Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

– А хто банк абрабаваў? Ці можа я? Не. Ты. Ты банк абрабаваў, вось і пасадзілі цябе. У наступны раз падумаеш спачатку.

– А довады дзе?! Сьледзтва дзе? Сьведкі дзе? – Рыгор ужо ўвайшоў у ролю і адчуў крыўду нявінна пацярпелага. – Ня ведаю ніякага банка! Я невінаваты!

– Ууу, і ня сорамна табе? – Кастусь дакорліва паківаў галавой і адклаў кнігу. – Будзь жа ты мужчынам! Учынак зрабіў, дык адкажы за яго, сьліны не выпускай.

Але Рыгор ня вытрымаў. Ён пачварна і бязладна раскрычаўся, лаяў спэцназаўца і наглядара, патрабаваў ежы, піва і шпацыраў, узгадваў прэзумпцыю невінаватасьці і пагражаў Кастусю знаёмствам зь міністрам і кіраўніком прадпрымальнікаў. Кастусь, ківаючы галавой, зашмаргнуў на кратах запавесу і скрыгатнуў спружынамі, зноў паклаўшыся на ложак. Гістэрыка Рыгора скончылася доўгім прыступам кашлю, пасьля якога ён у зьнямозе паваліўся на ложак і ледзь не расплакаўся зь нязмогі.

Але наступнай раніцай да Рыгора ўпершыню прыйшлі. Мабыць, нягледзячы на сваё незадавальненьне, Кастусь нейкім ходам паведаміў пра Рыгоравы патрабаваньні спэцназаўцу. Пазьней Рыгор даведаўся, што спэцназавец безь перапынку сядзеў на тэлевышцы непадалёк ад Плошчы Перамогі, пільнуючы зьяўленьне на курыруемых аб'ектах чырвонага сьцяга, як гэта адбылося, прыкладам, у час рабаваньня банку. Пасьля гістэрыкі Рыгора, калі ён доўга і ціха ляжаў тварам да сьцяны, Кастусь крадком падняўся на дах і падаў умоўлены сыгнал.

Спэцназавец прывёў з сабою дырэктара банку і старэчу, аматара опэры, які расказваў Рыгору пра былыя пастаноўкі Вагнэра. Старэчу пасадзілі на фатэль перад кратамі, дырэктар стаў побач, а спэцназавец – ззаду, паклаўшы магутныя рукі на сьпінку фатэля. Кастусь, прапанаваўшы ўсім гарбаты і не атрымаўшы водгуку, уладкаваўся на сваім ложку. Спэцназавец паклікаў Рыгора, які стаяў напаўпаварота ля вакна:

– Зьняволены, прашу вас падысьці бліжэй. Можаце ўзяць столец.

Рыгор быў дужа ўсхваляваны, ён безь пярэчаньняў павярнуў да кратаў столец і сеў, гледзячы на гасьцей. Яны таксама глядзелі – сурова, цьвёрда і трохі грэбліва.

– Ваша імя? – холадна пачаў спэцназавец.

– Рыгор, – Рыгор паціснуў плячыма на бессэнсоўнае пы-таньне. «Цікава, ці ёсьціка ў спэцназа зьменная вопратка? Ён ува ўсё тым жа чорным, што і раней».

– Я пазнаў ягоны голас! – усклікнуў дырэктар і паказаў на Рыгора пальцам. – Гэта менавіта той чалавек, што абрабаваў банк!

– Быццам нехта ў гэтым сумняваўся, – хмыкнуў опэрны старэча і з пакеплівым выглядам скрыжаваў рукі на грудзёх.

– А вам адкуль ведаць? – груба сказаў яму Рыгор.

– А чые фотаробаты па ўсім горадзе расклееныя? – ад-казаў пагардліва старэча.

– Дык на фотаробаце ж толькі дзьве галавы ў шапках, і больш анічога! – абурыўся Рыгор.

– Слухай, ты, бандыт! Давай ня будзем! Я хоць і ў дзяды табе падыходжу, але зрок у мяне добры! Я цябе адразу пазнаў, як толькі каля Опэрнага ўбачыў. І калі б я ў час не паведаміў ворганы, ты б яшчэ невядома чаго пасьпеў нарабіць. Зладзюга!

Спэцназавец паклаў руку старэчы на плячо, супакойваючы яго, і спытаў:

– Зьняволены, вы прызнаеце сябе вінаватым?

– Так! – з выклікам пацьвердзіў Рыгор. Адмаўляцца было глумна. – Але навошта мяне трымаць тутака? Быццам гэтыя грошы маюць нейкую каштоўнасьць! Яны ж анікому не патрэбныя! Каляровыя паперкі, якія вы наштосьці замкнулі ў банку!

– Ён спрабуе выглядаць анархістам, – напаўголасу зьвярнуўся дырэктар да спэцназаўца. – Мусіць, намагаецца надаць сваёй справе палітычны кірунак. Дэмагог.

– Я дэмагог?! Дык вы ўспомніце, калі вы грошы апошнім разам мацалі? Калі заробак атрымоўвалі апошнім разам? Калі ў краме расплачваліся? Няма ніякіх грошай! Няма! Не патрэбныя яны!

– Не патрэбныя? Калі вы рабавалі банк, дык яны былі вам патрэбныя, а зараз раптам зрабіліся не патрэбныя, – дырэктар паглядзеў на спэцназаўца, быццам кажучы яму: «які хітрун!» – Зараз вы жадаеце разыграць непрытомнасьць сваімі бессэнсоўнымі прамовамі? Думаеце, мы вам паверым? Дарэмна вы лічыце нас гэткімі наіўнымі.

Рыгор апусьціўся на крэсла і закашляўся, зачыніўшы вочы. Штосьці даводзіць было некарысна. «Зараз ён яшчэ скажа, што сваім кашлем я хачу сымуляваць сухоты». Ён чуў, як дырэктар, спэцназавец і Кастусь пра нешта ціха перамаўляліся адзін з адным, а потым спэцназавец прачысьціў горла і цьвёрда вымавіў:

– Вы прызнаны вінаватым і пазбаўляецеся волі. Выказваем надзею, што гэта станецца вам урокам.

Рыгор апусьціў галаву і заплюшчыў вочы. Пасьля кароткай цішыні пачуліся крокі, шорганьне фатэля па паркеце, лопат дзьвярэй, і ўсё сьціхла. З прыкрасьцю ён падумаў, што забыўся паскардзіцца на голад і смагу. «І забыўся спытаць, колькі мне далі!» Ён ускінуўся, але за кратамі было ўжо пуста, усе сыйшлі. Рыгор падбег да вакна, схапіўся за краты і ўбачыў дырэктара банка, які аддаляўся ў бок вакзалу. Спэцназавец і старэча, хутчэй за ўсё, збочылі направа, першы – да тэлевышцы, другі – да Опэрнага. «А Кастусь?! Куды дзеўся ён? Няўжо мяне пакінулі аднаго?» Рыгор запанікаваў, але тут дзьверы зноў ляпнулі, і Кастусь вярнуўся.