трохі прылягу, а тады мы i ў сваты... Ты толькі напомні: магу забыць. Буду сватам я! – Сцяпан нарэшце лёг на лаўку, хістаючыся дашлёгаўшы да яе, неўзабаве захроп, а потым грукнуў кулаком па дашчаным плоце. — Як вязеш, бю... бю... бюракрат? 3 полкі падаю. На паваротах палягчэй. Табе зразумела, бю... бю... Цьфу! К сыну еду. У Крым... к Ваньку...

Праспаўшыся, стары пасядзеў крыху на лаўцы, аднёс на падворак парожнюю бутэльку i шклянку, а потым успомніў, што ходзщь без кепкі, доўга шукаў яе: няма. Ледзь чутна бубніў сабе пад нос:

– I куды яна падзелася, зараза? Цяпер жа новую купіць – без штаноў застанешся. Хто б мог сцібрыць? Маруся? Лідка? А больш i няма ў нас каму. Ды i навошта яна ім? Ад курэй яйкі несці? – I раптам заўважыў кепку на слупе, абрадавана ўздыхнуў: – Вось яна куды забралася! Што, слуп, панасіць рашыў? Мая, дружок! Хоць i табе яна падыходзіць, хлусіць не буду. Але – мая. Даруй.

Ён не паспеў нацягнуць кепку на галаву, калі пачуў крыху здзеклівы голас Лідкі, трэцяга жыхара Кругліцы:

– Гэта ты, Сцяпан, сёння п'яны ці не? – уважліва пачала прыглядацца да старога. – Нешта я не магу зразумець. Быццам бы i не.

– Цвярозы. Завязаў, – на поўным сур'ёзе адказаў Сцяпан.

– Ды ты заўсёды на адзін капыл – паспрабуй разбярыся, які ты. Не прасыхаеш.

– Хто тэта не прасыхае? – хаваючы вочы, мовіў Сцяпан.

– Лужа! – Лідка ўсміхнулася.

– Сухі. Сухі, Лідка! – Сцяпан аблапаў, не саромеючыся суседкі, тое месца, дзе ў яго нярэдка бывае мокра. – У-гу! А ведаеш, чаму сухі?

– Спаў мала — не паспеў.

– Ды не-е! Лухта. Віно сухое піў – вось чаму сухі. Разумець трэба. А, да вас, баб, пакуль дойдзе... ну, што трэба? Касіць?

– Здаецца мне ўсё ж, што ты недзе сёння накасіўся. 3 раніцы.

– Kaci каса, пакуль раса, – нечакана для самога сябе ўспомніў пагаворку Сцяпан, да месца ўставіў яе ў размову з суседкай.

– Ты вось што, Сцяпан. Прыходзь сёння... Івана майго памянём. Гадавіна, – расцягваючы словы, амаль паўшэптам сказала Лідка.