Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Уладкаваўшыся на прыступках лесьвіцы пад ценем брылю, Лявон напіўся соку, з асалодай адчуваючы праліваньне прахалоднай вадкасьці па сухім сьценкам горла ўсё ніжэй і ніжэй, да страўніка. І, не пасьпеў ён аддыхацца, як ідэя новага экспэрымэнту нарадзілася ў ягонай галаве. Па-добраму, трэба было б абдумаць яе як сьлед, але ён, адкінуўшы сумневы, устаў і зноў увайшоў у ЦУМ. Прачытаўшы на паказальніку, дзе шукаць аддзел жаноцкае вопраткі, Лявон падняўся на трэці паверх, але там было зусім цёмна, і толькі вакно на лесьвіцы асьвятляла колькі мэтраў гандлёвае залі. Яму прыйшлося спусьціцца ўніз і зьвярнуцца да прадаўнікоў.

– Хачу набыць жаночую вопратку, – сказаў ён наўпрост, падыйшоўшы да сіваватага, які па-ранейшаму рассоўваў кансэрвы.

– Ляксей, правядзі чалавека, калі ласка! – бязь ценю зьдзіўленьня гукнуў сіваваты.

Ляксеем выявіўся малады прадаўнік. Ён адразу ж зьявіўся, шчыра ўсьміхнуўся, кіўнуў і хутка пайшоў перад Лявонам. Лесьвіцай ён падымаўся энэргічна, пераступаючы праз тры прыступкі, і далёка абагнаў Лявона.

Калі Лявон увайшоў на трэці паверх, там ужо гарэла сьвятло. Ён рушыў усярэдзіну, азіраўся і намагаўся зразумець, якое менавіта адзеньне патрэбнае яму. Аднекуль з глыбіні зьявіўся Ляксей і спытаў паслужліва:

– Вы шукае нейкую канкрэтную мадэль?

– Сукенку, – сказаў Лявон наўздагад.

– Калі ласка сюды, – прадаўнік павёў яго заляй. – Дзяўчыне сукенку падбіраеце... ці сабе?

– Сабе, – адказаў Лявон панура; нягледзячы на нядаўнюю рашучасьць, ён пачуваўся па-дурному.

– Вечаровую або штодзёную? Можа, сарафан? Даўгую мадэль або міні? Якога колеру?

Ляксей пазіраў на Лявона, быццам ацэньваючы ягоную постаць і ўяўляючы сукенку, якая падыдзе яму. Лявон імлява адказваў, і паціху высьвятлілася, што сукенка мусіць быць доўгая, але з адкрытымі плячыма, зь ледзь падкрэсьленым станам, ў сьветлых, пастэлевых тонах. Яны спыніліся ў патрэбным аддзеле, і Ляксей, адзначыўшы, што трэба глядзець памер 48, пачаў здымаць сукенкі зь вешала па чарзе і паказваць Лявону. «Здаецца, і гэты экспэрымэнт скончыўся нічым! – з прыкрасьцю думаў Лявон. – Ім напляваць, што хлопец набывае сабе жаночую вопратку! Ці ня зьбегчы зараз жа? Чорт зь імі з усімі». Але, змацаваўшыся, ён наважыўся ісьці да канца.

Прымерыць яны адабралі тры сукенкі: бледна-бэжавую ільняную, прыемна-прахалодную навобмацак, прасторны сарафан зь сінім нізам і блакітным зь белымі рамонкамі верхам і кароткую задорыстую сукеначку ў дробныя жоўтыя ромбікі, з шырокім тканым поясам. Лявон зайшоў у прымяральню і заторгнуў запавесу, а Ляксей застаўся звонку, ветліва трымаючы ягоны заплечнік. Кароткая сукеначка ў ромбікі адпала адразу, бо Лявона прывялі ў жах ягоныя кастлявыя валасатыя калені, а ільняное, хоць і сядзела добра, здалося яму некарыснае і маркае. Сіні сарафан з тонкае мяккае бавоўны спадабаўся яму і тактылёвымі адчуваньнямі, і фасонам, і тым, што штаны пад ім былі амаль незаўважныя. Кашулю ўсё ж прыйшлося зьняць, ейныя рукавы тырчалі з-пад сарафана надта недарэчна.

Ляксей з сама сур'ёзным выглядам ухваліў Лявонаў выбар, зьвярнуў ягоную ўвагу на бясшвоўнасьць сарафана як на вялікую вартасьць, папрасіў яго павярнуцца задам, нешта абцягнуў на поясе і прапанаваў спакаваць куплю. Лявон адказаў, што пакаваць ня трэба, ён хоча сысьці ў сарафане. Без адзінага пытаньня Ляксей зрэзаў этыкеткі з каўняра, дапамог акуратна скласьці кашулю ў заплечнік і праводзіў Лявона ўніз. Лявон у поўнай прастрацыі разьвітаўся зь Ляксеем і выйшаў з ЦУМа. Ён сеў на прыступцы, прыпёршыся сьпіною да калёны, папіў яшчэ соку і моцна заснуў.

Яго абудзілі галасы. Лявон расплюшчыў вочы і адразу сажмурыўся, паўдзённае сонца сьвяціла яму ў твар. Ён убачыў дзьве постаці на лесьвіцы непадалёк ад сябе і зноў самкнуў павекі. Абуджэньне было непрыемнае: сон хутка пакідаў яго, і на месца ўтульнасьці і лёгкасьці ў цела прыходзіла хваравітая загрунтаванасьць; ў носе разваджылася, пацяклі гарачыя сусьлі.

– За што мы любім котак? – тым часам разважаў голас, які належыў адной зь фігур. – Я схіляюся да тога, што чалавек з прычыны сваёй складанасьці адчувае спрыяньне да больш простых істотаў.

«Я каля ЦУМа. Правяраў рэакцыю на грошы. Перапрануўся ў жаноцкае. Трохі заснуў», – Лявон аднавіў у памяці сваё становішча і працёр вочы. У колькіх мэтрах ад яго, на той жа прыступцы, з выглядам поўнае асалоды расьцягнулася цяжарная котка. Яна драмала, зьвесіўшы ўніз хвост і зрэдку ўздрыгваючы кончыкамі вушэй, ейная паласата-шэрая кароткая поўсьць блішчала і ільсьнілася на сонцы. Размова, відаць, ішла менавіта пра яе.