Піліп Ліпень - Рабаваньне па-беларуску

У гэты момант у вітальні рыпнулі дзьверы сутарэньня. Рыгор схапіў са стала белую вазку са стакроткамі, у два крокі выскачыў зь ядальні дый з усёй намогі шпурнуў букецік у глыбіню лесьвіцы. Пляснуўшыся аб вушак, вазка разарвалася бомбай, а разьяднаныя стакроткі яшчэ колькі сэкундаў пырхалі, асядаючы вільготнай дугою на падлогу. Дзьверы спалохана зачыніліся. Рыгор паважна вярнуўся за стол, дапіў шклянку і раптам натхнёна пляснуў па лобу: «Трэба яе застудзіць! Вось разьвязаньне! Яна адразу зразумее, што ды як мае быць на гэтым сьвеце». У хваляваньні ён падыйшоў да вакна і, пагладжваючы сэрвант, глядзеў у палісаду. На фоне кветнікаў яму маляваліся ідылічныя сцэны – зь ціхімі сямейнымі вячэрамі, са шпацырамі паўз вінаградняў, з папраўкай старых фольсквагэнаў, з добрай усьмешкай на Жуліным твары. Верная жонка, добры муж, пляны на адпачынак…

На верандзе ён знайшоў сіняе эмаляванае вядро, прыладзіў яго пад кранам у мыйцы і пусьціў халодную ваду. Але як тонка і павольна льецца! Ён чакаў, тупаючы нагой, пакуль вядро напоўніцца хоць бы па абадок. Дастаў, трохі расплюхаўшы. Спусьціўся ў сутарэньне і знайшоў Жулі на стосе кардонавых каробак з бутэлькай віна ў руках. Без аніякіх тлумачэньняў Рыгор цяжка размахнуўся і шухнуў на яе шырокую вадзяную хвалю. Яна віскнула, падхапілася і ў шаленстве швырганула ў яго віннай бутэлькай. Міма. Рыгор раўнуў і замахнуў вядром. Выйшла натуральна, і яна, рыдаючы са спалоху і крыўды, апусьцілася назад на скрынкі. Мокрая карычневая сукенка жаласьліва абляпіла ейную рабрыстую сьпіну. «Не раві! Гэта дзеля твайго ж дабра. Потым яшчэ падзякуеш мне! І ціха сядзі, ня рыпайся».

Асьцерагаючыся прыступаў агрэсіі зь ейнага боку, Рыгор заблякаваў дзьверы стольцам. Потым, дзеля справядлівасьці, выйшаў на тэрасу, мужна расставіў ногі і абліўся вадою сам. Брррррааах! Апасьля нетаропка шпацырыў па пакоях, скаланаўся і думаў – як паскорыць ейную застуду? Бо ў склепе ня надта ўжо і холадна. У засяроджанасьці Рыгор спыніўся перад бюстам Напалеона і раптам нечакана, краем сьвядомасьці, зразумеў, што знаходзіцца ўва Францыі. Гэта ня дужа зьдзівіла яго – паскораныя перамяшчэньні па прасторы ўжо зрабіліся звыклыя. Францыя дык Францыя. Вось толькі за нямецкіх кампазытараў крыўдна, так і не пабываў на іхнай бацькаўшчыне. Праскочыў Германію ў нейкі момант… Ён глянуў на ганарыстага Берлiёза і вярнуўся на веранду. «Бэрлiёз, Бізэ, Сэн-Санс – якое паскудзтва гэтыя францускія сымфаністы! Ну хіба што Франк». Ён ізноў напоўніў вядро вадой і паставіў яго ў халадзільнік.

Убачыўшы Рыгора зь вядром у руках, Жулі абняла сябе за плечы і скурчылася.

– Ты хочаш мяне забіць, га? Скажы! Ты хочаш, каб я памёрла? – яна горка заплакала. – Калі ласка, калі ласка, не аблівай мяне… Не рабі гэтага…

Ён разьбіў круглы ледзяны пляст на заінелым вядры і прыцэльна пляснуў ёй на плечы, на грудзі. Як і мінулага разу, яна ашалела і кінулася на яго з пазногцямі. Рыгор спрытна схапіў яе за руку і балюча сьцяў, жорстка працадзіўшы, што зараз адрэжа ёй вушы. Адрэжу, халера! Яна адразу абвяла, і толькі сутаргава хліпала. Рыгор засаромеўся і, каб неяк прымірыцца, расказаў сьвежы анэкдот:

– Селі аднаго разу Экзюперы з маркізам дэ Садам адзін насупраць аднаго ў аўтобусе. Едуць. Сад глядзіць у вакно, маўчыць. Экзюперы хмурыцца. Сад ветліва ўсьміхаецца. Экзюперы адварочваецца, падціскае вусны. Сад запытальна падымае брыво. Экзюперы пырхае, пагардліва жмурыцца. Нарэшце Сад пытаецца: што здарылася, даражэнькі Антуане? І тут Экзюперы раве на ўвесь аўтобус: ня сьмей думаць гэта пра майго Маленькага прынца!!!

Рыгор чакаў хоць бы ўсьмешкі, але Жулі толькі зіхацела вачыма, ненавісьніцкім шэптам заклікаючы на ягоную галаву гнеўнага мужа і грозных жандараў.

Пакуль Жулі застуджвалася, Рыгор рассудзіў не губляць часу і выправіцца паглядзець на Парыж, калі ўжо трапіў да французаў. Ён шчыльна прычыніў дзьверы ў сутарэньне, сунуўшы паміж палатном і вушаком кавалак кардону, але блякаваць іх зэдлічкам ня стаў – каб Жулі ў якім выпадку здолела выбрацца. На дарогу ён падмацаваўся рэшткамі цыбулёвага супу, знойдзенага на пліце ў рондальцы, і, выпіўшы добры бакал віна, выйшаў з хаты.

Палудзень ужо мінуў, сьпякота саступіла, і навокал расплываўся млявы спакой. Нерухомае лісьце дрэў, стомленыя мухі на сьценах дамоў, залацісты пясковы пыл на дарозе. Рыгор закінуў за сьпіну торбу і рушыў. Залацістыя аблачыны з-пад ног. Пад канец азірнуўся на хату і запомніў нумар – 17. Ён ня ведаў, у які бок трэба йсьці да Парыжу, але вяртацца і пытацца Жулі было няварта. Усё роўна дарога толькі адна, дык што дарма мітусіцца. У грудзёх крактала і папісквала, і ён закурыў. Тытунёвы дым напоўніў хрыпуткія поры, згладзіў шурпатасьці.