Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

Сонца пасьпела дасягнуць сярэдзіны, калі Рыгор вярнуўся з бутэлькай піва, пакункам соку і маленькім вафлёвым рушніком. Гэта быў адзіны рушнік, які ў яго знайшоўся, але затое ён гасьцінна дазволіў Лявону выцерціся першым. Пачаўшы выціраньне з галавы, Лявон зразумеў, што зглупіў – рушнік імгненна змакрэў і зрабіўся агідна халодны. Рыгор адкаркаваў піва, закурыў і паабяцаў, што сонца зараз зьявіцца. Лявону смажыла, і ён узяў сок, які, здаецца, праляжаў у лядоўні тыдзень. Скалынаючыся, Лявон выпіў пакунак за пару глыткоў. Рыгору ж, відаць, холад толькі дадаў настрою – ён весела зірнуў на Лявона і сказаў:

– Гэта на’т карысна – халадочак! Загартоўка. Слухай дарэчы анэкдот пра спорт! Сустрэліся аднойчы Пруст, Кафка ды Джойс – і зайшла ў іх размова, хто якім спортам займаецца. Пруст кажа – я хаджу на трэнажоры. Кафка кажа – я катаюся на ровары і на сноўбордзе. Джойс кажа – а я ўніз галавой вішу. Пруст і Кафка дзівяцца – гэта што за трэндавы спорт гэткі? Ёга? Джойс адказвае – якая нахалеру ёга. Калі галавою ўніз, дык да яе кроў прылівае – і плыня сьвядомасьці так і прэ, так і прэ!

І, не чакаючы Лявонава водгуку, Рыгор зарагатаў. Лявон, зьмерзлы і раззлаваны, дэманстратыўна хмыкнуў. «Ён вызначана шалёны, гэты Рыгор. Вар'яцкія анэкдоты». Адрагатаўшы, Рыгор змоўк, і яны некаторы час разам глядзелі на воблака. «І ўсё ж ён уважлівы, Рыгор. Памятае, што я люблю менавіта апэльсінавы сок, – меркаваў Лявон, мякчэючы. – І сьляды... Мае сьляды яшчэ ніколі не заходзілі так далёка». Ён з задавальненьнем адзначыў маўчаньне Рыгора, які не рабіў аніякіх спробаў параўнаць воблака зь якой чарапахай.

Праз хвіляў пяць воблака сапраўды выпусьціла сонца зь сябе. Зноў пацяплела. Лявон і Рыгор неўзабаве ўгрэліся і паслабіліся. Яны перакульваліся са сьпіны на жывот і назад, сохлі і заплюшчвалі вочы. Праз павекі сонца прасьвечвала густа-чырвоным, і на фоне гэтае чырвані плавалі маленькія, няўлоўныя роўным позіркам колцы.

Абсохшы, яны спусьціліся ўніз. Рыгор пачаў гатаваць спагеці з тушонкай, а Лявона пасадзіў у качалку. Ужо ведаючы пра ягоную схільнасьць да нечаканага засынаньня, Рыгор як мага гучней ляскаў вечкам аб рондаль, дробна тупаў нагамі і падрабязна камэнтаваў кожны свой рух: «Вось і вада ўскіпела! Паламаць спагеці напалам ці будзьма есьці даўгія? Саліць шмат, ці ты ня любіш? Ізноў згубіў кансэрвавы нож!» Калі неўзабаве спагеці былі звараныя, зьмяшаныя з тушонкай і выкладзеныя ў плястыкавыя талеркі, Рыгор прапанаваў перайсьці ў суседні гараж і паслухаць музыку.

– Люблю есьці ды слухаць. Табе я таксама піва адкаркую, добра? Бяры! Ты, дарэчы, што любіш слухаць?

Рыгор стаяў перад сваім музычным стэляжом, трымаючы ў адной руцэ талерку, а другой перабіраючы кружэлкі. Лявон сеў на канапу і паставіў талерку побач, яна апякала далоні. Гледзячы на апаратуру Рыгора і высокія паліцы з запісамі, ён успомніў пра дыск, што яму падаравалі ўва ўзнагароду за знойдзены тэлефон. Лявон прынёс з кухні свой заплечнік, расчыніў і спытаўся Рыгора, куды можна перакласьці грошы.

– У мяне там на дне дыск ляжыць. Я яго ні разу ня слухаў.

– Грошы? Валі на падлогу! – Рыгору так спадабалася гэтая ідэя, што ён пакінуў сваю порцыю спагеці на калёнцы, прынёс торбу з далярамі і таксама вытрас яе на сярэдзіну гаража. Утварылася мініяцюрнае падабенства тых грашовых гораў, якія яны бачылі ў банку. З хвіліну яны моўчкі глядзелі на кучу банкнотаў, Рыгор з узбуджэньнем, а Лявон у нейкім здранцьвеньні. Нарэшце Рыгор узяў падаты Лявонам дыск і падазрона агледзеў яго.

– Шубэрт? Песьні? Вось дык густы ў цябе!

– Хіба там Шубэрт? Адкуль ты ведаеш?

– Вось жа, алоўкам падпісана, танютка. Не, давай яго крыху пазьней паслухаем, – Рыгор паклаў дыск на калёнку. – А зараз я «Валькірыю» ўключу! Акурат па гумору, га?

Лявону гэтая назва нічога не сказала, і ён паціснуў плячыма. Рыгор падміргнуў яму, быццам абяцаючы разьвесьці ўсе ягоныя сумневы, раскрыў кардонавы футарал з наборам кружэлак і выцягнуў адну з капэрты. Перш як усталяваць кружэлку на прайгральнік, ён дзьмухнуў на паверхню, паднёс яе да самага носу і агледзеў пад рознымі вугламі. Запусьціўшы круг і апусьціўшы іголку, Рыгор пагасіў сьвятло, і «пакой» зараз асьвятляўся толькі з праходу на «кухню», адкуль падаў пераламаны рэчамі жоўты электрычны прастакутнік. Рыгор ізноў узяў талерку ў рукі і сеў побач зь Лявонам.

Рыгор вельмі любіў гэтую опэру і праслухаў яе не адзін дзясятак разоў. Зараз ён прамінуў палову і паставіў адразу сама яркае месца, «Лёт валькірыяў», каб уразіць госьця. Музыка ўзмацнялася, і па сьпіне Рыгора пабег халадок захапленьня. Кампанія Лявона дадавала асалоды, ён ужо наперад смакаваў, як той упадабае Вагнэра і ўшануе Рыгораў густ. Ён ціхутка засасываў у сябе спагеці, стараючыся ня цмокаць і ніводным гукам не перашкаджаць музыцы.